Alþýðublaðið - 05.08.1971, Qupperneq 4

Sumar-
bústaða- og
húseigendur
MÁLNING OG LÖKK
ÚTI — INNI
Bátalakk — Eirolía
Víöarolía — Trekkfastolía
Pinotex, allir litir
Tjörur, allskonar
Kítti, allskonar
Vírburstar — Sköfur
Penslar — kústar — rúllur
Ál- og tréstigar. Tröppur
GARÐYRKJU-
ÁHÖLD
Handverkfæri, allskonar
Stauraborgar — Járnkarlar
JarShakar — Sleggjur
Girðingastrekkjarar
Múrverkfæri, aliskonar
*
Handsiáttuvélar
Garðsiöngur og tilheyrandi
Slöngugrindur — Kranar
Garðkönnur — Fötur (
Hrífur - Orf - Ljáir - Brýni
Skógar-, greina- og
grasklippur
Músa- og rottugildrur
NATIONAL-
OLÍUOFNAR
geislahitun m. rafkveikju.
GASFERÐATÆKI
Vasaljós — Rafhlöðulugtir
Olíuíampar — Steinolía
ÚTIGRILL
Grill-tengur — gafflar
Viðarkol — Spritttöflur
ARINSETT
Fýsibelgir
Viðarkörfur
Vatnsdælur — Brunaventlar
Plastbrúsar 5, 10 og 20 lítra
FLÖGG
Flagglínur — Flagglfnufestlar
Flaggsfangahúnar
GÓLFMOTTUR
Hrefnlætisvörur
Skordýraeitur
Gluggakústar
Bílaþvottakústar
Bíladráttartaugar
Hengilásar og hespur
Þvottasnúrur
Þéttilistar á hurðir og glugga
BRUNABOÐAR
AsLest-teppi
Siökkvitæki
BJÖRGUNARVESTI
fyrir börn og fullorðna
Árar — Árakefar
Króm. búnaður á vatnabáta
Silunganet
VINNUFATNAÐUR
REGNFATNAÐUR
SÚMMÍSTÍGVÉL
VINNUHANZKAR
Verzlunin
0. Ellingsen
□ í fyrri grein minni í »ær
sagði ég' m.a. frá umraeðnm,
sem urðu á ráðstefnunni í
---------. Sagði ég þar
m.a. frá umraeðum um fræðlu
starf Samvinnuhreyfingarinn
ar og ræðu Ingvars Carlsson,
hins unga menntamálaráð-
herra Svía, um nýskipan
skólakerfis.
Loks er rétt að rifja hér
upp nokkur aðalatriði úr
ræðu Paul Lipidblom, for-
manns sænska Menntamála-
ráðsins. Fjallaði hann um
viðfangsefni er hann nefndi
„Stefnan í mennigarmálum
á áttunda áratugnum“. í upp-
hafi ræðu sinnar kvað hann
það vera markmið og tilgaug
Menntamálaráíiins að eíla
og styrkja jafnréttið með þegn
um þjóðfélagsins“. „Stefnan
í menningarmálum beinist að
því að auka jafnrétti þegn-
anna og draga úr eða eyða bil
inu milli síétta og manna“,
sagði hann.
NÝ MENNINGAR-
MÁLASTEFNA
Lindblom kvað Menntamála
ráðið í seinni tíð hafa tekið
upp mun jákvæðari stefnu
gagnvart li.sb-íköpun áhuga-
manna. Áður hefði starfsemi
ráðsins gengið út á það, fyrst
og fremst, að stvðja og efla
hina viðurkenndu listsköpun.
En hin nýja menningarmála-
stefna beindist að þvi að efla
ög styðja listsköpun út á með-
al almennings, brúa bilið
milli Iistamanna og listunn-
enda, finna listinni sem auð-
veldastar íeiðir að eyrum al-
mennings og eyða tómarúm-
inu milli menningarlífsins og
atvinnulífsins. Lindblom
sagði, að menningarstarfsemi
þyrfti að efla á sviðum skóla-
mála, á vinnustöðum og i
íbúðahverfunum. Meðal verk
efna á sviði félagsmála væri
að færa listina hinum bækl-
uðu, sjúku, einmana og öldr-
uðu. Allir þessir eiga örðugt
með að nálgast listina af eig-
in i immleik og því verði á-
hugamenn og hálf-áhuga-
menn að færa þeim hana. í
skólunum vrði listin að fá
mun meira ráðrúm og annað
að þoka, ef nauðsyn krefði.
Þá væri nauðsynlegt að fara
með túlkun hinna ýmsu list-
greina út í íbúðahverfin og'
skapa þeim aðstöðu þar, t.d.
með sýningarhúsnæði — og
síðast en ekki sízt yrði að
fara með listina út á vinnu-
staðina. Urðum við landarnir
einmitt varir við það á þessu
þingi hvernig listamannahóp-
ar annast túlkim listar út á
meðal fólksins sjálfs, því að
á þingið komu hópar leikara
og tónlistarmanna er fluttu
efni, sem þeir flytja á vinnu-
stöðum sjúkrahúsum og víð-
ar. Sjónarmið Paul Lind-
blom var, að fólk ætti að ger-
ast þátttakendur í listiðkun
en ekki vera endalaust sem
áliorfendur eða áheyrendur.
