Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1963, Blaðsíða 101

Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1963, Blaðsíða 101
101 nöín úr dönsku eða latínu og gera þau að aðalheitum tegund- arinnar, en hins vegar getur hann að öllum jafnaði íslenzkra heita ef til voru. Erfitt er að segja, nema með mikilli rann- sókn, hvaða nöfn Oddur hefur sjálfur búið til af þeim, sem eru beinar þýðingar, og hvað eldra er, en auðsætt er að hann hefur tekið eitthvað af eldri nöfnum. Svipað má segja um nafnaskrárnar. Það krefst mikillar rannsóknar að segja um hver nöfnin séu alþýðunöfn og hver tilbúin af lærðum mönn- um. Verður ekki farið út í þá sálma hér, enda nægt efni í langa ritgerð. Stundum takast Oddi Hjaltalín þýðingarnar vel, en oft eru þær furðu óburðugar, eins og þegar hann t. d. nefnir Hippuris vulgaris almennan hesthala, þekkir þó einnig ís- lenzkt nafn marhálmur. Yfirleitt fylgir Oddur þeirri reglu, að hafa tvö eða fleiri orð í ísl. nöfnunum eins og þeim latnesku, og oftast var gert í dönsku, t.d. gula maðra (Gailum verum) eða framávið liggjandi Sibbaldsurt (Sibbaldia procumbens) fjalla- smári. Það má segja að lán væri í óláni hversu stirðar margar þessar þýðingar Odds voru, svo að þær komust aldrei inn í málið. Stefáni var hér mikill vandi á höndum. Hann var smekkmaður á íslenzkt mál, og livers konar dönsku slettur og orðskrípi særðu hann. Honum duldist ekki, að engin nöfn gætu orðið almenningi munntöm, nema þau væru lipur og með fullkomnum íslenzkublæ, og liins vegar var nauðsyn, að þau segðu eitthvað um plöntuna, ef þess var nokkur kostur, líkt og hin latnesku nöfn, sem frá Linné voru ættuð. Hins veg- ar var honum ljóst, að ekki væri fært að útrýma þeim nöfn- um, sem festu hefðu fengið í ntálinu, þótt þau fylltu ekki upp áðurnefndar kröfur. Og út frá því sjónarmiði setti hann sér þá reglu, að nota hvert það íslenzkt alþýðunafn, sem hann gæti fengið, svo framarlega, að væri ekki hreint orðskrípi. I því sambandi vil ég nefna nafnið meyjarauga (Sedum villo- sum). Mörgum hefur þótt það harla óviðeigandi nafn á rauðu blómi. En ég hefi góða heimild fyrir því, hvernig nafnið var til komið. í leit sinni og eftirgrennslan að íslenzkum nöfn- um, hafði síra Kjartan Helgason í Hruna sagt Stefáni, að hann hefði heyrt eina konu suður í Hreppum nefna plöntuna þessu nafni. Þarna var því tvímælalítið um alþýðlegt nafn að ræða,
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152

x

Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands
https://timarit.is/publication/268

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.