Alþýðublaðið - 06.11.1971, Blaðsíða 4

Heyrt..
□ Ef fiölgun mannkyns held
ur áfram að vera tvö prósent,
eins og verið hefur hingað til,
mun mannfjöldinn á iörðinni
verða sex og hálfur millj’arður
árið 2000, segir í skýrslu frá
Sameinuðu þjöðunum. —
.. .og séá
STJÖRNUDÝ
EBA ALÞÝ
HLAIUR
□ Nyrzt í Tanzaníu hafa
mai’gar skólastúlkur tekið dul-
arfullan sjúkdóm, ssm lýsir sér
í ofsafengnum hlátursköstum
eða í krampa'kenndum gráti og
undarlegri hegðun á annan
hátlt, eftir þvi sem nýlega var
s'kýrt frá í Dar-es-Salaam.
Stúlkurnar, sem allar eru
nemsndur við sama gagnfræða-
skólann, hafa verið lagðar inn
á sjúki’ahús. í tilkynningu frá
Dar-'es-Salaam er talið að mögu
lei’ki sé á að stúlkurnar séu
haldnar einhverri óvenjulegri
hitasótt.
Heilhrigðisyfirvöldin eru að
rannsaka málið og vilja ekki á
þeiiSu stigi málsins gefa fleiri
upplýsingar.
Sprakk íram-
an í drenginn
□ Drengur. nok'kur í Breið-
h'oltshvexfi varð fyrir því slysi
í fyrradag, að heimatilbúin
sprengja sprakk við andlit hans
og meiddist hann nokkuð í and-
liti.
Voru hann og annar piltur að
leik með sprengjuna, þegar ó-
happið vildi til.
Hvar þeir komust yfir sprengi
efnið er efcki vitað enn, en ekki
talið ólíklegt, að því hafi verið
stolið. —
Viðbótarsala
til Sovét
□ í dag var í Moskvu undir-
ritaður samningur um viðbót-
arsölur til Sovétríkjanna á 2000
tonnum af karfaflökum og 600
tonnum af ufsaflökum af þessa
ár!i framJeiðslu.
Hafa þá alls verið seld 10.100
tonn af hraðfrystum sjávaraf-
urðum tii Sovétríkjanna á þessu
□ Nýlokið er einni af sýn-
ingum þeim, er Listasafn ASÍ
hefur efnt ti’. Var þar um aff
ræffa sýningu á málverkum
þeim, er Brynjólfur heitinn
Þórffarson gerffi, meffan hon-
um entist líf og heiisa. Og
inr.an skamms mun Listasafn
iff hafa í hyggju aff efna á
nýjan leik til sýningar á mál-
verkum, er sýr.a menn viff
vinnu. Sýningar Listasafns ASÍ
eru í rauninni nýr þáttur í
menningarlifinu og því eru
þær fagnaffarefni.
A engan mun hallaff þétt
sagt sé, aff Hjörleifur Sigurffs-
son listmálari, forstöffumaffur
safnsins, sé sá, er d.rýgstan
þátt hefur átt í aff liefja starf
serni þess upp úr öldudalnum,
er þaff hefur veriff of lengi. —
Vafalaust muna flesíir er
Ragnar Jónsson, forstjóri
Helgafeiis, ruddi sig aff öllum
sínum m.álverkum og færffi
þau Aiþýffusambandi íslands
aff gjöf. stundum mörg mál-
verk á hverju ári. Safnið á
engan sinn líka í véböndum
alþýffusamtakanna á Norffur-
löndunum og jafnvel hótt víff-
ar væri leitaff. Síffastliffiff
sumar sat Hjörleifur hiff nor-
ræna ársþing mcnningar- og
fræffslusamtaka aiþýffu ásamt
Offni Rögnvaldssyni, stjórnar-
manni MFA. Þar sýnd.i Hjör-
leifur litskuggamynd.ir af mál-
vCrkum í eigu Listasafnsins
og flutti erindi um þau og
safniff. Allt vakti þaff mikla
athygli þvi aff hin norrænu
fræffslusamtökin eiga engan
slíkan gimstein í fórum sínurn.
