Vísbending - 08.02.1984, Qupperneq 2

VISBENDING
2
% Vextir (Prime Rate)
Miðað er viö vexti til traustustu lántaka („prime rate") I hvoru landi fyrir sig. Athyglisvert er að
vaxtamunurinn milli landanna er allan tímann mikill, vextir í Bandaríkjunum ott helmingi eða
þrefalt hærri en ( Sviss. Raunvextir á þessu tímabili hafa einnig verið háir og væri betur ef
íslenskir sparifjáreigendur hefðu notið svo hárra vaxta.
Mjög miklar sveiflur voru á gengi dollara gagnvart svissneskum franka. Hæsta gengi frankans.
(m.v. meðalgengi mánaða) á tímabilinu var 1,53 (í október 1978) en lægsta gengi frankans
var 2,56 (í mars 1977). Gengi frankans í desember s.l. var um 2,20.
Raungengi krónunnar er hér reiknað eftir meðalgengi krónunnar eftir mánuðum og leiðrétt
með hækkunum neysluvöruverðs í helstu iðnríkjum og hækkunum lánskjaravísitölu. Margt
má finna að þessum reikningum (t.d. væri réttara að miða við hækkanir heildsöluverðs á
innanlandsmarkaði, bæði fyrir ísland og iðnríkin; einnig eru erlendarvörur í lánskjaravísitölu)
og niðurstöðurnar því settar fram með viðeigandi fyrirvara.
Dollaralán
Línurnar á samanburöarmyndinni
sýna hlutföll lánskostnaðarvísitalna.
Þegar lína er neöan við 100 merkir
þaö aö lán í viðkomandi mynt sé hag-
kvæmara lántakanum en lánskjara-
vísitölulán með 3% vöxtum, en
óhagstæðara ef samanburðarlínan
er ofan við 100. Hve mikill hluti lín-
unnar er ofan og neðan við 100 er
háð því hvenær lánin eru tekin
(hvenær byrjað er að reikna). Hér
varð janúar 1977 fyrir valinu en jafn-
gilt hefði verið að byrja í einhverjum
öðrum mánuði. Við túlkun á saman-
burðinum verður þó að hafa byrjun-
arpunktinh í huga.
Dollaralán tekið í janúar 1977 er jafn-
hagstætt eða hagstæðara fyrir lán-
taka en lánskjaravísitölulán með 3%
vöxtum allt þar til gengi dollarans
tekur að hækka gagnvart helstu
gjaldmiðlum á árinu 1981. Til að auð-
veldara sé að átta sig á áhrifum vaxta
og gengis eru einnig sýnd línurit yfir
vexti á dollurum og svissneskum
frönkum, og yfir gengi svissneska
frankans gagnvart dollara (mánaðar-
leg meðaltöl) frá 1977, og yfir raun-
gengi íslensku krónunnar. Visitala
raungengis er reiknuð mánaðarlega
eftir mánaðarlegu meðalgengi krón-
unnar að teknu tilliti til verðbreytinga
í helstu iðnríkjum erlendis og innan-
lands miðað við lánskjaravísitölu.
Allt frá árinu 1981 hefur lán í dollur-
um verið óhagstæðara lántaka en
innlenda samanburðarlánið og í des-
ember 1983 var höfuðstóll dollara-
lánsins ásamt vöxtum liðlega 48%
hærri en höfuðstóll innlenda saman-
burðarlánsins. Þessa niðurstöðu
mætti einnig setja fram með öðrum
hætti og segja að miðað við þessar
forsendur hafi lán í dollurum reiknað
frá janúar 1977 til desember 1983
verið jafndýrt og lánskjaravísitölulán
með9% raunvöxtum.
Lán í svissneskum frönkum
Það kemur vel fram á samanburðin-
um á milli láns í svissneskum frönk-
um og lánskjaravísitöluláns hve
næmir þessir reikningar eru fyrir
upphafsmánuði er lánin eru tekin.
Reikningarnir sýna að höfuðstóll láns
í svissneskum frönkum ásamt upp-
söfnuðum vöxtum er orðinn næstum
69% hærri en höfuðstóll innlends
láns með 3% vöxtum sé svissneska
lánið gengistryggt en innlenda lánið
verðtryggt miðað við lánskjaravísi-
tölu. Það skal tekið aftur fram hér að
reiknað er með að vextir leggist við
höfuðstól í öllum tilvikum og að
engar afborganir séu greiddar og að
þessir reikningar miðast við að lánin
hafi verið tekin í janúar 1977. Að
hluta stafar þessi mikla hækkun af
því að gengi svissneska frankans
hækkaði mjög gagnvart dollara árið
1977 eða úr sv.fr. 2,49 pr. dollara í
janúar í 2,09 i desember. Raunar
hækkaði gengi frankans gagnvart
dollara 1977-1978 og var mjög hátt
árin 1978 og 1979 uns gengi dollar-
ans tók að hækka gagnvart helstu
gjaldmiðlum á árinu 1980. Gengi
svissneska frankans gagnvart doll-
ara er nú um 2,20 pr. dollara en gengi
dollarans hefur verið hátt gagnvart
svissneska frankanum m.a. vegna