Helgarpósturinn - 28.09.1995, Blaðsíða 18

FIMMTUDAGUR 28. SEPTEMBER1995
18
Beinafundurinn á Skriðdal
Hver er maðurinn
í kumlinu?
Dr. Jens Ó.P. Pálsson, pró-
fessor í mannfræði: „Ég hef
ekki skoðað þessi bein sjálfur
en af fréttum að dæma er um
að ræða óvenju hávaxinn
mann. í Landnámu segir að
Austfirðir hafi að mestu byggst
fólki frá Norður-Noregi og það
má í fljótu bragði draga þá
ályktun að maðurinn sé úr
Þrændalögum og þá frá Tydal,
en þar var og er enn þann dag í
dag óvenju hávaxið fólk.“
Hákon Aðalsteinsson,
Brekkugerðishúsum: „Ég giska
á Ævar hinn gamla. Það er
vegna þess að Brynjólfur
gamli, sem nam land hér í
Fljótsdalnum, gaf honum
þessa jörð og líkur á að þessir
menn, sem byrjuðu sinn feril í
Breiðdal og fóru sennilega þá
leið upp, hafi séð að hér var
gósenland ofan fjalls og heiða.
Sumir vilja segja að þetta sé
Graut-Atli út af skálinni, en ég
er nú ekki inni á því. Þessir
menn voru höfðingjar og bár-
ust töluvert á og þetta virðist
geta gengið upp á tímann. Það
er ekki ólíklegt að ef þessir
menn hafa lagt svona mikið
upp úr því að vera höfðingjar
þá hafi þessi maður verið
heygður með reisn. Og í þessu
kumli virðist vera mikil reisn
og töluvert lagt í það.“
Þráinn Jónsson, Egilsstöð-
um: „Er ekki líklegt að þetta sé
Graut-Atli af því að hann var
með grautarpottinn með sér?
Mér finnst það líklegt. Þetta
hefur verið myndarmaður í
stærra lagi sem borðaði mikið
af graut. Graut-Atli var skyldur
Skriðdælingum. Þótt hann hafi
búið þar sem nú er í Hallorms-
staðarskógi gat hann hafa ver-
ið jarðaður þarna hinum meg-
in við hálsinn, einhverra hluta
vegna.“
Armann Halldórsson, fyrr-
verandi kennari á Héraði: „Ég
veit ekki nema um einn hugs-
anlegan mann, og það er land-
námsmaðurinn í Skriðdal,
Ævar gamli Þorgeirsson, bróð-
ir Brynjólfs gamla sem nam
meðal annars Skriðdalinn og
gaf Ævari bróður sínum. Mað-
ur veit ekkert um þennan
mann annað en það sem stend-
ur í Landnámu. Ég man ekki
hvort það er minnst á hann í
Austfirðingasögum, en það
gæti nú verið. Það er ákaflega
líklegt að Ævar hafi verið höfð-
Ármann Halldórsson
ingi Skriðdælinga meðan hans
naut við og þetta kuml ber
með sér að það hafi ekki verið
einhver dóni sem þar var graf-
inn. Hann er með hest, hund,
vopn og eldhúsmuni svo þetta
er næstum eins og konunga-
gröf. Það bætist síðan við að
hann er þarna á afskapiega lík-
legum stað, utarlega í dalnum
uppi í brekkunum ofan við veg-
inn, en þarna blasir kjarninn úr
dalnum við.“
Hvar eru þau núna...
HP fyrir fimmtán árum
Jens Kr. Guð
*
Aárunum í kring-
um 1980 var Jens
Kr. Guðmunds-
son, eða Jens Kr. Guð
eins og hann kallaði sig
oftast, einn afkasta-
mesti og umtalaðasti
poppskríbent á land-
inu og vasaðist raunar
í ýmsu fleiru sem teng-
ist músík; hann skrif-
aði bók um popptón-
list, rak plötubúð og
hannaði plötuumslög,
meðal annars fyrir
tvær söluhæstu plötur
Bubba Morthens, Frelsi
til sölu og Dögun.
