Alþýðublaðið - 19.02.1972, Side 7

bi^ðið:
Útg. Alþýðuflokkurinn
Rítstjóri:
Sighvatur Björgvinsson
Hvert hlaupa
þeir næst
Borgarstjórn Reykjavikur er búin að
tefla sér í furðulegustu aðstöðu í sam-
bandi við kvöldsölumálin og lokunar-
tíma sölubúða. Málið er orðið hreint
kátbroslegt. Þar rekur sig eitt á annars
hom, enda hleypur borgarstjórnarmeiri-
hlutinn hingað í dag og þangað á morg-
un eftir óskum þessa eða hins, en þó
aldrei að óskum neytendanna sjálfra.
Allir muna fjaðrafokið, sem varð i
sambandi við þá ákvörðun borgarstjóm-
armeirihlutans að skylda kaupmenn til
þess að loka verzlunum sínum á ákveðnu
andartaki dag hvem og svipta þar með
neytendur vinsælli kvöldþjónustu. Þá
var m. a. talað um það, hve kvöldsalan
hefði óheppileg uppeldisleg áhrif á ung-
linga, sem hefðu það til siðs, að hanga
í búðum stundum saman á kvöldin
með hvers konar ólátum og spiliríi.
Vegna áhuga borgarstjómarmeirihlut-
ans á uppeldismálum var matvörukaup-
mönnum svo skipað að loka fyrir kvöld-
verðartíma og um leið ítrekað, að sölu-
tumar mættu ekki sinna viðskiptavin-
um sínum, nema í gegn um gat.
f fyrradag hljóp borgarstjómarmeiri-
hlutinn svo í hina áttina. Þá samþykkti
hann sem sé að sjoppueigendur mættu
loka gatinu, en opna dymar fyrir við-
síkiptavinunum. Allir velkomnir inn í
'hlýjuna, einnig böm og unglingar, en
kjötkaupmaðurinn varð áfram að hafa
lokað. Enn er borgarstjómarmeirihlut-
inn sem sagt á þeirri skoðun, að þ?
hafi óheppileg uppeldisáhrif á unglihga
að koma inn fyrir dyr matvöruverzlana
á kvöldin. En „sjoppumar' eru nú orðn-
ar skaðlausar.
Það er óneitarilega illt til þess að vita,
hve eindæma slæmt uppeldismálalegt
álit borgarstjómarmeirihlutinn hlýtur
að hafa á matvörukaupmönnum á höf-
uðborgarsvæðinu, sem þó lengst af hafa
verið meðal dyggustu stuðningsmanna
borgarstjómaríhaldsins.
Með svona afgreiðslumáta gerir borg-
arstjómarmeirihlutinn sig hreinlega
hlægilegan. f afstöðu hans rekur sig
eitt á annars hom, eins og BjÖrgvin
Guðmundsson, borgarfulltrúi Alþýðu-
flokksins, benti á í ræðu sinni á fund-
inum, þegar málið var afgreitt.
6 Laugardagur. 19. febrúar 1972
Fundur þetrra Nixons og Mao er skuli hittast og raeðast viS æri?
vafalaust einn roerkasti stjórn-
málaviffbufður hin síffustu ár enda
þótt enginn geti gert sér í hug-
arlund hvemig fer. Þótt menn
hiki viff aff spá um niðurstöffur
umræffnanna er bara þaff að þeir
fréttnæmt atriffi. Og þar sem
ekki er mikið efni frá Kína í hinu
stærsta landi heims í íslenzkum
blöðum helgum vtð því mrkið rúm
í dag.
ÞEIR GERA UKA
ERKFALL í KÍNA
vað ætla þeir að ræða?
□ EINS og við -rná búastt er
ekki meirá irætit um annað í
Bandaríkjunum nú en Kína-
för Nixora. fo-rseta. í>að lleynir
sér 'ekki af ummælluim Maða þa-r
í landi, og þó enn síður af
opinberuim og -hálfopinberuim
ummæluim. sem sitjórnin eða
vissir stjórnarmeðllimir láta eft
ir sér hafa í samibandi við ferða
_lagiö, aS tiilgangiuiririn mleð þvti
er margþaettur, bæði inn á vi<5
og út á við, og -að iþaS er eíkiki
ein-Ungis a-ð Nixon sjálíiur, og
þeir sémíiræðingar sem verSa í
för með. honum', búi sig eins
vteil a-ð heiman og kos-tur er á,
hel-dur rvirna og stjórnarvöldin
af kappi a-ð því -að búa bæði
a-Lmienning heima fyrir, og eins
á'ðnar þjóði-r undir þetta f-erðá-
iag Nixons, að allur missikiiln-
ingur ver-ði útiilokaður í þrví
sambandi -eftir úKngum.
