Alþýðublaðið - 17.04.1971, Page 8

rmmm

Útg. Alliýðuflokkurinn
Ritstjóri:
Sighv. Björgvinssun (áb.)
NÁMSLAUN?
Opinbert kerfi aðstoðar við námsfólk er
orðið mun viðameira á Islandi en margir
gera sér grein fyrir. Það kerfi felur í sér
bæði beina og óbeina aðstoð við nemend-
ur sjálfa og einnig við foreldra þeirra
eða framfærendur.
f meginatriðum greinist þetta kerfi í
sex þætti. í fyrsta lagi er allt nám á Is-
landi veitt ókeypis, allt frá skyldunámi
og upp í lengsta háskólanám. Slíkt er
hvergi nærri algengt í öðrum löndum
og eru þau lönd raunar mun fleiri, sem
krefjast verulegra skólagjalda af nem-
endum en hin, sem veita þeim ókeypis
fræðslu.
I öðru lagi veitir Lánasjóður íslenzkra
námsmanna langskólafólki mikilsverða
aðstoð bæði í formi námslána og náms-
styrkja. Lánveitingar úr sjóðnum hafa
farið ört vaxandi á síðustu árum. Að því
er stefnt, að efla námslánakerfið enn
frekar þannig að það veiti lán er nemi
allri umframf járþörf námsfólks þegar ár
ið 1974.
I þriðja lagi greiðir ríkið hluta af
heimavistarkostnaði nemenda í heima-
vistarskólum og kostnað við flutning á
nemendum til og frá skóla.
I fjórða lagi er nýlega byrjað að veita
fé sérstaklega á f járlögum til jöfnunar á
námsaðstöðu. Fyrsta fjárveiting, 10 m,
kr., af þessu tagi var tekin á fjárlög árs
ins 1970 og í fjárlögum yfirstandandi
árs var fjárveitingin hækkuð í 15 m. kr.
I fimmta lagi gerir svo þjóðfélagið
ýmsar félagslegar ráðstafanir til þess
að létta undir með fjölskyldum, sem
kosta þurfa börn í skóla. Má þar t. d.
nefna fjölskyldubætur og barnalífeyri,
en lok greiðslutíma þeirra bóta miðast
við lok fræðsluskyldu.
I sjötta lagi gera svo gildandi skatta-
lög ráð fyrir því, að heimilt sé að veita
foreldrum skattafrádrátt vegna skóla-
göngu barns, og getur sá frádráttur num
ið allt að 39 þús. kr. á hvert barn í skóla.
Einnig er nemendum veitt heimild til
frádráttar frá skatttekjum, séu þeir
framtalsskyldir.
Þetta viðamikla kerfi námsaðstoðar
veitir íslenzkum skólanemum og for-
eldrum beirra ómetanleean fiárhagsleg-
an stuðning. Sesja má bó. að bað mið-
ist fvrst og fremst við skvldunámsstigið
og langskólastigið, en briggja ára fram-
haldsskólastioið. sem liggia mun bar á
milli, verði að nokkru útundan. Til bess
að levsa vandamál bess skóíast.igs hefur
menntamálaráðberra. Gvlfi Þ Gi'slason,
'komið fram með miög athvnlisverðar
huomvndir um námslaunasióð fvrir
iframbaldsskólanemendur er greiði nem
endnm í frambaldsskólum námslaun eft
ir ákveðnum rpglum og var frá beim
1 hugmvndum skvrt í Albvðnblaðinu í
;gær. Mnn nánar vprða um bær fiallað í
forvstiigrpínum bla.ðsins næstu daga.
ÞA8 vakti strax gífurlegra
athygli og mikið umtal, þegar
sagt var frá því í frétíum
blaffa, að Leikfélag Kópavogs
hygðist taka ameríska söng-
leikinn „HÁR“ til sýninga hér
á landi. Margir voru í upphafi
efins um að þetta mundi nokk-
urn tímann takast sökum þess
hvað þetta verk er í sinni upp-
haflegu mynd stórt í sniðum
og dýrt í uppfærslu. Margir
þeirra er séö höföu Ieikinn er-
lendis voru hárvissir um þaö
aö enginn mundi fást til þess
aö sýna sig nakinn, ef til kæmi,
og þó svo væri, þá yrffu sýn-
ingar á þessu aldrei leyföar.
Eins voru þeir sem séð höfðu
leikinn erlendis yfirleitt á einu
HERSKRÁNING FELST í ÞVÍ
AD HVÍTT FÓLK SENDIR
SVÁRT FÓLK ÚT í STRÍD
Á HENDUR GULU FÓLKI
TIL AÐ VERJA LANDID,
SiEM ÞAÐ STAL FRÁ
RAUÐA FÓLKINU . . .
máli um það, ef nektarsenurn-
ar yrðu ekki meff, þá væri nú
lítið varið í þetta.
En þrátt fyrir allar hra'k-
spár og efagimi hefur Leikfé-
lagi Kópa'vogs tekist að gsra
hið ómögulega að margra
dómi. Og það sem enn'þá stór-
kostlegra er, — að í „HÁR-
INU“ eru eingöngu ólærðir
leikarar, allt ungt fólk, (sem
að vísu hefur sumt af því ver-
ið í sviðsljósinu áður, til dæm-
is Halldór Kristinsson, sem
fyrir nokkrum árum söng — og
spilaði með hinni 'vinsælu
h'ljómsveit Tempó, og Helga S.,
sem hefur sungið með söng-
tríóinu Fiðrildi), ssem maðm-
hefði varla trúað að gætu sýnt
sl'ika hæfileika til leifcs, eins og
flestir gera, sem þama koma
við sögu. Og hver hefði trúað
þvi að óreyndu, að stór hópur
ungs fólks, mundi fást til að
standa kviknakið fyrir framan
fjölda m'anns?
