Vísbending - 28.03.1984, Blaðsíða 2

VÍSBENDING
2
Ríkisfjármál
Útboð ríkisvíxla á almennum markaði
Tilboð vegna fyrsta útboðs rfkis-
vixla á almennum markaði voru
opnuð 19. mars s.l. Boönar voru út
alls 30 milljónir I vlxíasettum. I
hverju setti voru 10 víxlar að fjérhœð
kr. 50.000 hver. Alls voru seldlr 380
vlxlar að naf nvirðl 19 mllljónir króna.
Lægsta. tilboð sem tekið var að
þessu sinni hljóðaöi upp á kr.
470.900 (hæsta ávöxtun) og það
hæsta upp á kr. 475.400 (lægsta
ávöxtun). Ávöxtun miðað við heilt ár
og áður en tekið er tillit til verðbólgu
er þvl á bilinu 22,361 % tll 27,106%.
Hafa verður I huga að I boði er að-
eins þriggja mánaða binding fjár-
muna og hverfandi áhætta fyrir þann
sem fjárfestir. Eina ávöxtunarformið
sem er sambærilegt hér á landi hvað
varðar binditima og öryggi eru spari-
sjóðsbækur með þriggja mánaða
bindingu en þær bera nú 17% vexti.
Einnig mætti nefna spariskirteini
rlkissjóðs sem kynnu að fást hjá
verðbréfasölum og innleysanleg eru
eftir þrjá mánuði.
Ávöxtun rikisvixlanna ( þessu
útboðl er miklu betri en sú ávöxtun
sem bankarnir bjóða á þriggja mán-
aða sparlsjóðsbókum. Það tæki um
17 mánuðl að né þelrrl ávöxtun i
banka sem rlkið býður á elnu ári.
Hafa verður I huga að rlkisvíxlarnir
eru aðeins seldir I hálfrar milljón
króna pökkum. Þeir eru þvl ekkl
vænlegur kostur fyrir þá sem ráð-
stafa vilja lægrl upphæðum. Ef þjón-
usta verðbréfafyrlrtækja er notuð
skerðist ávöxtunin talsvert, en þau
munu taka þóknun sem nemur um
1%.
Það er þvl augljóst að útboð rlkis-
vlxla eru einkum ætluð fyrirtækjum
og stærri aðilum sem hafa af þvl hag
að bindafjármuni aðeins I skamman
tíma. Rlkisvlxlarnir eru þvl kær-
komin nýjung á peningamarkaðin-
um og vonandi verður áframhald á
útgáfunni svo markaður myndist og
vlxlarnir verði gjaldgeng söluvara
hvenær sem er.
( efnahagslegu tilliti eru tvær hlið-
ar málsins einkum athyglisverðar,
þ.e. áhrifin á greiðslujafnvægi ríkis-
sjóðs og áhrlfin á vaxtamyndun á
fjármagnsmarkaðl. I svlplnn eru
tæpast horfur á að rlkisvlxlar getl
orðiö riklssjóði veruleg uppspretta
fjár til lengdar þótt þeir gætu vel
hjálpað upp á saklrnar Innan árs.
Eins og kunnugt er falla útgjöld rlkis-
ins að meirl hluta á fyrri hluta árs en
tekjur eru oftast meiri á slðari hluta
árs. Áhrifin á vaxtamyndun verða
væntanlega afdrlfarlkarl. Sé miðað
við um 3,5% hækkun lánskjaravlsl-
tölu frá mars tll júnl er ávöxtun rlkls-
vlxlanna á blllnu 6,6% til 10,77%
eftir að tekiö hefur verið tilllt til verð-
breytinga (raunvextir). Þetta eru
miklu hærri raunvextir en I boði eru
annars staðar nema með þvl að taka
meiri áhættu. Sennilegt er að rlkis-
vlxlarnir stuðli beint eða óbeint að
almennri hækkun vaxta I landinu.
Eins og oft hefur verið nefnt á þess-
um síðum er nauðsynlegt að hækka
vexti og efla sparnað I landinu ef
menn ætla að ná tökum á stjórn pen-
ingamála og binda endi á þráláta
verðbólgu.
Hvernig er ávöxtunin reiknuð?
Rétt er aö rekja í örstuttu máli
hvernig ávöxtun ríkisvíxla er reikn-
uð. Segjum að gert sé tilboð í víxla-
sett og að tilboðið hljóði upp á
475.000 krónur. Eftir nákvæmlega
þrjá mánuði greiðir ríkið til baka kr.
500.000. Ávöxtun á þremur mánuð-
um er því 5,263% (500.000/
475.000) = 1,05263). Ársávöxtuner
síðan reiknuð með því að hefja
töluna 1,05263 í fjórða veldi. Þá fæst
1,22774 eða 22,77% ávöxtun m.v.
heilt ár en án tillits til verðbólgu.
Vandasamt er að giska á verð-
bólguna. Sé stuðst við spá um láns-
kjaravísitölu í Vísbendingu 29.
febrúar s.l., bls. 4, og reiknað frá
mars til júní fæst ((884/854) =
1,03513) 3,51% en ((896/865) =
1,03584) 3,58% ef reiknað er frá
apríl til júlí. Sé fyrri talan notuð og
hafin í fjórða veldi er niðurstaðan
14,81% verðbólga m.v. heilt ár. Til-
boðið í dæminu, sem gaf 22,77%
ávöxtun áður en tekið var tillit til
verðbólgu, felur því í sér ((1,2277/
1,1481) = 1,06933)6,93% ávöxtun
umfram verðbólgu samkvæmt til-
greindum forsendum.
Hér hefur verið farin „öfug" leið,
þ.e. ávöxtun reiknuð eftir tilboðsfjár-
hæð. Þeir sem hafa ákveðna ávöxt-
un í huga og þurfa að reikna tilboðs-
fjárhæð gætu byrjað með ávöxtun
umfram verðbólgu, t.d. 8% á ári, og
hugmynd um árshraða verðbólgu
næstu þrjá mánuði, t.d. 15%. Heild-
arávöxtun þarf þá að verða (1,15 x
1,08 = 1,242)24,2% m.v. heiltár. Til
að reikna ávöxtun á þremur mánuð-
um þarfað draga fjórðu rót af tölunni
1,242 og þá kemur út 1,05568 (þ.e.
5,568% ávöxtun á ársfjórðungi).
Gengi víxils sem berþessa ávöxtun
fæstmeðþví aðdeila 1,05568uppí
1,0 og margfalda með 100: (1.0/
1,05568) = 0,94726; sem margfald-
aðmeð 100 gefur gengið 94,73.