Alþýðublaðið - 08.09.1970, Blaðsíða 5

Alþýðublaðið - 08.09.1970, Blaðsíða 5
Þriðjudagur 8. september 1970 5 Alþýðu Uaðlð Útgefandi: Nýja lítgnfufélagið Framkvæmdastjóri; I»órir Sæmundsson Eitstjórar; Kristján Bcrsi Ólafsson Sighvatur Björgvinsson (áb.) BHstjórnarfulltrúi; Sigurjón Jóhannssoa Fréttastjóri; Vilhelm G. Kristinsson Auglýsingasijóri; Sigurjón Ari Sigurjónssou Prentsmiðja Alb.vðublaðsina Forsetaheimsókn I Heimsókn forsetahjónanna, frú Halldóru og dr. Kristjáns E'Mjárns, til Danmerkur hefur enn einu l sinni leitt í ljjós mik'ia vináttu Dana í garð Íslendinga. i| Móttökur þeirr'a voru m'eð lgillæsibx’'ag og þeim var ■ Býndui' hinn mesti sómi í hvívetna. Það var vel ti'l fundið af foi’setanum að fara í fyrstu _ opinberu heimsókn sína til Danmerkur, og í samræmi I við gerðir fyrirrermara hans. Ber þetta vott um hið sér'" sfaka samband, sem hefur skapazt milli íslands og l Danmeikur eftir fullveldi okkar, samband sem bygg- I ist á 'hinu bezta úr margra alda tengslum. Eins og _ Iforsetinn 'benti á í raeðum sínuml, hefur Danmörk að I mörgu leyti verið þjóðleið ísl'endinga til umheimsins, | og raunar hafa þ'eir oft eklki þurft að fara lengra en þan'gað til að sækja menntun, tækni eða hvaðeina annað, sem þeir hafa leitað eftir út fyrir l'andsteina. vir fram um 'að varðveita það. í þeim tilgangi var hin opinbera heimsókn foi'setahjónanna 'gerð. Það var igieðilegt, hve vel hún leiddi einnig í ljós vilja Dana til að ha'lda við þessu sambandi og efla það. Einn sökudólgur „Við lífum í menguðum heimi. Það er mál til komið, að ég kveðji. Framtíðin er biksvört því að núfmamaðurinn syndgar gegn moður náiíúru" I Þeljta séi'staka samband1 'er íslendingum m'ikils I rði, og ber þeim á margvíslegan hátt að legg.ja sig | I I I I I I I I I I I Kammúnistar eru allra manna duglegastir við að búa til alls konar kennisetningar um hið illa þjóðfélag, s'em þeir búa í, og beita þeilm áróðri fyrir eigin valda- töku. í samræmi við þetta halda beir til d'æmis fram, áð verðból'ga á íslándi 'stafi af því, að atvinnuveg- irnir 'græði svo mikið á verðbólgu, að þeir beinlínis skipu'l'eggi dýi’tíð og gengislækkanir og dembi yfir saklausan landislýðinn. Rétt er að gera sér grein fyrir, að mai’gvíslegar að- stæður og margii; aðiíar stuðla að vei’ðbólgu á íslandi, og það er hættuleg sjálfsblekking að úthrópa einhvern einn sem sökudólg og kenna 'honum um allt. Ef það væri rétt, sem kommúnistar halda fram, að atvinnuréksturinn eigi einn sök á verðbólgunni, hefði viristri stjórninni án efa í’eynzt létt verk að leysa málið. En hún gat það ekki. Kommiúnistar innan þeirrar ríkisstjómar höfðu engar nýjar tillögur fram að færa og 'gótu ekki bent á nein ný ráð til baráttu- gegn dýi’tíðinni. Þetta staðfesti Hannibal Valdimars- son með hinum frægv ummælum 'sínum: Er þá ekk- 'ert 'tjl nema gömlu íhaldsúrræðin? Vinsti-i stjórnin fann ekki önnyr.. ^ Atvinnuvegirnir skulda mikið á íslahdi og verð’ I bólgan léttir án