Helgarpósturinn - 28.12.1995, Blaðsíða 20

20
FlMIVmJDAGUR 28. DESEMBER1995
''j
Útsendarar Helgarpóstsins komust að raun um að það er ekki nokkrum erfiðleikum
bundið að nálgast gróft klám á Internetinu. Því miður er það barnaleikur einn...
./ ■
Grjóthart
klám í massavís
á Intemetinu
Internetið er það samskipta-
tæki sem sló einna rækileg-
ast í gegn á árinu og vaxtar-
hraði útbreiðslunnar er gríðar-
legur. „Bylting" er sannarlega
orðið yfir þessa stórkostlegu
tækniþróun og trauðla hægt
að spá um framhaldið (þó að
Helgarpóstinn gruni reyndar að
stutt sé í þau tímamót að vin-
sældir Netsins verði því að ald-
urtila).
En hvað í ósköpunum eru
menn annars að vilja inn á hið
dásamaða Net? Hvers vegna er
þetta ánetjaða fólk að dunda
sér hálfbograndi og gráguggið
í framan við skjáinn? Þessari
spurningu má sumpartinn
svara með því að benda á þá
þrjá efnisflokka sem fróðir
menn telja að mestur umferð-
arþungi liggi til á Veraldarvefn-
um. í fyrsta sæti: Klám. í öðru
sæti: Dægradvöl og viðskipti. í
þriðja sæti: Menning og
menntun.
Klámið vinsælast? Virkilega?
Já. En netmiðlarar verða hins
vegar yfirleitt vandræðalegir
þegar málið ber á góma. Þeir
segja sem svo, að umfang
klámsins sé gróflega ofmetið á
Netinu og nær ómögulegt að
komast í slíkan sora nema með
því að greiða fyrir og hafa til
þess bær aðgangsorð. Þetta er
alrangt. Það er barasta ekki
nokkrum erfiðleikum bundið
að nálgast klám á Netinu, þrátt
fyrir að netmiðlararnir haldi
öðru fram í þeim göfuga til-
gangi að forðast árásir preláta
siðprúða meirihlutans. Þetta
uppgötvuðu útsendarar Helg-
arpóstsins þegar farið var á stjá
eitt frostbiturt vetrarkvöld fyr-
ir skemmstu og Netið grann-
skoðað. Fljótlega rákust þessir
óðfúsu netnýgræðingar blaðs-
ins á grjóthart klám í massavís
og aragrúa af tenglum yfir í
meira slíkt. Af hverju er svona
mikið um þetta? Tjah, er ekki
ansi notalegt að sleppa við
kostnaðarsama áskrift að
glansklámritum, vandræðaleg-
an myndbandaleiguþvæling og
þess háttar? Sjálfsagt. Ojbjakk!
eða Namminamm!... Það er
matsatriði.
Internetið eins og við þekkj-
um er annars á hverfanda
hveli — ef einhver skyldi vera í
vafa um það. í alvöru talað. Bú-
ið að vera. Dauðadæmt. Spurn-
ingin snýst einungis um ná-
kvæma tímasetningu jarðarfar-
arinnar og framsýnir hafa þeg-
ar skrýðst sorgarklæðnaði.
Björn Bjarnason, Newt Ging-
rich og A1 Gore stífpredika
einum rómi um ágæti Inter-
netstengingar inn á hvert
heimili og dásama „ofurhrað-
braut upplýsinganna". Og vin-
sældirnar munu verða Netinu
að aldurtila ef svo heldur fram
sem horfir. Án vafa.
Smám saman er al-
menningur nefnilega að
komast upp á lagið með
að fara um þessa ágætis
braut og nýta sér mögu-
leika hennar út í ystu
æsar og þá er voðinn
vís. Siðprúði meirihlut-
inn er fyrir nokkru
mættur á staðinn með
ofstækisfull boð sín og
uppáþrengjandi bönn
og er tekinn að voma
líkt og hrægammur yfir
nýjustu bráðinni: Inter-
netinu. Nú skal reglu-
gerðaríkið komast í feitt
og prelátar þess spyrja
hins augljósa: Áður en
við hleypum börnum
okkar lausum á þennan
stafræna leikvöll er þá
ekki skynsamlegast að
hreinsa upp ruslið þar,
dónana úr bænum eftir að hafa
velt þeim upp úr tjöru og fiðri
og finna örugga leið til að út-
rýma erótíkinni sem allt er
stútfullt þarna af?
Mun siðprúða meirihlutan-
um takast þetta ætlunarverk
sitt? Já, að öllum líkindum.
Meginspurningin er: Hvernig?
Til dæmis með því að kynna til
sögunnar í hverju landinu á
fætur öðru reglugerðir og lög
sem miða að því að refsa hverj-
um þeim harðlega sem skapar,
sendir eða gerir á annan hátt
aðgengilegt á Netinu efni sem
er meiðandi, særandi, dóna-
legt, sóðalegt eða klámfengið
og það getur falist í athuga-
semdum, ummælum, tillögum,
tilboðum, ímyndum eða mynd-
um. Bandaríkin búa sennilega
við strangasta löggjöf á þessu
sviði í dag, en önnur vestræn
ríki fylgja óðum í kjölfarið.
reka
lifir góðu lífi og dafnar og eykst
að umfangi með degi hverjum.
