Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1963, Page 101

Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1963, Page 101
101 nöín úr dönsku eða latínu og gera þau að aðalheitum tegund- arinnar, en hins vegar getur hann að öllum jafnaði íslenzkra heita ef til voru. Erfitt er að segja, nema með mikilli rann- sókn, hvaða nöfn Oddur hefur sjálfur búið til af þeim, sem eru beinar þýðingar, og hvað eldra er, en auðsætt er að hann hefur tekið eitthvað af eldri nöfnum. Svipað má segja um nafnaskrárnar. Það krefst mikillar rannsóknar að segja um hver nöfnin séu alþýðunöfn og hver tilbúin af lærðum mönn- um. Verður ekki farið út í þá sálma hér, enda nægt efni í langa ritgerð. Stundum takast Oddi Hjaltalín þýðingarnar vel, en oft eru þær furðu óburðugar, eins og þegar hann t. d. nefnir Hippuris vulgaris almennan hesthala, þekkir þó einnig ís- lenzkt nafn marhálmur. Yfirleitt fylgir Oddur þeirri reglu, að hafa tvö eða fleiri orð í ísl. nöfnunum eins og þeim latnesku, og oftast var gert í dönsku, t.d. gula maðra (Gailum verum) eða framávið liggjandi Sibbaldsurt (Sibbaldia procumbens) fjalla- smári. Það má segja að lán væri í óláni hversu stirðar margar þessar þýðingar Odds voru, svo að þær komust aldrei inn í málið. Stefáni var hér mikill vandi á höndum. Hann var smekkmaður á íslenzkt mál, og livers konar dönsku slettur og orðskrípi særðu hann. Honum duldist ekki, að engin nöfn gætu orðið almenningi munntöm, nema þau væru lipur og með fullkomnum íslenzkublæ, og liins vegar var nauðsyn, að þau segðu eitthvað um plöntuna, ef þess var nokkur kostur, líkt og hin latnesku nöfn, sem frá Linné voru ættuð. Hins veg- ar var honum ljóst, að ekki væri fært að útrýma þeim nöfn- um, sem festu hefðu fengið í ntálinu, þótt þau fylltu ekki upp áðurnefndar kröfur. Og út frá því sjónarmiði setti hann sér þá reglu, að nota hvert það íslenzkt alþýðunafn, sem hann gæti fengið, svo framarlega, að væri ekki hreint orðskrípi. I því sambandi vil ég nefna nafnið meyjarauga (Sedum villo- sum). Mörgum hefur þótt það harla óviðeigandi nafn á rauðu blómi. En ég hefi góða heimild fyrir því, hvernig nafnið var til komið. í leit sinni og eftirgrennslan að íslenzkum nöfn- um, hafði síra Kjartan Helgason í Hruna sagt Stefáni, að hann hefði heyrt eina konu suður í Hreppum nefna plöntuna þessu nafni. Þarna var því tvímælalítið um alþýðlegt nafn að ræða,
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142
Page 143
Page 144
Page 145
Page 146
Page 147
Page 148
Page 149
Page 150
Page 151
Page 152

x

Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands
https://timarit.is/publication/268

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.