Alþýðublaðið - 16.06.1970, Blaðsíða 5

Þriðjud'agur 16. júní 1970 5
Alþýðu
blaðið
Útgefnndi: Nýja útgáfofélagið
Framkvœmdastjóri: Þórir Sœmundsson
Ritstjórnr: Kristján Bersi ÓJaísson
Siglivctur Björgvinsson (ób.)
Ritstjórnarfulltrúi: Sigurjón Jóliannssoil
Fréttastjóri: Vilhelm G. Kristinsson
Auglýsingastjóri: Sigurjón Ari Sigurjónsson
Prentsmiðja Albyðublaðsins
ERLEND MÁLEFNI
Næsta verkefniö
I
ÁÁ
Sáttafundir í vinnudeilunum eru nú dag og nótt
að heita má, og h'afa1 vahnað vonir 'um, að komið sé
að lokasókn til samninga. Þó Igletur farið svo, að enn
líði nökkrir Idlaigar, þar til samkomulag næst.
Ekki er unnt að ræða um, hvaða áhrif samningar
muni bafa á efnahag einstaklinga, fyrirtækja og þjóð
arbúsins, fyrr en 'ljóst verður, hvernig samkomulagið
verður. Hitt er þegar hafið yfir allan efa, að verk-
fallsfólkið sjállft hefur lagt ói sig miklar fjárhagsleg-
ar fórnir, að mikil framleiðsl'a hefur tapazt og að
eftirleikur verkfallsins getur valdið ríkis'sjóði erfið-
leika.
Enginn sanmgjam maður getur efazt um, að laun-
þegar á ísilandi leigi að fá þá hækkun, sem um semst.
Hitt verður vandamál næstu mánaða, hvernig þjóð-
félagið tryggir þessar kjaratoætur og hindrar, að þær
hverfi í hraðvaxandi Verðbólgu áður ien Varir.
Útfliutningsatvinmúveginir geta e'kki velt hækk-
©mld/i l'aunum af sér á kaupemdur erTendis. Þeir Verða
að axlia byrðina, hvað s'em tautar. Að öðrum kosti
hefst emn hrimgdams ríkisuppbóta, sem hefur al'ltaf
endað í gengislækkun. En aðrir atvimnurekendur,
Sem vinna fyrir innlemdan markað, hafa venjulega
Verið fljótir að hækba vörur sínar eða þj ónu'stu og
velta þannig kauphækkunum aftur yfir á laumþega
Isem eru kjarni þeste neyten'dahóps, sem þessir sömu
menrn skipta við. Á Iþessu sviði ætti iað vera hægt að
spyrná við fæti.
Kjarábætur verkafólks í grammlömduim okkar hafa
byggzt á því, að vegna nýrrar tækmi, hagræðingar og
bétri stjórmumar fyrirtækja hefur reksturinn getað
gfeitt hærra káup án Iþe'ss að vélta þVí þegar út í
verð'lagið. Þetta sama Verður a§ gerast hér á landi.
í hvérs konar atvinnurekstri verða stjórnemdur að
reifcna með mánmlsæmándi kaupi og koma rekstri
Isínúm í viðumandi horf á þeirn grundvélili, ám þess
að treyslta sífélHt á hækkamir vöruverðsins. Það kann
áð véra, að einhVer fyrirtæki geti þetta ekki. Þá eiga
þau vafasaman tilverurétt hér á lamdi, því áð fyrir-
taékin eru til fyrir fólkið, em ekki fólkið fyrir fyrir-
tækim. Góður haguir fyrirtækjia er að sjálfsögðu máuð-
synlegur, iem það má ekki gTeymast, að tilgangur a'lls
atvinnurekstrar á að vera að tryggja landsfólkinu
atvinnu með sem beztum lífskjörum, en ekki áð
gfeiða hluthöfum margtfalda bankaVexti fyrir lán
á fé þeirra. Þjóðfélag okkar verður að setja manminm
fralm fyrir fjármugnið, iláta fjármagnið þjóma mann-
inurni, en ekki öfugt.
Hingað til hefur athygli þjóðarinmar beimzt um of
að kaupgjaldinu einu, ám þesá að hugsa um aðra þætti J
aitvinnurekstrarins. Nú hefur skapazt skilningur á
því, að stjórnun 'og hagræðin'g geti' rúðið úrsTitum
um afkomu fyrirtækja, 'efcfci síður og stundum miklu
frekar en kaup starfsfólksiins.
1 þessum efmum v^rður nú að gerast (stórbreyting.
Hún er næsta verkefni ísllenzks þjóðfélags og raun-
hæfasta vonin um, að í næstu framtíð hljóti land's-
fóilkið raunhæfar kjarabætur en ekki nýja verð-
bólguöldu.
□ Fidel Castro og Olof Palme
eru einu fyrirmenn ríkisstjóma
sem hafa heimsótt Bandaríkin
án þess að hitta forseta lands-
ins, skrifar blaffamaffurinn Eva
Bendix í Aktuelt.
Olof Palme, forsætisráðherra,
kom heim s.l. föstudiag eítir
mjög umbalaða einkaiferff til
Bandaríkjan'na án þess að hafla
stigið fæti inn í Hvíha húsið.
Andstæðingar hans í Svíþjóð,
m.a. íba'ldsblaðið „Svenska D-ag
bladet“ segir, að þessi stað-
reynd sýni að ferð hans til
Baindaríkjainn'a hafi verið mis-
heppnuð.