Jens er menntaður
auglýsingateiknari og
það hefur lengst af ver-
ið starf hans, en núorð-
ið er aðaliðja hans
skrautskrift og kennsla
í þeirri list. Hann hikar
raunar ekki við að telja
sig einn af bestu skrautskrifur-
um á landinu.
Jens segist hafa lært söng í
nokkra vetur og þá hafi smekk-
ur hans á tónlist víkkað til
muna: „Á sínum tíma hreifst ég
með pönkinu og nýbylgjunni
og upp úr því fór ég að hafa
andúð á léttri poppmúsík og
hún hefur aukist frekar en hitt.
Ég hlusta aldrei á þessar vin-
sældapoppstöðvar og hæli
mér af því að hafa alltaf misst
af Eurovisionkeppninni. Uppá-
haldsmúsíkin mín í seinni tíð
hefur verið djass, mér finnst
sá músíkstíll skemmtilegastur,
séstaklega ef hann er hæfilega
þungur.“
Jens segir að tónlistin hafi á
tímabili verið sín aðalatvinna
og raunar sé hann ekki alveg
hættur afskiptum af henni því
annað slagið er hann með tón-
Iistarþætti í Ríkisútvarpinu:
„Seinna í haust verð ég að lík-
indum með þætti um þýska
tónskáldið Kurt Weill í tilefni af
því að Bogomil Font er að gera
plötu með lögum eftir hann.“
Það vilja áreiðanlega margir líkjast William Shakespe-
are, ókrýndum konungi leikritaskáldanna, en fáir
ganga jafnlangt og Ólafur Haukur Símonarson. Ólaf
langar svo mikið að verða leikritaskáld að hann er ósjálfr-
átt farinn að tileinka sér svipinn á Shakespeare gamla, pok-
ana undir augunum, einbeittan munnsvipinn og gott ef
hann fór ekki í lýtaaðgerð til að fá líka nef gamla mannsins.
Nú vantar bara þokkalegan skalla til að kóróna sköpunar-
verkið, en það er varla nema tímaspursmál.
„Einkum láti
Benedikt mikið
á sér bera...“
„Forystustreitan innan Alþýðusambands íslands er sögð koma
skýrt fram á yfirstandandi samningafundum nú eftir að Snorri
Jónsson hefur gefið út formlega yfirlýsingu um að hann dragi sig í
hlé. Þar sitji þeir allir og tali landsföðurlega, Benedikt Davíðsson,
Ásmundur Stefánsson, Karl Steinar Guðnason og Karvel Pálmason.
Einkum láti Benedikt mikið á sér bera, en Ásmundur, erfðaprins
Snorra, hafi sig lítið í frammi..."
19. SEPTEMBER 1980.
Brú í annan málheim
Flest orðtök, málshættir og
mikið af daglegu tungutaki
okkar á rætur sínar í gömlum
atvinnuháttum. Eigi að síður
ætlumst við til þess af upp-
vaxandi kynslóð að hún til-
einki sér málfar af þessu tagi,
kunni skil á þessu öllu og tali
eins og fullorðna fólkið.
Málm álanna
Guðni Kolbeinsson
Er þessi krafa óeðlileg og
fáránleg?
Nei, það er hún ekki. Sá
sem ekki hefur þetta tungu-
tak á valdi sínu missir tengsl-
in við sögu þjóðarinnar og
bókmenntirnar. Enginn vill
að þróunin verði sú að innan
tíðar þurfi að þýða bækur
Þórbergs, Þórarins Eldjárns,
Einars Más Guðmundssonar
og Vigdísar Grímsdóttur til
þess að íslensk þjóð geti not-
ið þeirra.
Svo hlýtur hins vegar að
fara nema fullorðnir hverju
sinni hjálpi börnum sínum að
byggja brú yfir í þennan mál-
heim, svo að þau sæki orða-
forða sinn ekki síður þangað
en til leikfélaga sinna, jafn-
aldra og ögn eldri barna.
