Alþýðublaðið - 06.08.1972, Blaðsíða 4

Annar hver Þjóð-
verji deyr af hjarta-
sjúkdómi eða sjúk-
dómum í æðakerfi.
Ekki þyrfti svo að
vera. Hjartalömunin,
þegar viss hluti
hjartavöðvans
„deyr" skyndilega,
þarf ekki heldur skil-
yrðislaust að valda
dauða lengur.
Læknar kunna nú
ýmis ráð til þess að
ná bráðinni úr klóm
dauðans þegar þann-
ig stendur á, ráð og
lyf, sem allur al-
menningur hefur
ekki hugmynd um.
Kynnið ykkur það af
þessum greinum,
hvernig takast má að
koma i veg fyrir að
hjartabilun valdi
dauða.
Ulrich Werner ekur
bilnum út að strætisbrún-
inni og nemur staðar.
Hann dregur niður rúð-
una. Hann hefur skyndi-
lega gripizt annarlegri
vanliðan. Ef til vill hress-
ist hann við kvöldsvalann.
Og þá verður hann allt i
einu gripinn nistandi sárs-
auka, sem hann hefur
aldrei kennt áður — fyrir
neðan viðbeinið og út i
vinstri handlegginn, sem
lafir nú magnþrota út um
bilgluggann.
Það er þessi magnþrota
handleggur, sem vekur at-
hygli ökumanns i bil er ber
þarna að. Maðurinn nem-
ur staðar, virðir Ulrich
Werner fyrir sér, veitir at-
hygli kvalasvipnum á ná-
fölu andlitinu, finnur að
ennið er kalt og baðað
svita. Og ökumaðurinn,
sem er læknir, þekkir
þessi einkenni i rauninni
allt of vel — það er krans-
æðastifla sem þarna er á
ferðinni!
Þegar svo er, geta min-
úturnar ráðiö úrslitum.
Þvi fyrr sem hjálp verður
við komið, þvi meiri von
um að lifi viðkomanda
verði bjargað. Komist
hann i sjúkrahús innan tiu
minútna, þá er vonin og
hættan talin jöfn varðandi
lif og dauða.
Læknirinn færði Ulrich
Werner yfir i sinn bil,
leggur hann endilangan i
aftursætið, hneppir skyrt-
unni frá og tekur tafar-
laust til við hjartanuddið
. . . smám saman fara að
sjást lifsmerki með sjúkl-
ingnum og þá getur lækn-
irinn gripið til frekari lifg-
unartilrauna með mun-
við-munn önduninni.
Dr. Egbert NUssel,
dósent i Heidelberg, hef-,
ur bjargað um 1000 krans-
æðastiflusjúklingum: 42%
karlmannanna komust
undir læknishendur innan
hálftima eftir að hjarta-
kastið sagði til sin, en 28%
karlmannanna og 68%
kvensjúklinganna höfðu
þó orðið að biða lengur en
þrár stundir áður en það'
yrði.
Ulrich Werner komst i
sjúkrahús. Eftir það fer
honum dagbatnandi. Og
enn hefur hann heppnina
með sér i óheppninni.
Læknirinn, sem annast
hann, litur ekki á hann
sem sjúkdómstilvik, held-
ur sem sjúkan mann.
Hann spyr og hlustar á |
svörin. Gefur sér tima til
þess.
Ulrich Werner gengur
illa að skilja það, að hann
skuli þjást af hjartabilun,
ekki nema hálffertugur.
,,Ég hef i rauninni aldrei
fundiö til nokkurs lasleika.
Ég hef etið i hófi, drukkið i
hófi, reykt i hófi. Ég er
hamingjusamur i hjóna-
bandinu. Undanfarin sex
ár hef ég aldrei verið frá
vinnu sökum lasleilia, þó
að ég yrði á stundum að
leggja hart að mér. En
fullorðinn karlmaður fer
ekki að leggjast i rúmið þó
að hann fái kvef eða
kveisusting.”
„Hvað höfðuð þér fyrir
stafni siðustu dagana áður
en hjartakastið sagði til
sin?” spurði læknirinn.
,,Það kann að láta
hlægilega i eyrum — en ég
var i orlofi og hvildi mig”,1
svaraði Ulrich Werner.
,,Og ég hafði fyllstu
ástæðu til þess, þvi að vik-
urnar áður hafði ég unnið
daglangt fram á kvöld að
hinni nýju bók minni um
nútima stjórnun. Það varö
þvi naumur um hvildar-
eða tómstundir, svo friið
var mér kærkomiö”.
„Hvaða stöðu hafið
þér?” spurði læknirinn.
„Forstjóri útflutnings-
deildar fyrirtækisins. Og
yngsti deildarstjóri fyrir-
tækisins. Og ég er stoltur
af þvi”.
„Eruð þe'r einnig stolur
af þvi, að þér hafið orðið
að gjalda þann frama yðar
með hjartabilun?”
