Alþýðublaðið - 19.04.1972, Side 11

A VALDI VHIATTUNNAR
eftir
Arthur
Mayse
30
Kross-
gátu-
krílið
MArjuorfi fí£/r/_

ALD/.y A D/mm TUN///1 STÓR \ ÆS 7 LH *)/#
/ 5
V£/LH STÖR" [ 'örr
r~ b H/£D /R 3
í u /</f/DUft jPiRÐ v/r/rt’jiJ t/ÍKtU
'pi '/5 PtSKUR HLÝJU Nfí
FfíRlfí R //
A i 60PIR
P LiT/HH GfíP
ÚTT /nnR
FUO-L /A7V' ftNM n
s, 7
Rimprh 9 ÞRLYT
/0 1
Lyhu. OPÐ x /y. RpR _ /5. mfí/
• Cn • ^ ■
2''OiC, iulc )1
tt>' ■ -- J> r- O t- X) C 2
f'S ■ WS
stað þegar minnst varði. Hún hafði fengið for-
smekkinn af þvi um morguninn og óttinn, sem hún
hafði fundið til þá, lagðist þungt á hana. Það að vera
skilin eftir hérna, alein og umkomulaus, var sama
og dauðadómur.
,,Þú ert skinandi dráttarhestur, drengur minn.”
,,Þetta er i blóðinu. Þarftu endilega að halla þér
svona mikið aftur Morg?”
,,Það er vegna máltiðarinnar, sem þú matreiddir
handa okkur i morgun. Ég fékk magapinu af þvi að
borða þennan bannsettan kött. Máttu missa dálitið
viski?”
,,Við skulum heldur fá okkur drykk um
hádegið...Gerirðu þér ljóst, að það mundi vera
miklu auðveldara fyrir mig að bera þig, ef þú værir
dauður?
Halsted var miklu léttari en hann hafði i fyrstu
reiknað með. Hann var ekki yfir áttatiu kiló. Honum
hafði skjátlazt, þegar hann var að meta þunga hans.
Hann hafði látið gabbast af stærð og burðum
Halsteds. Kannski var það lika þvi að kenna, að
Halsted notaði stór orð og hugsaði stórt. Ferðin yrði
auðvitað miklu erfiðari, þegar þau kæmu að fjalls-
skriðunum og færu að klifra niður að Maxada-
skriðjöklinum. Það mundi vera erfitt að komast nið
án þess að nota hendurnar. En núna, meðan þau
gengu eftir hásléttunni, sem var nokkuð flöt, var
þetta ekki svo erfitt.
Rödd Halsteds vakti hann upp af þessum hugsun-
um.
,,Ef ég væri nú dauður, Mike, Hvernig hefði það
verið?”
,,Ég hef nú aldrei borið lik héðan, en félagi minn,
sem ég he f talað nokkrum sinnum um við þig, sagði
mér hvernig maður færi að þvi. Maður pakkar þeim
bara saman, Morg! Bezt er að gera það, meðan þeir
eru ekki orðnir kaldir. Maður festir ökklana um
hálsinn á þeim og bindur svo allt saman á bakpok-
ann. Maður getur næstum borið hvað sem er i svona
bakpoka, nema lifandi mann.”
Hann dró djúpt andann, og Halsted reyndi að
hjálpa til með þvi að halda sér eins vel og hann gat.
,,Ves Jone bjó til þennan pakpoka, sem Linn er
núna með. Hann gerði hann sérstaklega fyrir mig,
veturinn eftir fyrstu ferð okkar saman. Hann nefndi
bakpokann Yukon-bakpoka. Það er gott að bera
hann. Sjáðu bara hvernig henni gengur að bera
hann.”
Halsted leit við. ,,Hún fylgir okkur alveg eins og
halinn eltir drekann. Amma min sagði einu sinni,
þegar hún var að kenna mér mannasiði, að karl-
menn svitnuðu en kvenfólk roðnaði. Þú getur bölvað
þér upp á, að hún er nú rjóð i framan. Hún hefur gott
af þvi. Hún var farin að fitna.
,,Hún ætti að fara úr kápunni. Finnst þér hún lita
út fyrir að vera reið ennþá?”
,,Já, hún liktist hinni irsku móður sinni. Þegar ég
er að jafna mig á svona nokkru, þé keðjureyki ég
bara, og þá rennur mér reiðin en Linn er öðruvisi.