Aðrir (flestir???) líta á það
sem heiður að vera ekki boðið
í mat til núverandi foinseta
Biand'a'ríikjaTina. Hugsið yklcur,
hann hefði þá líka þurft að
sitjia til borðs með Agnew!
I
I
I
I
I
I
I
I
Það hefði verið að mörgu
leyti óþægilegt fyrir Palme, ef
hann hefði heimsótt Hvíta hús-
ið. Ef Nixon hefði boðið hon-
um, þá hefði á hinn bóginn ver-
ið ómögulegt að neita boðinu.
Það var lán hans, að boðið
kom ekki.
Þegar Hilmar Baunsgaard
var í Bandaríkjunum í fyrra
mánuði borðaði hann hjá Nixon
og sagði ekkert ljótt um þátt-
töku Bandaríkjanna í Vietnam-
styrjöldinni og kom heim aft-
ur ón þess að ferð hans hefði
vakið rreina sérstaka athygli.
En staða Danmerkur er önnur
en Svíþjóðar og Baunsgaard er
enginn Palme.
Nefnið Palme á nafn í Sví-
þjóð og allt fer á hreyfingu.
Að stuttri gtund liðinmi eru.
allir farnir að hrópa. Andstæð-
ingar hans hafa af nógu að
taka. Hann hefur gert orðið dóli
að tízkuorði. Hann notar það
um þá sem köstuðu eggjum í
bandairíska isendihierran'n. \E|til
hann tekur á móti bandairís'k-
um liðhlaupum frá Vietma'm,
hann viður'kenni'r kommúnista-
stjórnina í Hanoi, hann er ekki
sjálfum.sér samkvæmur.
Palme vill hirða allt af hjarta
hreinu, sparsömu fólki, segja
sumir. Hiann vill ekkert hafa
■ meði einkunnabæfour, hann ger
ir leilkara að póli'tískum áróð-
ursmönnum, hann ber ábyrgð á
því að börnin eru ódug'leg í
skólunum og óalandi heimaifyr-
ir. Hann treður sér inn í hverj a
í'réttiada'gskrá sjónvarpsins. —
Þeir segja meira að segja að
augnaráðinu sé ekki treystandi
og liann gangi á óburstuðum
skóm. Hann heldur að pólitík
og hugsjónir eigi einhverja sam-
leið, þegar allir vita að pólitík
er ekkert annað en daglegt
strit.
Af vinstri mönmum er hamn
sakaður um hægrimennsku síð-
an hann varð forsæti'sráðhemria,
og sá Pa'lme, sem fór til Banda-
ríkjanna, var ekki s-ami Palme
og heima í Svíþjóð. Hversvegna
ga-gnrýndi hann ekki Pent'aigon
í förinni, spyrja þeir.
Palme sagðist hafa gert það
af ásettu ráði. Maður sýnir gest
. um sínum ekki dónaskap. Ef
maður vill gagnrýna, þá gerir
maður það heimafyrir. Þess-
vegna ræddi hann mest um að-
gerðir Svía til að skapa frið
og jafnrétti, aðstoð Svía við
Víetnama, a'ðstoð við stríðs-
fanga o.s.frv.
Hann sa'gði við sænsku blaða
mennina;
— Bandarísku blaðamennirn-
ir spyrja aldrei um hvað vexð-
ur um þá hundruð þúsunda
Vietnama, sem hafa horfið í
stríðinu. En kannski eru lif
þ'eíirra ek'ki eins mikils virði
og líf Bandaríkjamanna?
En þetta sagði hann ekki í
Bandai'íkjunum, en hann svar-
aði Edwin Newman hjá NBC
frammi fyrir. 20 milljónúm á-
horfenda er hann spurði hvers-
vegna sumir Bandaríkjamenn:
væru reiðir út í sænsku ríkis-
stjórnina: — Mér finnst að við
getum verið það miklir vihilr að
við getum með opnum huga
sagt hvenær Bandaríkin gera
skyssur. Og mér finnst að
Bandaríkin gei’i skyssu í Viet-
nam. ' 'v_
V
.Nefndi Palme á nafn og
j allt fer á hreyfingu
S
!
I
I
I
I
I
■ ■■
— Bandaríkin áttu efokd a2
skipta sér af málum þar efltiir
1954, vegna þess að þá var
komin þar á laggirnar sjálfs'tæð
ishreyfing. Efltir 1954 hefðu|
Vietnamar átt að ákveða sjálf-j
ir sína framtíð, án nokkurrar
íhiutunar. Það er ástæðan fyrii
gaignrýni okkar.
Það eru einmitt slík svör
sem vailda því að sum okkár
hafa minnimáttarkennd í . garð
Svía. Hversvegna segja dansk-
ir stjórnmála'menn aldrei neiít
þessu líkt? —
RITFQNGl
. ENSKAROG
AMERISKAR BÆKÚR
ÚTVEGUM ALLAR
FAANLEGAR BÆKUR
SÍMAR 1428113135 11936
I
FRANSKAR BÆKUR
OGSLöB
ÍSLENZKAR BÆKUR
v
NORSKAR
DANSKAR BÆKUR
0GBL0Ð
BÆKUR)

—-1 Yður finnst, að Bandarík-
in ættu efoki að hafa afskipti
aí Vietnam yfhi'éiit?