Vísbending - 13.02.1992, Side 3

undanþegin. Skatturinner 1,2% íupphafi
en hækkar í stigum upp í 2,2%, en hjá
félögunt er skatturinn 1,45%.
Eignarskattur leggst nú með mestum
þunga á húsnæði, því að þeir sem eru
yfireignarskattsmörkum skiptamjög oft
eignarskattssky ldum verðbréfum sínum
yfiríríkisskuldabréf, semeru skattfrjáls.
Eins og komið hefur fram eru vextir nú
alveg skattfrjálsir hjá einstaklingum.
Sömu sögu er að segja um arð af hlutafé,
að vissu marki, en með nýjum lögum,
sem alþingi samþykkti skömmu fyrir
áramót, er unnið að þvf að afnema
skattfrelsi arðs. Hagnaður fyrirtækja í
einkaeign er skattlagður eins og laun og
hið sama er að segja um leigutekjur.
Hjá fyrirtækjum eru raunvextir
skattlagðir með sama hætti og aðrar
tekjur, og vaxtagjöld dragast frá. Auk
þess mánefna að greiddurer 1,5% skattur
af matsverði verslunar- og
skrifstofuhúsnæðis. Eins og séstáþessu
er fjarri því að ólík eignarform njóti
jafnréttis gagnvart lögum. Hætt er við
að slíkt misrétti valdi óhagræði í
hagkerfinu.
Hvers konar skattur?
Ýmis álitamál koma upp þegar á að
skattleggja fjármagn og tekjur af því.
Hér skulu nokkur talin:
*Getur eignarskattur komið í stað
skatts á eignatekjur?
*Á að skattleggja eignatekjur með
öðrum tekjum eða sérstaklega?
*Á að skattleggjanafnvexti, raunvexti
eða nota aðra aðferð?
*Eiga vaxtagjöld að vera
frádráttarbær?
*Á að staðgreiða fjármagnstekjuskatt
eða greiða hann eftir á?
*Hvað um undanþágur frá skattinum?
Eignarskattur-
eignatekjuskattur
Að sumu leyti líkist eignarskattur
fjármagnstekjuskatti. Það yrði líka
einfaldara að láta hann nægja. Eitt
prósent eignarskattur samsvarar því að
af raunvöxtum eignarinnar færi fyrsta
prósentið í skatt. En skatturinn er óháður
afrakstri eigna, ekki er einu sinni víst að
neinar tekjur séu af henni. Þetta þykir
sumum óréttlátt. Á móti má benda á að
eignarskattur hvetur fremur til góðrar
nýtingar eigna en skattur á eignatekjur.
En eins og komið hefur fram mun nú
ætlunin að lækka eignarskatt og jafnvel
ISBENDING
hefur verið rætt að afnema hann með
öllu hjá fyrirtækjum.
Á að skattleggja
eignatekjur á sama hátt og
aðrar tekjur?
Víða eru eignatekjur skattlagðarmeð
öðrum tekjum. Á þvíeru þeir annmarkar
að raunvextir verða misháir eftir því
hvað menn greiða háan jaðarskatt. í
Danmörku hefur því verið farin sú leið
að leggja flatan skatt á allar vaxtatekjur,
óháð öðrum tekjum. Hér á landi er
sennilegast að eignatekjur verði
skattlagðarmeð sérstakri skattprósentu,
en talað hefur verið um að persónu-
afsláttur gæti nýst á móti skattinum.
Á að skattleggja
nafnvexti, raunvexti eða
eitthvað annað?
