Alþýðublaðið - 13.06.1972, Blaðsíða 11

Kross-
gátu-
krílið
~ - f- KLftmp m KflKm TRh
KNflR H/minH TRíD

FjÖL'Dfl
PÍ
HfíRT-fí HLUTfíV Í.-/6Ll’V URNA
u/n HV£RF 'S
SparrA f?)K/ v/E/rv
!□ QÓK TauTh z*z
YFIR (jRlP hlýtur
E
LtKIR.
ÚTL. TlTiLL

35 Ú\ i ö • ca t' X; ■ ^ 3 U> ~~ ■ » Có ■>! ■ 'M • í) ^ ti) ih kj ’ ■ K 1
Á VALDI VÍÐÁTTUNNAR
eftir
Arthur
Mayse
vörum sinum og drakk siðasta dropann úr henni.
Mike og Linn litu hvort á annað. Timinn var að
verða dýrmætur. Þau neyddust til að flýta sér, og
koma veika manninum á sjúkrahús, ef þau gerðu
sér vonir um að bjarga lifi hans.
Þau misstu allt timaskyn. Þau sáu ekkert nema
mistrið, sem þéttist og varð að þoku eftir þvi, sem á
daginn leið; og svo grár isinn, sem brakaði undir
fótum þeirra og þau voru farin að hata. Þrældómur
og þjáningar, nýjar blöðrur á hendurnar, kaldur
vindur og þreyta, sem nistu gegnum merg og bein.
tsinn var enn jafn ógreiður yfirferðar, ekki vegna
falinna sprungna, heldur vegna opinna ganga, sem
gerðu allan jökulinn að ruglingslegu og leiðigjörnu
völundarhúsi, þessar sprungur og göng skárust um
allan jökulinn, og var ekki hægt að sjá hvert þau
lágu. Stundum komust þau yfir sprungurnar, en oft
urðu þau að taka á sig stóra króka ýmist til hægri
eða vinstri. Eina sérlega breiða gjá gátu þau komizt
yfir, sem var lögð isbrú, sem var útbúin af náttúr-
unnar hendi. Mike fór fyrstur, sendi stúlkuna næst
yfir og fór siðan til baka að sækja byrði sina. Blóði
drifin spor sýndu, að annar særður ferðamaður
hafði farið þessa leið á undan þeim.
Skriðjökullinn lék þau grátt. Hann leiddi þau á
villigötur, hann gerði að engu vonir þeirra og lengdi
leið þeirra og eyddi tima þeirra, svo að þau voru á
vonlausu ráfi i rökkrinu að kvöldi dags, sem ekki
hafði nýtzt sem skyldi, vegna stefnubreytingarinn-
ar. Þau voru enn á háslettunni án þess að hafa kom-
izt að ánni, eins og þau höfðu ætlað sér, áningar-
staðurinn á lynggróinni bjargsyllunni var glötuð
paradis, og þak siðustu nætur, greninálahvila, eld-
stæði, matur og heitt te fjarlægur draumur.
Halsted var i hitamóki. Þegar hann vaknaði, fór
hann að tala i óráði.
,,Ef þú færð einhvern timann i þig öngul, sonur
sæll, þá ýttu honum alveg i gegn og klipptu agnhöld-
in af. Þetta gerði þorpslæknirinn við Linn. Ég sé
hana enn fyrir mér. Hún stóð teinrétt aftur i bilnum
án þess að gefa svo mikið sem stunu frá sér, með
tvoþrefalda öngla i vesalings litla bossanum sinum.
Ég man, hvað ég var hræddur um að hún fengi blóð-
eitrun. Lagleg stúlka, Mike, kannski alltof sæt....
En enginn getur hamið hana... Ráðskonan, sem við
höfðum, reyndi það einu sinni, en þú getur bölvað
þér upp á það, að pilturinn, semhún ætlar að giftast,
mun aldrei reyna það... Ég gæti þegið fáeinar hug-
myndir fyrir samtal mitt við bjartsýnismennina,
Mike, ég var búinn að úthugsa þetta, þetta verður
frábær ræða. Þú skalt sitja við hliðina á mér við há-
borðið, þér mun lika vel við bjartsýnismennina,
þetta eru allt fjörugir náungar....”
