Vísbending - 20.06.1984, Blaðsíða 2

VISBENDING
2
Hvað sýna myndirnar?
Vlsitala lánskostnaðar er reiknuð með
eftiiiarandi hætti. Miðað er við ákveðinn
höfuðstól, t.d. 100, I upphafi reiknings-
tímabils. Við höfuðstólinn I erlendri mynt
leggjast vextir mánaðarlega. Höfuðstóll
með áföllnum vöxtum er siðan umreikn-
aður i krónur með meðalgengi hvers mán-
aðarog fæst þannig erlenda skuldin mán-
aðariega i krónum. Til samanburðar er
tekið jafnhátt lán (t.d. 100) í krónum og
það verðtryggt miðað við lánskjaravisitölu
en engir vextir leggjast við höfuðstólinn.
Með því að bera saman uppfærðan
höfuðstól erlends láns og innlends láns
með þessum hætti er reiknuð visitata
lánskostnaðar, en hún sýnir hvernig
höfuðstóll erlends láns umreiknaður i
krónur hækkar meira eða minna en láns-
kjaravísitala. Ef visitala lánskostnaðar er
ofan við 100 hefur erlenda lánið hækkað
meira en lánskjaravisitala, en minna ef
visitalan er neðan við 100. Reikningarnir
eru sýndir lið fyrir lið með dæmi i töflunni
efst á bls. 8.
Með því að taka hækkun eða lækkun vísi-
tölunnar á milli tveggja tímapunkta er
hægtað reikna þá vexti sem erienda lánið
hefur borið umfram lánskjaravísitölu (þ.e.
jákvæða eða neikvæða) á þessu tímabili.
Slíkir vextir fyrir heil ár eru sýndir i með-
fylgjandi töflum yfir meðatvexti umfram
lánskjaravísitölu. Þessir reikningar, sem
byggjast á breytingum visitalnanna, eru
því alveg óháðir grunntímabilum, þótt
visitölurnar sjálfar hækki eða lækki eftir
þvi hvaða mánuður er notaður sem
grunnur (= 100).
ingseftirspurn. Erlent lánsfé stóreykur
hættuna á að verðbólga taki sig upp á
nýjan leik og grefur undan innlendum
peningamarkaði. Eina leiðin til að
tryggja það að innlendir sparifjáreig-
endur njóti að minnsta kosti sömu kjara
og þeir útlendingar sem lána hingað fé
er að gefa vexti frjálsa. Höftin á fjár-
magnsmarkaði hafa fram til þessa flutt
fjármuni í stórum stíl frá sparifjáreig-
endum til skuldara innanlands með
neikvæðum raunvöxtum. Hitterjafnvel
enn verra, að sparifjáreigendur hafa
einnig verið hlunnfarnir í samanburði
við þá erlendu kollega sína sem hafa
lánað hingað fé. M.ö.o. erlend þjón-
usta hefur verið flutt inn og greidd dýru
verði, þ.e. með vöxtunum, en verði á
innlendri þjónustu er haldið miklu
lægra með lögum. Flest íslensk fyrir-
tæki hefðu vafalaust heldur viljað
greiða löndum síoum þann fjármagns-
kostnað sem þau hafa verið knúin til að
greiða til útlanda. Óþarft er að taka
fram að sparifjáreigendum hefur verið
Bandaríkjadollari
— visitala lánskostnadar
Franskir frankar
— visitala lánskostnaðar