Krá því eir skýrt í bair.'dar'íslk-
u-m iblöiðium, að -Nixon haifi búið-
sig undir ferðalajgið á eiklki ó-
svipaðan hátt og námsmaður
viið æðri skóla, sem sé í þann
ve.ginn að 'ganga undir próf í
ftókjrnu Oig erfiiðu fagi. Unni'ð hef
ur verið a.f því af færustu siér-
fræðjnjgvm -ban.darfekíum í öllu
sem ivið kernur Kína, að semja
einskonar úitdrátt úr þei-m fræð
um, sem forsietinn híe^’ir síðan
haft rnieð sér í he&ga-rQleyfisfer-ð-
um- siínum til Florida, og kynmt
sér rvan.:dOiega um .borð í sn,ekkj-U'
sinni. ÞVií ©r þó haildið vand-
lega lieynöu um. Ihiwaða atriði sé
fjaiiað sérstafkiliega í þess-um
„námsútdrátituim", nþví að það
gæti orðið Kínviörjujn vásibenjd-
ing um 'hi\',aða mái Nixon hygg-
ist einkum ræðia við l'ei-ðtogana
í heimsókn sinni, og þeir ,þá
_hagað undirbúningi sínum í
samræmi við það — en það
líSSrá bandarísikiir stjórnmáJa-
l-eiðtogar ,sig ekki ,um, þ-air e-ð
þá irnindu jjíáp.rverstou lleiðtog-
arnir ihafa teki-ð sínair ákvarð-
anir fyrirfmm, éður en mólin
y-rð-u nedfuð.
Undiirbúning'iicinn h'eiroa ,fyr
ir snýsit fyrst og diiieims't um það
að iveira almenning við að
væn.ta sér of mi-kils- árangurs af
Kwnaförinni. TMigajngurinn mieð
henni sé ifyrst og fhemst sá að
leggja gr-undivöiiainn að bætiu
samikomuíiagi jniilli Bandarikj-
an-na og Kína, se-m ailili.r vita að
ekki iheÆur verið á miarg'a fislk-
ana um lsr.gt skleið. Og ef þ-að
takiSlt, þá sé mikið unnið og
þá ei'gi áranguirinn- smám
_saman að geta komið í ljós, til
dæmis komið ivteirði á eðOilleg-u
st,járnmá0.asiamibandi með þess-
um tv.eim stán\'ield-um, ef ti'l vifll
í náirini iframtt-íð, en það væri
aiilt of mikil bjartsýni að æit'l-a
að slík-t geti orðið -í beinu fram-
haldi af föirinni-
Það -leyni.r sér og eiltki, að
állir -gera sér ljós-t að för fo-r-
seitans til Kína hlýtur að hafa-
yeiriuieg áhrif á í hönd far-andi
forsietakosningar í Bandaríkjun
um. An.dstæðingar Nixons hafa
-þ.ví hægt um sig a þvi samibandi1,
hiyað sivo sem vierður að föri-nni
liokinni. bíezt .að siegj'a þá
hefur þátitiu-r Bandarilkjanina
undir sitjóii'ri Nixons í Ausit.ur-
Franilr. á bls. 5.
Tj FRÁ Þ VÍ var sagt í útvarpi
í Funkien-fylki í Kína, að járn-
fcrautarverkamenn í borginni
fooihow hefðu dregið isrvo úr
afköstum s.ínuim að nálgaðist
verkfall í því skyni að undir-
strika kröfur sínar um bætt
launakjör, og þegar það ekki
dugði, la.gt niður vinnu. Leið-
togar þeirra voru þá kvaddir til
ábyrgðar af stjórn járnibraut-
anna, ákærðir fyrir skemmdar -
verk varðarudi eignir almenn-
ings, stéttasvik og landráð. En,
bæ-tti útva-rpið við, það kom á
daginn að stjórn járnbrautarma
hafði ekki athugað málin nogu
gaumgæfile-ga, og fór svo að
hún varð að taka kröfur starfs-
mannanna til gi-eina og heita
þeim bættum kjörum.
Þetta þykir merkileg frétt —
mtrkilegt að starfsmenn í siíku
sósíalista ríki skuli hafa þorað
að gera verkfall merkil-egt að
þeir skyldu fá ki'öfur sínar við-
urkerundar, og þó ef til vill
merkilegast að útvarpið í fylk-
inu skyldi skýra frá þesisum at-
burðum. Þeir sem fróðir cm
um menn og málefni í Kín-
verska alþýðulýðveldinu, telja
að það geti táknað að stjórnin.
hafi n-ú ákveðið að taka upp
aðra stefnu gagnvart flutninga-
verkamönnum og iðnaðármönn
um, sem telja að hlUtur sinn
í launamálum hafi verið mjög
fyrjr borð borinn síðustu árjn.