Mike svaraði honum öðru hverju án þess að
hlusta á hann, hann fór sjálfur að hugsa ruglings-
lega, örmagna af þreytu. Slæmi ökklinn — ökklinn
sam hann hafði brotið við upptök Anzac-ár, þegar
hann var að leita i skriðu að týndum félaga sinum —
olli eins miklum sársauka og skemmd tönn. Stund-
um var hann ekki viss um, með hverjum hann var
hér. Um tima fannst honum það vera Ves Jones,
sem hann bar á bakinu. Seinna hélt hann smástund
að hann væri á leið upp skiðabrekkurnar fyrir norð-
an Vancouver i fylgd með Dave Logan vini sinum,
berandi ofn á milli sin, og Alison Mackay og vin-
kona Daves á undan þeim.
Stórgrýtið sást i gegnum þokuna. Skuggakennd
vera við hlið hans fékk málið:
,,Nýr jökulruðningur. Getum við hvilt okkur hér?
,,Ekki enn, Al”. Þetta var ekki Alison, þetta var
allt önnur stúlka. En hann var allt of tilfinninga-
sljór, allt of örmgana, til þess að fást um það.
,,Tökum stefnuna inn með klettarananum. Við
skulum hvila okkur þar”.
,,Eigum við ekki að æja við ána?”
,,Ekki i kvöld, elskan”. En jafnvel ekki meðan
hann hafði verið ástfanginn af Alison, hafði hann
aldrei kallað hana „elskan”. Hann var ekki af þvi
taginu, sem venjulega notaði gæluorð. ,,Fyrir-
gefðu”.
Hann áttaði sig nú aftur. Hann heyrði skóhljóð
Linns við isinn og þruskið i enda stafsins, þegar
hann leið yfir isinn. Mokkasinur Linn vorr ónýtar,
HVITA IfAUKUAII
sem völdin höfðu vanmátu það
gildi, sem velbúin frönsk mót-
spyrnuhreyfing gat haft á inn-
rásardaginn.
— Það er aðeins einn maöur,
sem getur tekið af skarið um
svo mikilvægt mál, og hann er
fosætisráðherrann, sagöi Swint-
onhershöfðingi. — Þyrðir þú að
standa fyrir máli þinu við hann,
ef unnt yrði aö koma i kring viö-
tali?
Yeo-Thomas kvað sig vissu-
lega reiðubúinn til þess.
Hershöfðinginn tök Tommy á
orðinu: bréf var sent til Mr.
Churchill og átti Mr. Brendan
Bracken að afhenda forsætis-
ráðherranum það persónulega.
Hinn 1. febrúar 1944 var Yeo-
Thomas boðaður á fund for-
sætisráðherrans i Downing
Street 10 Desmond Morton
majór tók á móti honum og vis-
aði honum inn i hið aflanga her-
bergi þar sem ráðuneytisfundir
voru haldnir. Við langt borð
gegnt glugganum sat Winston
Churchill. Forsætisráðherrann
þrýsti öðru hnénu i borðröndina
og hallaði stól sinum afturábak
— vindillinnn i öðru munnvikinu
kom ekki á óvart. Taugaó-
styrkur, en staðráðinn i að láta
það ekki á sér sjást, nam Yeo-
Thomas staðar og stóö tein-
réttur fyrir framan manninn,
sem hann mat mest allra i
heiminum. Churchill horfði á
hann gagnrýninn.
— Ég er önnum kafinn maður
og má engan tima missa, sagði
hann. En þegar ég fæ bréf frá
Ole Luköje þá veit ég að það er
um eitthvað athyglisvert. Hann
segir að þér þekkið Frakkland
betur en nokkur annar Englend-
ingur. Eg efa það. Hvaö hafið
þér að segja? Þér hafið fimm
minútur.