Ræktarsemi skortir
Nokkuff vantar því niiður
á, aff verkalýffssamtökin hafi
sýi’t Listasafninu þá ræktar-
semi, er því ber effa hampaff
því nóg. Skömmu eftir stofnun
þess stóff mikiff til, svo sem
vera bar. Meffal þess, er þá
var talaff um, var bygging
húss fyrir Listasafniff og var
þá m.a. minnzt á, aff til greina
gæti komiff aff hafa þaff i
sömu mynd. og safniff Louisiana,
skammt fyrir utan Kaup-
mai-nahöfn. Þangaff hef ég aff
vísu aldrei komiff, en ég minn
ist ágætrar greinar um það
er birtist í Afanga fyrir nokkr
um árum. Þar sagffi, aff safn-
iff væri „opiff“, ef svo mætti
segja, í staff dauðakyrrar
stjörnudýrkunar og blýþungr-
ar alvöru er léttleiki yfir safn
inu og þaff er í nánum tengsl-
um viff náttúruna og umhverf-
iff. Gestir þess skeggræffa um
verkin, sem þar eru sýnd, —
menn geta fengiff sér kaffi-
sopa meffan þeir virffa þau fyr
ir sér og rætt viff gagnkunn-
uga menn effa jaínvel lista-
mennina sjálfa. Því miffur er
húsbygging fyrir Listasafn ASÍ
á nákvæmlega sama stigi og
forffum, þ.e. ekkert er farið að
hugsa íyrir hcnni. Málverka-
söfn hafa líliff skjól í loftköst-
ulum — en máske tylla þeir
fám sinum á jörff eftir svo
sem f.íu ár effa svo.
Listasafn ASÍ er málverka-
safn — sem á eina höggmynd.
Skyldi nokkurn tíma hafa ver
iff hugsaff um hver stefna þess
ætti aff vera, livers konar safn
þaff ætti aff verða, er fram
líffa stundir? Hvaffa stefna
skyldi vera uppi í málum
þess? Skyldi vera meiningin
að þaff verffi einungis stjörnji,-
safn? Því er ekki aff leyna,
aff mér er ekki gefffelld sú
stefna, aff Listasafn ASÍ
geymi einvörffungu listaverk
þeirra manna, er hæst hefur
boriff meffal íslenzkra lista-
manna, málara og myndhöggv
ara. Ég tel, aff Listasafn al-
þýffu eigi jafnframt og ekki
síffur aff leggja allt kapp á að
eignast I.istaverk og listgripi,
sem gerffir hafa veriff eða
gerffir verffa af alþýffumönn-
unt hér á Iandi, jafnt til sjávar
og sveita. Augljóst er, aff þeir
bafa flestir fariff í súginn, —
bæffi fyrr og síffar. íslenzkri
alþýffu er margt til lista lagt
og margan listgripinn heíur
hún smíðaff í sjald.fengnum
næffisstundum. A þaff jafnt
viff um konur og karla. En«
fæstir þeirra hafa varffveitzt.
Því þarf aff breyta. Þaff ætti
að verffa hlutskipti Listasafns
ASÍ aff afla slíkra gripa. Væri
fast eftir Ieitaff og nokkru fé
til þess variff myndi þaff áreiff
anlega fljótt eignast góffan
vísi að slíku listaverka- og
listgripasafni.
Fyrir nokkru var ég aff lesa
grein í bandarísku verkalýðs-
blaffi um Iistiffnir Bandaríkja-
mamta. í henni sagði, að menn
hefðu veriff þeirrar skoðunar
ÞING-
MENN
SKRIFA
Sigurffur E. GuSmui’dsson, a!þm..
var meðal helztu frumkvöðla þess
að Menningar- og fræðslusam
band alþýðu var endurreist. Hef-
ur hann sýnt menningarstarfi á
vegum verkalýðsfélaga mikinn á-
huga og m. a. sérstaklega kynnt
sér þau mál erlendis.
Alþýðufræðsla og alþýðumennt
eru honum því mjög luigleikin og
um þau atriði fjallar hann í þess
ari grein, sem hann nefnir
„Stjörnudýrkun eða alþýðulist."
