Frjáls verslun - 01.07.1985, Qupperneq 73

TÆKNINÝJUNGAR
Rekstrarkostnaður bíla mun minnka verulega eru rafeindabúnaði bílsins og er þá unnt að lesa á skjá ástand slithluta og getur tölvan þá reiknaö nákvæmlega út hve marga kílómetra til viðbótar einstakir hlutir bílsins endast. Með þessu móti telur BMW að hægt verði aö spara töluverðan kostnað við rekstur bíls og með þessu móti gefst eiganda hans mun betra tækifæri til að fylgj- ast með raunverulegri viðhalds- þörf, — það verður erfiðara fyrir skúrka að plata hann meö gerfiviðgerðum.
Þýzku bílaverksmiðjurnar BMW hyggjast frá og með 1986 gera bíla sína þannig úr garði að viðhaldsþörfin minnki verulega. Sem dæmi þá mun ekki þurfa að skipta um smurolíu á vél fyrr en eknir hafa verið 50 þúsund kíló- metrar. Tæknimenn BMW hafa Dróaö rafeindabúnað sem mun fylgjast með ástandi vélar og vagns og í vissum tilvikum getur þessi búnaður aftengt bilaöa hluta þannig að hægt sé að aka bílnum til næsta verkstæðis. Á Djónustustöðvum mun verða notast vió tölvur sem tengdar
Stærsta varmadæla veraldar
í Ludvika í Miö-Svíþjóð er risið orkuver sem sér verksmiðju- svæði fyrir heitu vatni til upphit- unar. Þetta orkuver er 12 mega- vatta varmadælustöö sem tekur til sín vatn úr stöðuvatninu Vas- man, safnar saman úr því varm- anum og skilar því 60 — 80 stiga heitu til upphitunar allan ársins hring. Varmadælan er knúin með „turboþjöppu" sem rafmót- or knýr. Raforkuþörf varma- dælustöðvarinnar er um 4 Mw þannig að 2/3 hlutar heildarork- unnar úr vatninu nýtast til upp- hitunar. Það er sænska fyrirtæk- ið Stal-Lavalsem hefur smíðað stööina en hún er keypt af fyrir- tækinu ASEA sem rekur miklar verksmiöjur í Ludvika. Með þessu móti telur ASEA sig spara 6000 rúmmetra (6 milljónir lítra) af gasolíu á hverju ári hér eftir. Sams konar varmadælur er ver- ið að setja upp víðar í Svíþjóö eða ráðgerð að reisa slíkar stöðvar á öðrum stöðum innan fárra ára.
Mæla hitast ig inni í líka manum
Eðlisfræðingar við Háskólann í Glasgow, Skotlandi, hafa þróað aðferö til að mæla hita- stig einstakra hluta og líffæra mannslíkamans. Sá sem hefur haft forystu um þetta þróunar- verkefni er David Land, eðlis- fræðingur og fyrirlesari. Aðferð- in byggist upp á notkun örbylgju hitaritun. Rannsóknin er án óþæginda fyrir sjúklinginn og fullkomlega hættulaus. Örbylgj- ur myndast á náttúrulegan hátt í vefjum líkamans i mismunandi mæli. Þessar örbylgjur eru fundnar með sérstökum nema sem lagöur er að líkama sjúkl- ings og tölva er látin umbreyta tíðni bylgjanna í hitagraf sem birtist á tölvuskjá. Með þessari tækni á að vera auöveldara að afmarka ýmsa kvilla og sjúk- dóma svo sem krabbamein og skapa betri undirbúning fyrir læknisaögerðir. Neminn, sem er ekki ólíkur hlustarpípu, er dreginn yfir þá hluta líkamans þar sem meinið er að finna en með þessu móti er unnt aö fá mjög nákvæma mynd af hitastigi líffæra, liða og vökva. Hitagrafið er einnig hægt að prenta eða teikna á tölvurita. Aðferðin er talin eiga eftir að hafa talsverða þýðingu við sjúk- dómsgreiningu og til að ákvarða tíma andláts. í samanburði viö röntgen greiningu er þessi tækni mun ódýrari og miðað við grein- ingu með innrauðum geisla er um verulega framför að ræða þr sem sú tækni nær einungis til þess að mæla hörundshitastig. Þessi tækni er nú til reynslu- notkunar á tveimur sjúkrahúsum í Skotlandi. Sala á almennum markaði er áætluð innan skamms. Frekari upplýsingar gefur: David Land, Department of Natural Philosophy, University of Glasgow, 2, The Square, Glasgow, EnglandG12 8QG.
73