Fyrir Tommy hlýtur þetta að
tökusveitina. haldið þið að hún
slái slöku við, þið látið ykkur
ekki detta i hug hversvegna hún
hafi ekki komið. Ykkur skilst
ekki, að skyndileg breyting á
hernaðaráætlun Þjóðverja
getur gert það lendingarsvæði,
sem öruggt er i dag, ónothæft á
• morgun. Á meðan þið fljúgið
fokreiðir heim aftur, hviarflar
ekki að ykkur að ef til vill hefur
öll móttökusveitin verið tekin
höndum. Þið kvartið yfir dauf-
um ljósum. Skiljið þið ekki að
það er erfitt að fá rafhlöður á
hernumdu svæðunum. Skiljið
þið að þær sem fást eru yfirleitt
léleg framleiösla? Skiljið þið, að
maður þarf ef til vill að fara
tuttugu eöa þrjátiu kilómetra á
reiðhjóli til að ná i eina raf-
hlöðu?
Ráðstefnu aðmirála og stór-
fylkishöfðingja gaf hann ná-
kvæmt yfirlit yfir ástandið i
Frakklandi. Með allri þeirri
mælsku sem hann átti yfir að
ráða, talaði hann máli and-
spyrnuhreyfingarinnar og
undirstrikaði þörf hennar fyrir
vopn og annan útbúnað.
Astandið i Frakklandi fór nú
stöðugt versnandi og veðrið
bætti ekki úr skák. Heilu kerfin
af þjálfuðum njósnurum voru
þurrkuð út af Gestapo og
frönskum leppum þeirra. Mon-
sieur Bollaert, sem stendur
hafði verið til aö taka við af
Jean Moulin, átti i öröugleikum
með að láta til sin taka og bæði
hann og Brossolette voru i svo
stöðugri hættu að ákveðið var að
flytja þá úr landi tafarlaust. Af
tveimur Lysandervélum,sem
sendar voru eftir þeim, varð
önnur að snúa við vegna veðurs
en hin var skotin niður við
Frakklandsströnd. 1 húsinu,
sem Bollaert og Brossolette
höfðust við i, var gerð leit innan
klukkustundar frá þvi þeir fóru
úr þvi. Miklar þokur töfðu um
tima fyrir þvi, að hægt væri að
gera aðra tilraun — á einni nóttu
hröpuðu niu flugvélar. Og þegar
þokunni yfir Frakklandi létti
loksins, lá hún eins og ábreiða
yfir Englandi. Þeir urðu þvi að
fresta aðgerðum til næsta tungl-
timabils.
En i janúar var timabilið engu
hagstæðara en i desember.
Engar nýjar flugvélar komu i
stað þeirra, sem skotnar höfðu
verið niður og þær sem eftir
voru, biluðu hver af ann-
arri.Þaö áttusér þvi aðeins stað
þrjár Lysander-aðgerðir, i
suður Frakklandi, þar sem
ómögulegt var að ná til þeirra
Bollaert og Brossolette. Vinur
Tommys var enn i hættu og
hann haföi ekkert gert til að
hjálpa honum, en menn og
konur, sem sett höfðu traust sitt
á Bandamenn voru illa svikin.
Með sinn fátæklega útbúnað
myndi leyniherinn og Maquies-
sveitirnar verða afmáð áður en
þau hefðu náð fulium styrk-
leika. Yeo-Thomas var svo
niðurdreginn, að hann ákvað að
segja af sér strax og Brossolette
væri kominn heilu og höldnu til
Englands.
1 þessum uppreisnarhug fór
hann með lestinni til Oxford á
fund Sir E.D Swinton, fylkis-
höfðingja, sem hann þekkti vel,
og sagði honum allt af létta, út-
húðaði Flugmálaráöuneytinu
fyrir að neita að útvega nægan
flugvélakost. Hershöfðinginn
hlustaði á hann þolinmóður og
að líkindum vegna þess að hann
þekkti hina öru skapgerð
Tommys benti hann honum á,
að sveitarforingi væri ekki i að-
stöðu til að hafa fulla yfirsýn
yfir styrjöldina og að yfirboöar
hans kynnu að hafa ástæður
fyrir stefnu sinni, sem hann tæki
ekki til greina. En.Yeo-Thom-
as sat við sinn keip, hann dæmdi
ekki út frá kenningum eða sögu-
sögnum, hann hafði séð og heyrt
og reynt, og hann vissiað þeir

o
Þriðjudagur 13. júní 1972