Vertu feginn, að það skuli ekki vera þú, sem átt að
giftast henni.”
,,Þekkti hún nokkurn tima móður sina?”
,,Móðir hennar dó, þegar Linny fæddist. Það var
mikil sorg fyrir okkur bæði, en það er ekki nein af-
sökun fyrir hegðun hennar. Lánaðu mér blýantinn
þinn, Mike. Ég hef ekkert að gera, svo að ég get
alveg eins breytt erfðaskránni minni dálitið. Ég
geri hana arflausa. Það veit guð, að ég geri það, hún
fær ekki grænan túskilding.”
„Hossaðu þér ekki svona Morg. Ég er ekki neinn
veðhlaupahestur. ’ ’
,,Nú, er það ekki?” sagði Halsted fyrir aftan
hann. ,,Það geta nú verið skiptar skoðanir um það.
Meðal annarra orða, þá er dálitið, sem ég vildi biðja
þig um. Ég geri mér ljóst, að það getur komið eitt-
hvað fyrir mig á leiðinni. Ef svo fer, vilti lofa mén
að vera hjá Linny, þar til kærastinn hennar kemur?
Hann er örugglega nú þegar lagður af stað norður á
bóginn, og hann er góðmenni og afbragðs lögfræð-
UNGIR MENN FRÁ CNICAGO
litli Franks, fannst látinn i ræsi.
Þeir áttu enga sök á þvi a& þeir
hittust. Samband þeirra var ör-
lagaþrungið og næstum óhugs-
andi. Svo þrálát, sem hugmyndin
um ofurmennið var i huga
Leopolds, sá hann i Loeb persónu-
gerving þessarar hugmyndar. Af-
staða hans gagnvart honum var
eins og manns til elskhuga. Án
þess að þessir tveir hittust fyrir
tilviljun, hefði sennilega ekkert af
þessu getað gerzt.
Næst sneri Darrow sér að
vitnisburði geðlæknanna, bæði
þeirra, sem vitnuðu fyrir vörnina
og hinna, sem vitnuðu fyrir
ákæruvaldið. Hann hélt þvi fram,
að hver einasti þeirra geðlækna,
sem ákæruvaldið leiddi til vitnis
hefði verið neytt til að viðurkenna
það sem vörnin hélt fram. Mikil-
vægi tilfinningalifsins, áhrif þess
á hegðun manna, þar sem það var
mikilvægasti þátturinn. Geð-
læknar ákæruváldsins fengu ekk-
ert tækifæri til að rannsaka pilt-
ana rækilega. Þeir höfðu ekki
talað við þá nema i nokkrar
klukkustundir rétt eftir að þeir
gerðu játningu sina. Akæruvaldið
hafði náð i nokkra lækna frá
Chicago. Vörnin hefði kallað til
mestu og færustu geðlækna
Bandarikjanna. Þeir höfðu talað
við og yfirheyrt piltana tvo svo
ívikum skipti. Þeir höfðu komizt
að þeirri niðurstöðu að verkn-
aðurinn, hinn hryllilegi verkn-
aður þessara tveggja pilta, hefði
verið verknaður vanþroska og
sjúkra sálna. Verknaður barna.
Samkvæmt öllum lögum mann-
úðar, réttlætis, samkvæmt allri
tilfinningu fyrir samúð, miskunn-
semi og góðvilja, ætti rétturinn að
lýsa þvi yfir að vegna sálræns
ástands þessara tveggja pilta
væri grimmúðlegt að leggja á þá
þá hefnd, sem ákæruvaldið
krafðist.
Og hann hélt áfram:
— Yðar hágöfgi. Ef þessi réttur
lætur hengja drengi, sem eru
átján og nitján ára og sem hafa
lýst sig seka, i trássi við öll for-
dæmi, i trássi við þá skyldu lag-
anna að vernda hina ungu, i trássi
við allar framfarir, sem hafa
orðið i mannúðarmálum og sem
hafa komið hinum ungu til góða, i
trássi við þau lög, sem setja ung-
linga fremur á betrunarhæli en i
fangelsi. — Ef yðar hágöfgi ætlar
að standa einn uppi hér i Chicago
og láta hengja þessa pilta i trássi
við allt þetta og framan i öllum
heiminum, þá erum við að hverfa
aftur til daga villimennskunnar,
- sem eitt sinn rikti á þessari jörð.