Og í klámið kemst hvaða barn
eða blábjáni sem er, — með
tveggja til þriggja daga reynslu
af Netinu.
Stærsta hindrunin á trú-
boðsvegi siðprúða meirihlut-
ans er vitaskuld mannréttindi
borgara vestrænna lýðræðis-
ríkja, smámunir á borð við
málfrelsi, prentfrelsi og þess
háttar. Internetið — eins og
flestir sem fengu tölvu og mó-
tald í jólagjöf hafa þegar upp-
götvað — er stjórnlaust. Og án
stjórnleysisins væri það ein-
faldlega ekki til. Netið í þeirri
mynd sem við þekkjum það í
dag — sér í lagi Veraldarvefur-
inn — var skapað af almenn-
ingi og án stjórnleysisins væri
því vafalaust stýrt af forræðis-
sinnuðum yfirvöldum til sér-
tækra nota.
Án stjórnleysis hefði fólkið
engan áhuga á Netinu þar sem
það er í raun vettvangur til að
hafa samskipti á fjölbreyttan
hátt án þess að stjórnvöld
troði sínu besserwisserbulli
upp á það. Og þar fyrir utan:
þykir mönnum í alvörunni lík-
legt að yfirvöld hefðu haft
áhuga á því í byrjun að skapa
eitthvað í líkingu við Netið ef
til þeirra hefði verið leitað?
Svarið er: Nei. Hvenær hefur
yfirvöldum líkað við óhindrað
streymi upplýsinga af hvers
konar tagi? Svarið er: Aldrei,
aldrei, aldrei. ÖU stjórnvöld
fjandskapast út í óhindrað
upplýsingastreymi. Ergo:
Skerðing á stjórnleysi Netsins
= dauðdagi þess.
Hóflegt og umburðarlynt eft-
irlit er málið og um það eiga
Netmiðlunarfyrirtæki að sjá;
einkaaðilar ekki stjórnvöld.
Frelsi með skýrt afmörkuðum
leikreglum. í þessu samhengi
má benda á jjróun í þá átt að
foreldrar barna og skólastjórn-
endur verði sér sjálfir úti um
forrit sem útilokar aðgang gris-
linganna að klámi og alls konar
óhroða á Netinu. Sömu leið
geta stofnanapúkarnir og fyrir-
tækjastjórnendur farið ef þeir
eru smeykir við ánetjun undir-
manna sinna.
Aldrei verður þó að fulln-
ustu tekið fyrir að óvandaðir
klámhundar, mannorðsmorð-
ingjar og aðrir slíkir dónar
(mis)noti þennan fjölmiðil
frekar en aðra. Eins og sjá má
af vafasömum myndum þeim
sem skreyta þessi fátæklegu
orð þá er allt pakkað og troð-
fullt af klámi inni á Netinu.
Hörðu klámi. Grjóthörðu. Það
Menn skulu bví hafa allan
varann á þegar Netmiðlarar
segja að lítið sem ekkert sé um
„ókeypis" klám á Netinu; fyrir
það þurfi að borga og aðgang-
ur lokaður nema með lykilorði.
Eins og með allt annað á Net-
inu er nefnilega lauflétt að
komast framhjá slíkum hindr-
unum. Ýmist komast menn í
slíkt efni gegnum heimasíður
einstaklinga sem dunda sér við
það dagana langa að skanna
inn myndir og festa á Netið eða
þá að misvönduð fyrirtæki
gefa verðandi viðskiptavinum
færi á krassandi sýnishornum.
Hins vegar er það auðvitað
spor í rétta átt að Netmiðlarar
á borð við Kjarnorku/Síberíu
og Miðheima hér á landi eru
farnir að selja takmarkaðan að-
gang; það er að segja, vissir
hlutar Netsins eru lokaðir við-
komandi notendum. Og valið
er algjörlega fólksins, því fólki
undir lögaldri er ekki seldur
aðgangur að Netinu nema með
eftirliti forráðamanna.
Netið er semsagt enn um
stundarsakir stjórnlaust. Og
engin athöfn er of svívirðileg
(eða hundleiðinleg) til þess að
milljónir nethausa geti ekki
fundið sér yfrum nægan tíma
til að ræða það svo vikum og
mánuðum skiptir í spjallhóp-
um og á vefspjallsvæðum. Fólk
sem hefur á þann hátt og ann-
an svipaðan upplifað nær
óhindrað frelsi í sýndarveru-
leikaheimi mun berjast hat-
rammlega gegn sérhverri til-
raun sem gerð verður til að
hefta það á nokkurn hátt.
Drjúgur hluti af sjálfsöryggi
þessara netriddara er sprott-
inn af tækninni sjálfri — eða
eins og John Gilmore, einn af
brautryðjendum Netsins, orð-
ar það: „Netið túlkar ritskoðun
sem skaðvænlegan hlut og
finnur sér leið framhjá henni.“
Við skulum vona að það
gangi upp — þótt fátt bendi til
þess að það takist á endanum.