Erlendis er venjan að skattleggja
nafnvexti, en þar eð verðbólga hefur oft
verið rnikil á Islandi má búast við að
hér yrði reynt að heimta skattinn af
raunvöxtum. En erfitt getur verið að
skattleggja raunvexti, einkum ef
skatturinn verður staðgreiddur. I
frumvarpsdrögum Más Guðmundssonar
var því lagt til að notuð yrði svonefnd
hlutdeildaraðferð við skattlagningu
óverðtryggðsfjár. Þáerfundiðhlutfall
milli meðalraunvaxta og rneðal-
nafnvaxta á öllum bankareikningum og
skuldabréfumílandinu. Skatturinn fæst
svo með því að margfalda þettahlutfall,
raunvaxtaskatthlutfallið og vextina. Ef
þessi nálgun yrði notuð my ndi skattur á
háum raunvöxtum vera lægri en ef
raunvextir væru skattaðir beint. Skattur
á lágum raunvöxtum yrði aftur á móti
hærri en ella. Bætt yrði að nokkru úr
þessu vandamáli með því að hafa
raunvexti undir 1-2% skattfrjálsa.
Eiga vaxtagreiðslur að
vera frádráttarbærar?
Flestum finnst sanngjamt að draga
megi vaxtagjöld frá skatti ef vaxtatekjur
eru skattlagðar, en sjaldgæft mun að
draga megi allar v axtagreiðslur frá skatti.
IDanmörkuerþaðþóheimiit. Hjáþeim
sem greiða meiri vexti en þeir fá dregst
mismunurinn frá almennum tekjuskatti.
Þetta dregur að sjálfsögðu mjög úr
tekjum ríkisins af skattinum.
Hér á landi eru greiddar vaxtabætur til
þeirra sem eru að eignast húsnæði.
Annað fornt vaxtaniðurgreiðslna eru
húsnæðisbætur, en þær eru smám saman
að hverfa. Alls er áætlað að vaxtabætur
og húsnæðisbætur verði um þrír
milljarðar árið 1992, en það nálgast
það að vera jafnmikið og það sem
ríkið fær nú í skatta af eignum og
eignatekjum. Nú mun ætlunin að
endurskoða skipan vaxtabóta, þannig
að þær bæti aðeins raunvexti, en ekki
nafnvexti og verðbætur eins og nú. Ekki
er stefnt að því að vaxtagreiðslur verði
frádráttarbærar að öðru leyti hjá
einstaklingum.
Hvernig á að innheimta
skattinn?
Nefnd sú um fjármagnstekjuskatt, sem
starfaði á vegum fy rri ríkisstjómar, lagði
til að reynt yrði að ná sem mestum
hluta hans inn um leið og vextirnir væru
greiddir, en leiðréttingar yrðu gerðar
eftir á. Formælendur fjármagns-
fyrirtækja, sem áttu að innheimta
staðgreiðsluskattinn, hafa bent á ýmsa
galla á þeirri aðferð. Þvíhefurnú verið
horfið að því að innheimta allan
skattinn eftir á. Það þýðir að ríkið
mun ekki liafa tekjur af honum fyrr en
1994 ef lög unt hann taka gildi um næstu
áramót.
Undanþágur
Nú em ríkisskuldabréf undanþegin
eignarskatti og einnig bankainnstæður
umfram skuldir. Slíkar undanþágur
flækja skattkerfið og í flestum löndum
stefna stjórnvöld að því að fækka þeim
og einfalda skattlagninguna. Þær geta
gert álagningu eignarskatts einkennilega.
Til dæmis má lækka eignarskattsstofn
með því að taka lán og kaupa
spariskírteini fyrirandvirði lánsins. Ekki
virðast vera nein áform um að hreyfa
við eignarskattsfrelsinu. I greinargerð
með frumvarpi Más Guðmundssonar
segir að það sé tæplega verjandi að
leggja skatt á vexti gamalla
spariskírteina, þar eð þau hafi verið
seld með þeim orðum að þau væru
skatifrjáls. Öðru rnáli gegni um ný
spariskírteini, sjálfsagt sé að skattleggja
tekjur af þeim. Rætt er um að raunvextir
sem eru lægri en 1-2% verði
undanþegnir skattinum. Þá hefur verið
talað um að hafa einhver skattfrelsis-
mörk, þannig að fjármagnstekjur að
einhverri fjárhæð væru skattfrjálsar, en
einnig hefur sá kostur verið nefndur að
látið yrði nægja að persónuafsláttur
gæti nýst á móti fjármagnstekjum.
3