Ef yðar hágöfgi getur látið hengja
átján ára pilt, getur einhver
annar dómari látið hengja
seytján ára pilt, sextán ára eða
fjórtán. Einhvern timan, ef nokk-
uð það er til, sem kalla mætti
framfarir á jörðinni, ef það er
einhver andi mannúðar i hjörtum
mannanna, þá munu menn ein-
hvern timan lita aftur til þessara
tima, sem villimannlegra og
þegar staðið var ákveðið i vegi
fyrir framförum, mannúð, samúð
og þegar framinn var ófyrir-
gefanlegur verknaður.
Darrow sneri sér að þvi hvernig
ákæruvaldið reyndi að hafa áhrif
á réttinn, með þvi að vitna til
vitnisburðar lögreglumanns.
Maðurinn sagðist hafa heyrt
Leopold segja, aðef þeir kæmust i
hendurnar á vinsamlegum dóm-
ara, yrði þeim bjargað.
— Þetta er högg neðan við
belti, sagði Darrow.
— Það er ekki sannleikskorn til
i þessum vitnisburði.
Lögreglumaðurinn hafði ekki
minnst þessa orða og sagt
saksóknaranum frá þeim, fyrr en
eftir að hann (saksóknarinn)
hafði hafið opnunarræðu sina
fyrir þessum rétti. Þetta var
ákveðin og visvitandi lygi, til að
hafa áhrif á réttinn.
Darrow sneri sér aftur að rök-
semdafærslu sinni og spurði hvort
rétturinn gæti skipt sér af nokkru
nema þessum tveim piltum.
Akæruvaldið heimtaöi lif þeirra
vegna velferðar þjóðfélagsins.
Það hefði vitnað til glæpaöld-
unnar, sem sigldi i kjölfar heims-
styrjaldarinnar og heimtaði nú lif
þessara tveggja pilta á þeim for-
sendum. Hvað áttu þessir drengir
framundan? Að eyða þvi sem
eftir væri af lifi þeirra i fangelsi
var ekki mikið að hlakka til.
En það var tvennt annað
sem þurfti að hugsa til. Fjöl-
skyldur þeirra. Tvær heiðvirðar
fjölskyldur, sem ætti að hlifa við
þeirri skömm sem engan enda
tæki. Hið auðvelda og hið vinsæl-
asta væri að hengja þessa tvo
pilta. Hinir grimmu og hugsunar-
lausu myndu fagna þvi. En hann
lagði áherzlu á, að um landið
þvert og endilangt myndu feður
og mæður, hin mannúðlegu og
góðu og vonarfylltu, ekki taka
þátt i þeim fagnaðarlátum.
Þetta væri ekki auðveld
ákvörðun fyrir réttinn. Dómarinn
stæði á mótuih fortiðar og fram-
tiðar. Ef hann iéti hengja þessa
pilta liti hann aftur til fortiðar-
innar. Með þvi myndi hann gera
hverjum þeim dreng erfiðara
fyrir, sem þyrfti að fálma sig i
gegnum það myrkviði, sem
æskan ein þekkir.
Hann gæti lika bjargað þeim og
gert hverju þvi barni auðveldara
fyrir, sem einhvern tima ætti eftir
að standa i sporum þessara
tveggja. Hann myndi gera það
auðveldara með fordæmi og inn-
sæi, með von og trú.
— Ég er að biðja fyrir framtið-
inni, hvislaði Darrow.
— Ég er að biðja fyrir þvi að sá
timi renni upp að hatur og
grimmd stjórni ekki hjörtum
mannanna. Þegar við getum lært
af rökum og dómgreind og trú að
allt lif sé þess virði, að þvi sé
bjargað og að miskunnsemin sé
æðsta dyggð mannsins.
Þegar Darrow settist niður eftir
hina löngu og innblásnu ræðu
sina, rikti alger þögn i réttar-
salnum i tvær minútur. Margir
áheyrenda grétu.
Saksóknarinn, Robert Crowe,
reis nú úr sæti sinu til að gera sið-
ustu kröfuna til lifs piltanna
tveggja. Hann hélt þvi fram, að
þeir væru algerlega með réttu
ráði og að tilgangur þeirra með
barnsráninu, hefði verið að næla
sér i 10,000 dollara, sem þeir
þörfnuðust til að greiða spila-
skuldir, að þeir hefðu ofboðið
Sögufræg sakamál -
Miðvikudagur 19. apríl 1972
o