Alþýðublaðið - 06.08.1972, Blaðsíða 5

æðastifla kunni að vera i
aðsigi. Af 50 kranzæða-
stiflusjúklingum i Heidel-
berg voru það aðeins þrir
— og ekki nema þrir, sem
heimilislæknir hafði bent á
hvað vera myndi i aðsigi.
Og þvi er það — þegar
þér kennið þessara viðvör-
unarkvilla, eða hafið ein-
hver óþægindi fyrir hjart-
anu, þá skuluð þér láta
lækni yðar gera yöur ná-
kvæmlega grein fyrir
hvernig yður ber aö haga
yður ef þér fá.ið kranzæða-
stiflukast.
Þaö er alltaf
unnt að bjarga . . .
Fyrsta hjálpin sem
kranzæðastiflusjúklingur-
inn fær, sker oft úr um lif
og dauða. Þúsundir þeirra
verða dauðanum að bráð
vegna þess að þeim barst 7
sú hjálp ekki nógu fljótt.
Það getur oft dregisy
nokkra stund að unnt sé að
kalla lækni til aðstoðar eða
flytja hinn sjúká á spitala,
og sé ekkert að gert, má
gera ráð fyrir áð læknisað-
stoðin verði um seinan.
Sú fyrsta aðstoð, sem
unnt er að veita sjúklingn-
um, og yfirleitt getur
bjargað lifi hans, er að
leggja hann á eitthvað
hart/endilangan, og hefja
hjartanudd og lifgunartil-
raunir með þvi að þrýsta á
brjóstkassann og gefa eft-
ir á vixl, 60 sinnum á min-
útu, unz sjúklingurinn tek-
ur að anda á nýjan leik. Ef
það ekki dugar, verður að
gripa til munn-viðmunn
lifgunaraðferðarinnar.
En kransæðastiflan get-
ur einnig sagt til sin á til-
tölulega vægan hátt, og
þrautirnar horfið án nokk-
urra aðgerða. Látið það
samt ekki blekkja yður,
heldur leitið læknis tafar-
laus.
Og þegar til læknisins
kemur, þá segið honum
satt og hreinskilnislega
frá öllu. Segið honum satt
um það hve margar siga-
rettur þér hafið reykt dag-
lega að undanförnu, hve
marga bjóra eða snapsa
þér hafið innbyrt daglega,
hvaða töflur þér hafiö not-
að til að hressa yður, án
þess að það væri að lækn-
isráði. Þegið þér ekki
heldur um það — sem
karlmaður — hvenær yður
'hvarf löngun til kvenna og
kynmaka. Þverrandi kyn-
fýsn og kranzæðastifla
standa i nánara sambandi
en margan grunar.
Athugið það einnig, að
kranzæðastiflan segir oft-
ast til sin þegar maður er
ekki að störfum, eins og að
næturlagi. Hver sá sem
hefur einhvern ótta eðí.
grun um að slikt kast
kunni að vera i aðsigi, ætti
þvi jafnan að hafa
pappirsblað með sima-
númeri heimilislæknis eða
næturlæknavörzlu, þar
sem hann getur gripið til
þess umsvifalaust.
Nýjustu niðurstöður
ekki hvíld/ heldur
áreynsla.
Fram að þessu hefur
það verið álitið að hvild
væri nauðsynleg þeim sem
þjáðust af kranzæðastiflu,
að þeim bæri að fara vel
með sig. Nú hafa læknar
komizt að þeirri niður-
stöðu, að likamlegt erfiði,
undir lækniseftirliti, er
vænlegast ráð til þess að
hjartað nái sér aftur eins
og auöið er.
Liggi maður fyrir, eða
liggi maður i rúminu,
veiklast hjartað að mun.
Það á ekki einungis við þá,
sem tekið hafa hjartasjúk-
dóm, heldur og hina, sem
hraustir eru. í sambandi
við rannsóknir sérfræð-
inga i hjarta- og æðasjúk-
dómum við slika stofnun i
Köin, hafa gallhraustir
menn gerzt sjálfboðaliðar
og lagst i rúmið. Þegar
þeir hafa legið þar i viku,
hefur súrefnismagnið i
blóðinu minnkað um einn
fimmta hluta, og kraftur
hjartavöðvans minnkað
um einn tiunda. Telur
Willdor Hollman prófessor
i þessum fræðum i Köln,
fyllstu ástæðu til að vara
allt eldra fólk við þvi að
halda sig við rúmið, eins
og það er kallað, nema
brýna nauðsyn beri til.
íþróttir og likamleg á-
reynsluþjálfun er það sem
kemur að beztu gagni,
þegar um er að ræða að
efla og styrkja á ný það
hjarta, sem kranzæðástifl-
an hefur unnið tjón á.
Hjólreiðar, sund skiða-
ganga. . .
Enginn sem fengið hefur
aðkenningu af kranzæða-
stiflu, ætti að láta undir
höfuð leggjast að reyna al-
varlega á sig likamlega á
hverjum degi. Ekki verður
þvi.að visu alls staðar viö
komið, að viðkomandi
þreyti sig við viðarhögg,
en þaö væri holl áreynsla.
En þess ber að gæta, að öll
slik áreynsla hefur þvi
betri áhrif á hjartað aö
viökomandi nviii sig sem
snöggvast á milli átak-
anna.
Ef sjúklingurinn er að
komast yfir kranzæða-
stiflukast, getur verið að
læknirinn telji honum kyn-
mök ekki heppileg, meöan
á þvi stendur, en um leið
og sjúklingurinn fer að
hressast, eru þau að
minnsta kosti ekki óæski-
leg. Það má taka sem
dæmi um endurhæfingu og
þjálfun slikra sjúklinga,
að israelskur maður, sem
gat ekki gengið 50 m eftir
þriðja kastið sem hann
fékk, er nú, að fjórum ár-
um liðnum, einn af þeim
framstu i iþróttafélagi
kranzæðastiflusjúklinga —
hleypur til dæmis 60 m á 10
sekúndum.
Hjartasjúkdómar verða fleiri mönnum á bezta aldri að bana en nokkrir
aðrir sjúkdómar. Þeir eru sá skaðvaldur/ sem læknisfræðin beinir hvað
mestri athygli að — og það er margt sem hver einasti maður þarf að vita,
mörg einföld atriði, sem huga þarf að, og um þau er m.a. fjallað i þessari
grein.
og beztu aðferðirnar til að forðast þá
útilif og trimm heldur likamsstarf-
seminni i réttum skorðum og með þvi
að stunda líkamsæfingar og útiveru
lengið þér starfstímabil. hjartans.
Bezta leiðin til að forðast sjúkdóma
er að gangast reglubundið undir
læknisrannsókn. Og ef sjúkdóma
verður vart, þá gengur lækning þeim
mun betur þvi fyrr, sem sjúkdómsins
verður vart.
Og siðast en ekki sizt. Ánægjulegt og
glaðvært andrúmsloft á heimili og
vinnustað léttir hjartastarfið. Þar
sannast hið fornkveðna, að hláturinn
lengir lífið.
Sunnudagur 6. ágúst 1972
'5