efa ákuldirnar. Sama mó segja uml margvíslega opinbera aðila og ekki sízt um éinstak- ■ lingana sjálfa. Þrír af hverjum fjórum búa í eigin I húsnæði, sem:þeir skúlda að mestu. Þáð er bví stað- reynd, að verðbóiguhagsmunir hafa gegnsýi’t svo til allt þjóðféHag oklkar á hættulegan hótt. Það er ein meginástæðan fyrir því, hv'e erfitt reynist að stöðva Vérðbólguna. I □ Franski Tithöfundurinn Francois Mauriae er nýlátinn, 85 ára aö aldri. Hann var.til- tölutega. ungur gerður að með- lim frönsku akademíunnar, 48 ára gamiatll, og_67 ára yar hann þegar hann hlaut Nóbeisverð- launin. „Hinn franski DostojervSkí" hefur hann stundum verið kali- aður. Margar af merkustu skáid sögum hans fjöiluðu um frianskt miðstéttarfóik, og þar kiafaði iiöfundurinn ofan í myrkustu undirdjúp mannssál'arinnar og sýndi hlífðariaust fram á tog- streituna milli sterkra kyn- hvata og borgarlegrar siðfi-æði. Mauriac var gæddur mikilli hugmyndaauðgi, en jafnframt svo skarpri sjálfsgagnrýni, að þegar innblástur hans tók að dofna með árunum, lagði hann skáldskapinn á hilluna og sneri sér að blaðamennsku og greina- skrifum um stjórnmál, bók- menntir og mannlífið almsnnt. Eina skáldsögu sendi hann srmt frá sér í fvrra eftir 15 á-a. hlé, og hún þótti vera góð bók. i ★ mtTTTRUAÍJUR TRÚVILLTNGUR Hann var fvndinn, stundum meinhæðinn og hvassyrtur, en það var tekið mark á honum. í Frakklandi eru skoðanir bók- menntamanna ekki' virt-ar að vettugi. og Mauriac hafði víð- tæk áhrif með skrifum sinum. Hann var orðinn frægari fyrir gremar sínar en skáldsögur ii'ð'irtiu ári-n. Stíil hans var óaðfinnanlegur eins og kratfizt er af góðum frönskium rithöf- undi. og skoðanir hans getrðu ýmiFt að hneyksia lesendur, koma beim á óvart eða sk’lfa . há. Það . var , engin . lognmolla í dálkunum hans. Ofx beindi h?mn skevtum =ín- um að beim sem svnriu r-nó“-rt skilning að h.-'ns dómi á alda- vini hans, Chstries de Gauiie. Mauriac var allaiafna íhalds- sinnaður, pn hikaði bó ekki við að andmæla harka!r«a þeear. bví v«r nð skítita; t.d. hrvðiu- vn-inim í AHPírdéil-, unni. njósnátr-, rnna F'h'-l Julius Rosenberg í T>nndo”íkiunum, Vietnam- stríðinu. o.s.frv, En hsijihdi hans voim svo óumdeilanleg, að hann glataði aldrei virðingu ondstæðinga sinna, þótt hann vægði þeim hvergi. Og oft hneykslaði hann trú- bræður sina og skelftíi. Hann var rómvers'k^kaiþó'lskuti' og einlægur trúmaður, en hann var sjálfstæður í hugsun þar sem annars staðar. T1 dæmis var hann alla tíð skeleggur andstæðingur Francisco Franco á Spáni, einvaldsherrans sem er hetja í augum mairgra ka- þólskra. Og í skáldsögum sín- um ýtti hann oft óþyrmilega við afturh'aldssömum leiðtog- um innan kirkjunnar, og það var ekki örgrannt um, að sumir þeirra þættust verða varir við trúvillu hjá honum. \ * SYND OG SYNDAAFLAUSN Mauriac sendi frá sér 23 skáldsögur alls, flestr.r á árun- um 1921—1941. „Hver þeirra er ný tilraun, leiðangur inn í hið óþekkta“, sagði Henri Peyre, prófessor