Eftir menningiaxbyltiinguna
svokölluðu hafa stjórnarvöldin
lagt alla áherzlu á að bæta kjör
tænda og efla landbúnaðinn.
Meira að segjahefur verið tek-
;n upp ný stefna í þeim málum
— ekki verið stofnuð fleiri
samyrkjubú, en bændum verið
leyft að njóta afraiosturs af bú-
um sínum í ríkari mæli og
jrijórnin hækkað verðið fyrir
framleiðsluna, sem ríkið hefur
keypt af þeim:. Þess eru jafn-
vel dæ-mi, að þejr bændur hafi
fengið aftur jarðir sínar, sem
voru sviptir þeim í menningar-
ÞEIRRA ER VALDIÐ
□ Eru þeir Mao og Nixon
valdamestu menn í heimi?
Fannski væri réttara að nefna-
einn: enn þá. er líka vist að sú
þrönning ræðUr meiri örlögum
t>n inokkrir aðrir þríir menn.
| Sá þriðji-væri þá Brésnev.
Vaid Máos liggur ekki bara
í- því að ríki hans er stórt og
tfjölmerint, heldur líka í hinu,
að hanh er ihinn höfuðpostuli
þjóðfélagsstefnu sem breiðist
út í heimi>m.im. En Nixon ræð- ,
ur aftur á móti ríkustu þjóð
h-eims. Bandaríkin og Russ-
land eru áreiðanlega sterkustu
herveldin, en auk þeirra ráða
Bretland,. Frakkland og. Kína
yfir kjarnorkuvopnum — og
kannski fleiri því allir geta
búið til kjamorkusprengju.
í viðskiptum og framleiðslu
eru Bandaríkin mesta stór-
veldið, en önnur smærri sækja
fast á: Japan í Asíu og Þýzka-
land í Evrópu.

Málgagn kommúnistastjórnarinnar
í Kína heitir Alþýffublaff. Hér að
ofan sést nafn þess á kínversku,
en þaff á aff lesa skrifaff meff
latínuletri: RÖN MÍN RU BÁ. —
Okkur er ekki kunnugt um nema
tvö Alþýffublöff, í Peking
Reykjavík!
og
Konfúsíus
byltingunni, og allar kröfur um
samyrkjubúskap verið istimpl-
aðar sem „vinstr.a-ofstæki“.
Þetta hefur orðið til þess að
fiutmngaverkamenn og iðnað-
a nnenn hafa borið lífskjör sin,
isam-an við kjör bænda, og taiið
sig afskjpta. Fram að þessu hef-
ur stjórnin látið sem hún heyrðj
ekki kröfur þeirra, en atburð-
irnir í Foochow benda ótvírætt
t'I að þar kunni að vera breyt-
ing í vændum — ekki sízt fyrir
þa'ð að leyft var að segja frá
þeim í útvarpi. —
KÍNVERSKA
★ I»ó Evrópuniönjium finn-
ist allir Kínverjar eins við
fyrstu kynnj er mikill munur
á fólki eftir héruðum og
landshlutum. Mesti mumirmn
er á Suður-Kínverjum — og
Iiinum sem búa norður í lanai.
Tunga þeirra er heldur ekki
alls staðar hin sama, heldur
skiptist þetta sem við köllum
kínversku í margs konar mál
lýzkur. En hið kínverska mynd
letur geta aUir lesið. Meira
að segja Japanir, sem tala
gerólíka tungu lesa kínversk-
ar bókmenntir, því orðin ern
ekki rituð niður, heldur tákn
fyrir hugtökin.
□ Sambúð Washington og Pek-
h‘& sem Nixon hyggst freisía
að koma í eðlilegt horf með
Kínaferðalagi sínu, sem hefst
næstkomandi mánuda'g, hefur
farið stöðugt versnandi síðustu
tuttugu og sjö árin, og varð
cpinberlega fjandsamleg um
1950.
Upphaflega benti þó allt úl
þess __ að gott samkomulag
mundi takas-t með Ba-ndaríkja-
mönnum og kínversku komm-
únistunum.
Árið 1954 sendi Roosevelt
Bandarikj aforseti opinbera full-
trúanefnd til aðalstöðva Mao
Tse-tungs í Yenan til að kynr.a
sér hernaðarlegan styrkleika
kír.versku kommúnistanna og
hvort þeir þörfnuðust aðstoðar.
★ Hjá Mao.
Formaður nefn.darinnar var
David Barrett ofursti, en ann-
ars var nefndin. skipuð starfs-
rnönnum barudaríska utanríkis-
ráðuin-eytisins, þar á meðal
Kmasérfræðingurinn John Ser-
vice. Allir töluðu þejr kín-
versku reiprennandi. Þeir
Bandaríkjamenn áttu sáðan
langar viðræður við leiðtoga
eins og Mao-Tse-tung, Liu
Sh-ao Chi, Lin Piao og Chou
En Lai.