Og hver hefði trúað því, að
ungur máður með heilhrigðar
skoðanir og hugsanaga'.ng gæti
leikið „homm'a“ af eins. mik-
illi innlifun og Leifur Hauks-
son g'erir, í hlutverki Wooifs?
Ég leyfi mér að efa'st um að
þeir séu margir sem hefðu trú-
að þeefeu að óreyndu, En nú
er þetta sem sé orðið að frá-
bærum raunver'U'letk’a, mör'gum
til hnisykslunar, en fleirum til
ánægju.
En það er ekki bara klám
og kynvilla sem dregur að sér
athygli þeirr'a >sem séð hiafa
„HÁRIÐ.“ —Þáttur sá, er
hljómsveitin Nát'túra á i þessu
verki er stór og mikill og l'ey.-a
þeir sitt hlutverk. vel af h'endi.
f byrjun var við nokkra örð-
xjgleika að etja í sambandi við
„bal'anc" á milli undirleiks og
söngs, og hefux nokikuð verið
kvartað undan þvi að tekki
aki'ldist textinn hjá leikurun-
um, en þetta hefur vierið beítr-
umbætt við hverja sýningu og
er nú að færast í betra horf.
Auk þesb að spila á orgel
mieð hljómsveitinni liefur Sig-
urður Rúnar, eða Diddi, eins
og hann er oftast kaJlaður,
séð um all'ar raddæfingar og
annað sem viðkemur söngnum
í verkinu og hefur hann s'ann-
arle-ga unn-ið þar Sinjallt vterk,
og tekifet mjög vel upp. Einnig
leikur hann áuamt Pétri Kristj-
ánissyni, söngvana í Náttúru,
túristahjón, sem gjörsa.mlega
óafvitandi lenda inini í miðju
„hiippastóði" og verður kelling-
in, sem Diddi leikur, mjög
hrifin af hippunum og lifnaðar-
háttum þeirra, en kallinn, stem
Pétur leikur, kippir sér ekki
mikið upp við þetta allt sam-
an og er alveg sérstaklega aum-
ingjalegur og lætur greinilega
stjórnast af betri helmingnum
á sér. Og skötuhjúin hverfa af
sviðinu eftir a.ð kellingin hefur
sannað að hún sé ekki i neinu
iinhánundir —'nema magahelti.
Það er eitt sem víst er, að
þeir sem láta hnsykB'last tolKa
varla lengi i'nni, að minnsta
kosti ekki mjög lengi. Svo ,að
segja strax er farið að sýna
frjákieikann og feimnisleysið
svo að þeir, sem láta sjofcker-
'ast, hljóta að gsta það strax
á fyre-tu minútunum. Það er
þegar hinn sjálfumg'laði Berger,
besti vinur Clauds, tjáir leik-
húsgestum allt um simn ytri
sjarrna og yndifeþokka og 'lýsii*
því yfir að þrátt fyrir allt sé
aldrei að vita hvort hann sé
strákur eða 'Stelpa. En leikhús-
gestir fá ekki að vera lengi í
vafa um það, því B'erger gerir
sér l'ítið íyrir, snarar sér úr
buxunum, athugar all'a st'að-
■hætti og t.jláir s'íðan leikhús-
gs’Jtium, með feginsand\
hann sé strákur, vippar
ur af sviðinu, víkur séi
einni meðal áhorfenda
h'vort hún vilji vera s
og geyma buxurnar sí
Pl at a
ÞIÐ munið vafalau:
eftir því, að sagt var fr
un nýrrar plötuútgáfi
þættinum ekki alls fyri
Útgáfa þte'ssi fór af’st
miklu'm glæsibrag. I
undurinn sendur út til ]
eyja til að ganga þar
lega frá þeim lögum, Sf
Það er kannske vafasamt
aö ætla sér að draga út ein-
hver viss hlutverk í „HÁR-
INU“ og kalla þau aðalhlut-
verk, til þess er of mikið af
| hópsenum, þar sem allir
koma fram og eru
endur. Þó ættu f
geta verið sammála
aö þrjú viðamestu
in eru: Gervi Clai
ráðvillta, sem leiki
Við skulum fyrst fá að vita hvað Halldóri Krist
finnst um það hlutverk sem hann leikur í „HÁRINl
— Þú tókst að þér skapgerðarhlutverkið í „HÁ’
ef svo má að orði komast. Hvernig kanntu við það?
— Mjög vel! Satt að segja helvíti vel!
— Er það ekki rétt að þú sért eini leikarinn í „HÁ’
sem ekki er með í nektarsenunni?
— Jú.
— Hefurðu löngun til að taka þátt í því atriði?
— Já, mikla! Annars er ég sömu skoðunar og hc
um það, að nekt sé falleg og bjóst við því að taka
senunni. Ég er satt að segja sársvekktur yfir þvxað
tækifæri til að klekkja á þeim fordómum og kreddu
þjóðfélagið er uppfullt af.
— Hefurðu nokkuð hugleitt að fara út í leiklistari
— Maður veit aldrei hvað framtíðin ber í skauti
aldrei að vita hvað skeður. Eitt er víst, að áhugann
ekki!
8 laugardagur 17. apríl 1971