Ulrich leit undrandi á
læknirinn. „Já, en ég var
alltaf hraustur fyrir hjart-
anu. Ég hef aldrei ofreynt
það. . ”
Af 700 kransæðastflu-
sjúklingum i sjúkrahúsinu
i Ludwigshafen i umsjá
Werners Gillmanns pró-
fessors, höfðu aðeins 15%
fundið til veilu fyrir hjarta
fyrst tveimur dögum áður
en kastið sagði til sin.
Hvað tiunda hvern sjúkl-
ing snerti hafði bilunin
ekki gert nein boð á undan
sér.
„Þér hafið gert yður
sekan um sömu kórvilluna
og flestir kranzæðastiflu-
sjúklingar. Þér hafið
brennt kertið i báða enda.
Þér hafið látið sem þér
vissuð ekki þótt þér væruð
eitthvað lasin, og unnið
dag og nótt án þess að
slaka nokkuð á. Þér hafið
látið öll viðvörunarmerki
lönd og leið, eins og raunar
flestir kranzæðastiflu-
sjúklingar, heldur unnið af
sama kappi og áður. Ef
þeir tækju mark á viövör-
unarmerkjunum, mundu
þeir flestir sleppa með
einungis aðkenningu að
kalla”.
„Get ég ekki bætt fyrir
það að einhverju leyti, þó
um siðir sé?” spurði Ul-
rich.
„Jú. Imyndið yður ekki
að hlutirnir geti ekki geng-
ið sinn gang án yðar at-
beina. Athugið það, að sól-
arhringurinn er aðeins 24
klukkustundir — og að þeir
eiga ekki einungis að vera
til starfs, heldur eiga og
nokkrar þeirra að vera
tómstundir, en þær tóm-
stundir hafið þér einnig
notað til starfa. Og þér
hafið orðiö þess var, að
aðrir hafa verið mjög á-
nægðir með þessa elju yð-
ar i starfi. Þér hafið hins
vegar aldrei verið ánægð-
ur sjálfur með árangur-
inn. Það hefur haft sin nei-
kvæðu áhrif á hjartað.
Takið þvi þetta kranzæða-
stiflukast sem viðvörun af
hálfu örlaganna.”
Hinn þekkti hjartasjúk-
dómasérfræðingur, Max
Halhuber prófessor i
Höhenried hefur látið svo
um mælt: „Margir af
þeim, sem fengið hafa að-
kenningu að kranzæða-
stiflu, hafa látið sér það að
kenningu verða og breytt
um lifnaðarháttu. Margir
þeirra hafa orðið afkasta-
meiri, ánægðari — já,
jafnvel hamingjusamari
en áður.”
Kranzæðastíflan
eins og þjófur á
nóttu._
Margir kranzæðastiflu-
sjúklingar hafa haldið þvi
fram að sjúkdómurinn
hafi sagt til sin fyrirvara-
laust, komið að þeim eins
og „Þjófur á nóttu”. En
það er yfirleitt ekki sann-
leikanum samkvæmt. Við-
komandi sjúklingur hefur
hinsvegar látið sem hann
veitti ekki viðvörunar-
merkjunum athygli.
Reyndir læknar hafa
komizt þannig að orði:
„Sjúklingar, sem kranz-
æðastiflan er að búa um
sig hjá, gera litið úr við-
vörunarkvillunum eða
neita einfaldlega að viður-
kenna þá.
Samkvæmt nýjustu
rannsóknum, þá eru nokk-
ur viövörunarmerki, ein
sér eða fleiri saman, og
gefa til kynna að kranz-
æðastiflan sé á næsta leiti:
Aukin svitahneigð.
Minnkandi kyngeta.
Svefnleysi.
Aukin viðkvæmni gagn-
vart veðrabreytingum.
Lystarleysi.
Þegar þeir, sem taka
þessum viðvörunarmerkj-
um af léttúð, þykir að lok-
um ástæða til að leita til
læknis með vandamál sin,
þá má ekki seinna vera að
læknirinn taki i taumana.
Samkvæmt niðurstöðum
af athugunum sem há-
skólasjúkrahúsið i Heidel-
berg efndi til, bendir
margt til þess að læknarn-
ir sjálfir vilji á stundum
sem minnst úr þessum
viðvörunarmerkjum gera,
og ekki skilja þau sem vis-
bendingu um að kranz-
Fljótvirkar leiðir til að öðlast hjartasjúkdóma...
Ef þér keðjureykið og andið ekki að
yður eftir föngum fersku lofti, þá
stefnið þér hraðbyri að hjartasjúk-
dómsdauða.
Feitmeti og ofát stuðlar að hjarta-
sjúkdómum. Það veldur fitu og eykur
blóðþrýstinginn. Tölurnar sanna að
feitir menn lifa skemur en grannir.
Eruð þér máske einn þeirra, sem láta
skapið í sifellu hlaupa með sig i gön-
ur. Með þvi að jagast og rifast mikið
farið þér ekki aðeins með yður sjálf-
an heldur einnig konu yðar i gröfina
fyrr en skyldi.
4
Sunnudagur 6. ágúst 1972