þar' vestra ad tæknibyltingin
heföi lagt Iistiðkiur al,menn-
ings í rúst. En komiff væri í
ljós, að hneigðin hefði lialdið
velli og enn mætti víffa finna
listhneigða handiðnaðarmenn,
er gert hefðu ágæt listaverk
eða framúrskarandi fagra
gripi. Áður var unniff úr liin-
um hefðbundnu efnum, t. d.
viffi og málmum, en nú er
einnig unniff úr ýmsum nýj-
um gerviefnu,m, sem komin
eru til sögunnar. Hér á landi
hefur Handiðnaffarfélag ís-
lands unnið merkt starf á
þessu sviffi, plægt og ræktað
jarðveginn. í nýlegu blaðavið-
tali viff frainkvæmdastjóra
þess, Gerffu Hjörleifsdóttur,
greindi hún m. a. frá því, ad
útskurffur væri mjög tekinn
að færast í vöxt meffal ungra
manna. Slík listiðkun meðal
almennings er mesta fagnaðar
efni og fegurstu gripirnir er
verð'a til, ættu hiklaust erindi
til varðveizlu í Listasafni ASÍ
(sem ég vil nefna Listasafn al-
þýffu). Ekkert annað listasafn
hér á landi hefur heldur fund
ið hjá sél" köllun til aff afla
sér cg varðveita slíka list-
gripi, öll eru þau stjörnusöfn
viðurkenndra lista,manna. En
hinir eru líka listamenn, þótt
minni spá,menn kunni að vera.
Listhneigð almennings hér
á Iandi er áreiffanlega mikil
og mun meiri en menn hafa
tekiff eftir. Er þacf svo bæffi
aff fornu og nýju, eins og sjá
má ýinis dæmi um. Hún hef-
ur ekki aðeins komið frajm í
sérstaklega smíðuð'um list-
gripum. heldur beinlínis í dag
legum störfum. Þannig er ég
fullviss þess, að merkir list-
gripir liggja eftir ýmsa iðn-
affarmenn, bæði fyrr og síðar,
s. s bókbindara, prentara,
bókagerðarmenn, málmsmíffi,
húsgagnafimiði, leirkerasmiði
(sem telia sig nú raunar frem
ur listamenn en iffnað'armenn,
enda ión þeirra ekki viffur-
kennd sem iðngrein) o. fl. o.
fl. Þetta varff mér ljósara en
fyrr, er ég í sumar heimsótti
fyrsta sinn Listiðngripasafnið
í Kaupmannaliöfn. Þar gat m.
a. aff líta mjög fallega bók-
bandsgripi, húsgögn, postu-
línsgripi o. m. fl. þ. h., einku,m
frá fyrri tiff. Annað dæmi um
listhneigff almennings nú á
tímum er sýning sú á mál-
verkum áhuga-málara, er ný-
lega var haldin í Þýzkalandi,
nánar tiltekicf í Rade í ná-
grenni Hamborgar. Rolf Italia
ander, sem efndi til sýningar-
innar, átti von á nokkur liundr
uð málverkv,m frá áhuga-mál-
urum í Evrópu, en þau verk,
sem send voru til sýningar-
innar, urffu nokkuff á níunda
þúsund talsins. Þessa mikla á-
liuga almennings á málaralist
hefur líka orðið vart í ríkum
mæli hér á landi. eins og kunn
ugt er. AUt slíkt á aff örva og
efla, hvort heldur þaff er á
sviði myndlistar, leiklistar,
Framh. á bls. 11.
Engar pillur - en spennan hvarf
ari.
C
MUNIÐ
RAUÐA
KROSSINN
□ Sérhver, sem. hefur reynt |
það að vera alveg útfceyrður,
algjörlega úttaugaður, veit,
hvað það tekin- langan tíma að
komast á réttan kjöl a’ftur. —
Slíkt hef ég reynt áður, og þess
vegna varð ég mjö:g undrandi,
þegar ég — án pilla og ann-
arra hjálpanneðala — losnaði
algjörlega við taugaspennu á
eirmi viku á íslandi.
Þetta segir H. Davidb Thom-
sen, framkvæmdastjóri hjá TJoít
leiðum, við Birgit Schou nýlega
í Ekstrablaðinu. Og enntfremur
segir í greininni. — Einmitt þeg-
ar Thomsen kom aftur heim frá
íslandi las hann greinarnar
mörgu um taugaspennu í Ekstr:
blaðinu og síðan hetfiur hanr
unnið mjög að þvi, að útlendiní
ar t.d. Danir fái sem fyrst jafn,-
vægi á taugar sínar með þvi ai
gista heilsuhælið í Hveragerði
4 Laugardagur 6- nóv. 1971