Bandaríkjamennirnir komu
frá höfuðborg þjóðernissinr.a,
Chungking, þar sem andrúms-
loftið var mengað af bak-
tjaldamakki, spillingu og á-
byrgðarleysi. Yenan var þeim
sem opinberun aga, íburðarleys-
is og trausti og trú á mál-
efnið.
Mao reyndist þegar sam-
starfsfús. Samkvæmt skýrs-lu
John Service, tjáð'i h-ann sig
fúsan að fela bandarískum íor
ingjum yfirstjórn herafla síns
gegn þvi að þjóðernissinna-
stjómin í Chu-ngking gengist
ir.n á myndun samsteypustjórn-
ar. Hann kvaðst þiggja banda-
ríska a-ðstoð með þökkum og
hafði jafnvel við orð að heim-
sækja Roosevelt forseta í Was-
bington.
* HafnaS.
Skýrslum þeim, sem John
Service sendi heim, var hins
vegar hafnað af hinum banda-
ríska ambassador í Kína, Pat-
rick Hurley, sem varaði
„Kínaiklíkuna" heima — harð-
anúinn afturhaldshóp, isem var
móög hhðhollur Chiang Kai
shek. Service var kallaður
hjeim — og missti atöðu sírua í
utanríkismálaráðúneytinu í
„gald'ráofsókmmum“ svoköll-
uðu um árjð, og það var ekki
fyrr en 1956 að hamn hlaut
uppreisn og tók aftur við emb-
ættí.
Roosevelt vildj losn-a við
milliríkjailækjur og kallaði
heim sendinefndina frá Yen-
an,
Tveimur árum síðar hélt Mar
shall hershöfðingi til Kína
þeirra erjnda, að freista að
rniðla málum á milli kommún-
istanna og Chiang Kai shek.
Þrákelkni og stirfni Chiangs
kom í veg fyrir að það tækist
— enda þótt fjölisikylda hans
og bandarískir ráðgjafar hans
vildu fá hann til að taka sátta
boðunum.
★ Næstum viðurk«nning.
Þegar sáttaviðleitni Mar-
shalls heppnaðist ekki, rofnuou
öll tengsl á milli Bandaríkja-
mann-a og hjnna kommúniít-
isku leiðtoga, en ekki leið á
löngu áður en herir þeir.ra tóku
Peking og síðan Nankjng.
Bandaríski am'bassadorinn hélt
þó eitt ár kyrru fyrir í Nan-
'king, ef-tir að her Maos haíðá
borgina á sínu valdi.
Þegar kínverska Alþýðulýð-
veldið var stofnað .1. október,
1950, tilkynnti Truman að Chi-
ang Kai-Chek yrði ekki lengur
veitt nein hernaðarleg aðstoð,
þá munaði minnstu, að Banda-
ríkin viðurkenndu ekki Al-
þýðulýðveldið.
Frh. á 5. síðu.
Kínamúrinn
STÆRSTA RlKI HEIMSINS
■A Kína er stærsta ríki heims.
Það eT ósamt Tíbet yfir 10
milljónir ferkílómetra ctg
byggt um 800 miHjónum
marvna. Stórir hlutar af lág-
lendinu eru geysiþéttbýlir, en
Mið-Asíuhálendið sem mest
allt tilheyrir Kina er víðast
afarstrjálbýlt.
* í Kína eru um tíu borg-
ir með mejra en milljón íbúa.
Stær.sta borgin mun vera
Sbanghai, hafnarborg með um
7 miUjónír íbúa. Loftslag er
þar afar óheilnæmt, að því er
sagt er. Höfuðborgin, Peking,
hefur um þrjár milljónir í-
búa. Hún hefur verið höfuð-
staður landsins allt frá því
á 15. öld og um tíma áður
þar að auki. Nafnjð þýðir
Norðurborg. Á árunum milli
heixnsstyrjaldanna var hún
kölluð Peiping sem þýðir Frjð-
arborg.
★ Dýralíf í Kína e'r fjöl-
skrúðugt. En furðuiegast
finnst Evrópumönnum kaiinski
aö tígrisdýr eru þar um ailt
alveg þángað norður, þa-r sem
mikjð snjóar og virðast tigv’-
isdýrjn ekkert kunna illa við
sjg í ófærðinnj. Hlébarðar eru
þó algengari,. Á' sumum stöð-
um eru þessi randýr hrein
plága og sækja inn á þéttbýl-
in þégar kólnar áð vetrimim
og harðnar í ári.
Laugsrtfa’gur 19. febrúar 1972 7