við Yale-há- skólann i B&ndaríkjunpm. „Ég er ekld kaþólskur skáld- sagnahöfundur, heldur skáld- sagnahöfundur sem sv;o vill til, að er kaþólskur“, sagði Mauriac oft. „Vandamál hins iíía og . vandamál náðarinnar hafa ætið , ásótt mig,: Guðfræðingarnilr bera fram abstrakt-hugmyndir um syndarann — ég hef gefið honum hold og blóð í bókum mínum“. Meðal viðfangsefna | sem Mauriac valdi sér titl .aðsskriifa um skáldsögur, yair .so^urinn sem glataðist. af eyðileggjandi móðurást, hjónabandið. sem á- kveðið var af foi'eldi um brúo- hjónanna og leystist úpp i óhamingju, eiginkonan tsem þjáðist af lífsleiða og j'cyndi ■að byrla rnanni sínum j eitur, íqðgarnir sem haldnir ( voru girnd eftir, sömu konum^i, o.s. írv. Enginn þessara. sy.ndar^ gerði sér grein fyrir hversu alvar- .legar hugsaaiir hans ,og aih'afniir voru. Og næstum hver.einasti hjiaut að lokum náðina þegar hann var . sokkinn í hyldýpið. Undir gl'aðværu yfivbo'nði var ■Maurac mjög alvörugefinn maður og trúrækinn. Hann braut heiiann.ákiaiít um. synd og syndaaflausn, ,og i. öllum sög- um hans voru inyikir u.ndir- S'tTsumar. ;Hann. þekkti, tttann- lífið og hvatk’ þær. sem.bærð- ust í aifkimum sálarinnar, og hann skrifaði vtm mennina me<3 djúpri samúð og hluttekningu. ★ AFTUR TIL EINFALDLEIKANS Meðal góðvina Mauriaeg voru aðrir eins andans menn og André Gide og Jean-Paul Sartre. En hanin var ekki sam- mála skoðunum þeirra. Þegar Gide dó, sagði hann: „Ég veif ekki hvort Gidp hef- ur lent í himnaríki eða.helvíti. En hvar sem hann kann að vera staddur, hlýtur að vera skemmtilegt í kringum hiamn“. Og um Sartre saigði hann: „Við rifumst alltaf ens ,og hund ur og köttur, en þetta er prýð- ismiaður enigu að síður“, Það var Sartre sem benti á höfuðveikleitk'a Mauri'aos sem. skálds'agnaíhöfundar; h versu lítið frelsi persónur hans hafa ti'l að þróast, allt virðist vera 'háð óhagganliegum forQögum. Eins og Sartre komst að orði: „Guð er enginn listamður. Og þ'að er Mauiriac ekki heldur“. Og Sartre hélt áfram: „Það sem hann skrifar um perscnur sínar, er eins og heilög ritning. Hann dregur þær í dilka og útsikýrir þær, og dómur lians •er endanliegw’ og óvéfengjan- legur. Hann hefur sama sjónar- mið og guð sjálfur“. Mauriac sendi írá séf eitt- hvað um 100 bækur _alú, þar af 23 skáldsögur Stundum. velti hann fvrir sér hvort lnann hefði ekki lifað of lengi. „Ég þekki ekki l&ngur heiminn ssm ég lifi í“, sagði hann skömmu. fyriir dauða;f;inn; „Ég v®r fædd ur og upþt'a'linn í.'öðrum lieimi. Þcgar ég var bárn..'voru hvorki til kvikmýndir né Jafmagn. — Gildi hlúýahna var;5annað en í dag. Eger eins og framnndi mað ur i hinhi nýj.u ' kjarn- orku'snrengj unnar. „Við liifum í menguðum heÍTOÍ.' Þoð ©r- mál '4il kontið, að cg kveðji. Framtíðin ér bik- svört, því að nútirfiamaðiiriTm syndgar gegn móður . náttúru. Það sem mannkynið þarf að gera, er að snúa aftur til eiin- faldleikans“. —•

x

Alþýðublaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.