Það dugir ekki að líta ein-
göngu til stofnana eins og
dagheimila, leikskóla og
grunnskólans, og ætlast til
þess að þær sjái að öllu eða
langmestu leyti um málupp-
eldi barna okkar. Því fyrr sem
börn öðlast fjölbreyttan og
góðan orðaforða, þeim mun
betri tökum ná þau á málinu.
Þeim verður eðlilegt að heyja
sér nýjan orðaforða, og finna
hvernig það hjálpar þeim að
tjá sig og skilja mælt mál og
ritað.
Vissulega ber þessum
stofnunum að sinna málupp-
eldinu en ábyrgðin er þó fyrst
og fremst heimilanna. For-
eldrar verða að vinna dyggi-
lega að því að örva mál-
þroska barna sinna, tala við
þau og lesa fyrir þau. Bóklest-
urinn skiptir gífurlegu máli.
Þar kemur oft annar orða-
forði en sá sem notaður er í
daglegu lífi á heimilinu, barn-
ið heyrir og lærir ný orð.
Lesum fyrir börnin okkar á
hverju kvöldi, alveg frá því
þau eru á fyrsta árinu. í upp-
hafi er „lesturinn“ í því fólg-
inn að sýna þeim myndir í
bók og spjalla um þær — en
ótrúlega fljótt er hægt að lesa
lítið myndskreyttan texta fyr-
ir ung börn sem eru alin upp
við bóklestur.
Ef okkur er ósýnt um lest-
ur, erum stirðlæs upphátt,
getum við þó alltént spjallað
við börn um myndabækur
meðan þau eru pínulítil. Svo
kaupum við eða fáum lánaðar
snældur með upplestri þjóð-
sagna, ævintýra og annars
„Bóklesturinn skiptir
gífurlegu máli. Par
kemur oft annar orða-
forði en sá sem not-
aður er í áaglegu lífi á
heimilinu, barnið
heyrir oglœrir ný
orð. “
efnis, hlustum á þær með
börnunum og spjöllum um
þær við þau. Nauðsynlegt er
að við tökum þátt í þessu
starfi með þeim — og víst er
að við töpum ekki á því.
(Svigagreinin: Fyrir nokkru
mátti lesa í einu dagblaðanna
að Eartha gamla Kitt kynni
best við sig með vitskertu
fólki, sem vœri ekki alveg
heilt á geði.)
Hvernig fer
ieikur KR og
Everton í kvöld?
Árni M. Mathiesen
alþingismaður
„Leikurinn fer 5-1 fyrir Ever-
ton. Guðmundur Benedikts-
son skorar fyrir KR, en að
öðru leyti á liðið ekki séns.“
Didda ljóðskáld
„Mér þykir líklegt að Ever-
ton hafi KR undir með mikl-
um naumindum: 29-13. Ég
held með hvorugu liðinu, en
sendi þó bestu óskir.“
Svala Björgvinsdóttir
söngkona
„Ég veit eiginlega ekki
hversu gott lið KR er með,
en ég giska á að leikurinn
endi 4-2 fyrir Everton."
Bryndís Hlöðversdóttir
alþingiskona
„Eg segi ekki annað en 3-1
fyrir Everton.“
Guðný Halldórsdóttir 1
eikstjóri
„Ég held að þessi leikur fari
5-0 fyrir Everton. Þeir eiga
ekki möguleika.“
Gunnar Levy Gissurarson
borgarfulltrúi
„Ég myndi nú svo gjarnan
vilja að KR bæri sigur úr
býtum, en ég óttast að þetta
fari eitthvað í kringum 4-1
fyrir Everton.“
Gísli Marteinn Baldursson,
oddviti Vöku
„Ég hugsa að leikurinn endi
3-0 fyrir Everton. Því miður.
KR ætti nefnilega skilið að
sigra eftir toppleikinn hér
heima.“