Þá stefnu, að annars vegar sé
2.GREIN
fámennur hópur listveitenda
en hins vegar fjölmennur hóp
ur óvirkra listþiggjenda, kvað
Paul ekki viðunandi í dag,
ekki í fullnægjandi samræmi
við viðhorf tímans og þeirra
samtaka er þarna þinguðu.
OIa%á Hurri, framkvæmda-
stjóri MFA í Finnlandi, sagði
af þessu tilefni, að þar hefði
löngum verið talið að skóg-
arhöggsmaðurinn og listamað'
urinn ættu lítið sameiginlegt
en nú væri sú skoðun óðum
að breytast. Inge Johansson,
varaformaður MFA í Svíþjóð,
sagði, að til þessa hefði nán-
ast veiið litið niður á áhuga-
listamenn; en nú yrði reynt
að gera sem flesta að slíkum
— það væri jú hin nýja og
gamla alþýðumenning.
i
JAFRÉTTI
ALLRA MANNA
Af því, sem hér hefur verið
rakið, er ljóst, að á þinginu
komu fram mörg athyglisverð
sjónarmið sem mörg hafa lítt
eða ekki verið rædd hér á
laudi, hvað þá að þau séu
orðin veruleg áhuga- og bar-
áttumál einstaklinga eða
liópa. Er það ekki að undra
þvií að þarna komu saman
menn, er flestir hverjir hafa
unnið árum og áratugum sam
an að alþýðufræðslu í lönd-
um sínum. Samtök þeirra eru
öll komin nokkuð til ára
sinna eins og ég vék að í
upphafi, þótt hið sænska sé
bæði elzt og öflugast. Það var
hrífandi að sjá og kynnast
hverju þau hafa fengið til
leiðar komið, ekki aðeins eða
eingöngu fyrir félagsmenn
sina, heldur beinlínis fyrir
allan þorra þegnanna í hverju
landi fyrir sig. Erfitt er að
gera upp við sig hvað hafði
mest áhrif á íslending ný-
kominn á þing sem þetta, full
trúa samtaka sem eru rétí
í fæðingu. Þó hvgg ég að mest
hafi orkað á mig hve rík á-
herzla er á það lögð í löndum
þessum, nú og um margra
áratuga skeið, að halda uppi
stórkostlega öflugu starfi til
að gera sem allra flestum
fullorðnum mönnum kleift
að leita sér hvaða menntun-
ar sem er og hvenær sem er.
Að það skuli hafa tekizt í
svo ríkum mæli stafar bæði
af því, að samtökin, sem hér
eiga hlut að máli, eru yfir-
burða sterk og hafa þróazt
með eðlilegum hætti um ára-
tuga skeið. En jafnframt var
afar eftirtektarvert hve rík
áherzla var lögð á jafnrétti
allra manna til menntunar
og fræðslu, rétt eins og til
allra annarra gæða lífsins.
Slík afstaða fræðslusamtaka
alþýðu er sannarlega í fyllsta
samræmi við eðli þeirra og
tilgang.
samböndin á
NORÐURLÖNDUM
Á Norðurlöndunum hinum
eru hvarvetna starfandi mörg
og þróttmikil menningar- og
fræðslusambönd almennings
og eiga sum eða flest þeirra
þegar marga áratuga starf að
baki. í Noregi eru t.d. 25 slík
sambönd starfandi, en starf
þriggja skarar mjög fram úr.
í Svíþjóð eru starfandi 12
slík sambönd og í Danmörku
munu 5—6 slík sambönd
vera starfandi, en þar af
standa þrjú öðrum framar.
Skylt er að geta þess, að í
Svíþjóð munu þrjú þessara
sambauda vera uin það bil
að rugla saman reitum sínum
og munu þá starfandi fræðslu
Sigurður Guðmundsson: Fræðslustarf alþýðusamtaka
sambönd í Svíþjóð verða 10
talsins. Enginn vafi er á því
að í öllum löndunum fjóruni
eru Iangstærst og öflugust
þau samtökin, er nefnast alls
staðar Menningar- og fræðslu
sambönd alþýðu. Eru nöfn
þeirra ýmist Arbejdernes
Oplysningsforbund eðú Ar-
betarnas Bildningsförbund.
ÖIl em þau af sömu rótinni
runnin, verkalýðssamtök
hvers lands og Verkamanna-
flokkur þess hafa fyrst og
fremst staðið að stofnun þess
og síðar hafa fleiri samtök
gerzt þar aðilar að. Það sam-
bandið, sem elzt er, þ. e. hið
sænska, er nú tæplega sex-
tugt, stofnað árið 1912. Því
næst kemur Menningar- og
fræðslusamband alþýðu í
Finnlandi, stofnað árið 1919,
þriðja elzta sambandið er hið
danska er stofnað var áríð
1924 og loks kemur hið
norska er stofnað var árið
1831. Menningar- og fræðslu-
samband alþýöu á íslandi er
langyng'st þes’sarra fræðslu-
og menningarsamtaka al-
þýðunnar. Það mun fyrst og
upphaflega verið stofnað á
fjórða áratug aldarinnar en
lognaðist út af á stríðsárun-
um síðari. Síðasta Alþýðu-
sambandsþing endurreisti
sambandið og fékk því Menii-
ingar- og fræffslusjöð ASÍ til
ráðstöfunar.
SKIPULG OG STARF
Menningar- og fræðslusam-
á Norðurlöndum
4 Fimnrtudagur 5. ágúst 1971