Alþýðublaðið - 30.11.1972, Blaðsíða 7

UINDHELGIS
PENINGURmN
MINNISPENINGUR UM
ÚTFÆRZLU FJSKVEIÐILÖGSÖGUNNAR 1972
I tilefni af útfærslu fiskveiðilögsögunnar 1. sept. síðastl. hafö
Útflutningssamtök gullsmiða lótið slö minnispening
til sölu ó almennum markaði.
Allur ógóði af sölu peninganna rennur í Landssöfnun í Landhelgissióð.
Peningurinn er frummótaður af sænska myndhöggvoranum
Adolf Palik, eftir útlitstillögum Jens Guðjónssonar gullsmiðs.
STÆRÐ & HÁMARKSUPPLAG:
Stærð peningsins er 33 mm í þvermól. Hömarksupplag er:
Gull 18 karöt: 1000 stk. Silfur 925 (sterling): 4000 stk. Bronz: 4000 stk.
PENINGURINN er gerður hjö hinni þekktu myntslóttu
AB Sporrong, Norrtalje, Svíþjóð.
Hver peningur er auðkenndur með hlaupandi númeri.
ATH.i PANTANIR VERÐA AFGREIDDAR I ÞEIRRI ROÐ SEM ÞÆR BERAST
EN FYRIR ARAMÓT 'VERÐUR AÐEINS HÆGT AÐ AFGREIÐA 250 SETT.
TIL EFLINGAR
(SLENZKRI
FISKVEIÐILÖGSOGU
I
I
I
I
LlWDHElCISPEmiKURIMI
PÓSTHÓLF 5010 REYKJAVÍK
PÖNTUNARSEÐILL:
VINSAMLEGA SENDIÐ MÉR GEGN PÓSTKRÖFU:
...STK. GULLPENING KR. 11.000.00 PR. STK.
...STK. SILFURPENING KR. 1.100.00 PR. STK.
...STK. BRONZPENING KR. 600.00 PR. STK.
PENINGARNIR ERU AFHENTIR I OSKJUM MEÐ NÚMERUÐU ABYRGÐARSKlRTEINI.
1 UNDIRSKRIFT DAGS.: I
NAFN SlMI
I
I
I
I
L
HEIMILISFANG
J
Ql IÍTB0D
Tilboð óskast i sölu á mótorum fyrir dælur vegna Hita-
veitu Reykjavikur.
Ctboðsskilmálar eru afhentir í skrifstofu vorri.
Tiiboð verða opnuð miiðvdaginn 3. janúar 1973, kl. 11,00.
INNKAUPASTOFNUN REYKJAVÍKURBORGAR
Fríkirkjuvegi 3 — Sími 25800
I.O.G.T.
B A Z A R
verður laugardaginn 2. desember kl. 2 e.h. I Templara-
höllinni, Eiriksgötu 5.
Félagar og velunnarar, munum og kökum er veitt mót-
taka föstudagskvöld kl. 8.30, einnig laugardag kl. 10-12 f.h.
Nefndin.
FLOKNASTA
MORÐGATA f
ENGLANDI ER
LEYST - EINU
SINNIENN!
í 84 ár hafa áhugamenn um glæpi
verið aö velta þvi fyrir sér hver hafi
verið morðhundurinn Jack, villidýrið,
sem á sinum tima skelfdi East End
hverfið i London með nokkrum við-
bjóðslegum morðum i röð. Oll fórnar-
dýr hans voru skækjur. Flestum hafði
verið misþyrmt. Og morðin voru
framin fyrir framan augun á lög-
reglumönnum og varðmönnum, sem
voru á verði á Witechapel-svæðinu.
Samt hefur hann aldrei fundizt, opin-
berlega að minnsta kosti. En allt frá
þvi að morðin riðu yfir Lundúnaborg
hafa glæpasagnahöfundar, lögreglu-
menn og áhugamenn um gátur og
leyndajdóma haldið uppi leit að
morðhundinum Jack. „Lausnir”
þeirra hafa meðal annars sýnt, aö
Jack hafi verið maður með hvit augu,
ameriskur sjómaður og rithöfundur-
inn George Gissing. Árið 1959 lýsti
járnsmiður einn á efri árum þvi yfir,
að Frank frændi hans hafi verið
morðhundurinn Jack. Þegar morðin
riðu yfir var frændi hans bókhaldari i
Lundúnum. Hann notaði gullspangar-
gleraugu og hafði svart yfirvara-
skegg, en þetta tvennt var i ná-
kvæmu samræmi við lýsingu á
manni, sem sést hafði á ferð nálægt
einu fórnardýri morðhundsins. Árið
1888 kom þessi maður heim til járn-
smiösins i Chichester, Sussex, og
hafði meðferðis tösku, sem i var rak-
hnifur og blóðidrifinn hvitur flibbi.
Furðulegt
Járnsmiðurinn sagði i yfirlýsingu
sinni árið 1959: ,,Ég gætti þess að
halda mér rækilega saman, ella kynni
mér lika að hafa verið fargað.
„Tveim árum siðar, árið 1971, setti
dr. Thomas Stowell fram furðuleg-
ustu tilgátuna. Var morðhundurinn
Jack ef til vill meðlimur konungsfjöl-
skyldunnar? Stowell átti aögang að
einkaskjölum Sir William Gull,
einkalækni Viktoriu drottningar.
Þessi skjöl gáfu til kynna, að morö-
hundurinn hefði verið sjúklingur
læknisins Gull, sem lét nægja að
nefna hann bókstafnum „S.” Dr.
Stowell skrifaði i timaritið „Glæpa-
sérfræðingurinn”. Hann var erfingi
valda og auös. Fjölskylda hans hafði
áunnið sér ást og aödáun þjóðarinnar
með þvi að helga sig þjónustu við al-
menning i meira en 50 ár. Amma
hans, sem lifði hann, var virtur þjóð-
höfðingi á Viktoriutimabilinu. Faðir
hans, en hann átti hann að erfa, var
glaðvær heimsborgari. Móðir hans
var óvenjulega fögur kona.” En dr.
Stowell neitaði að gefa upp nafn á
þeim, er hann grunaði um aö vera
morðhundinn Jack. Lýsing hans benti
til, að hann gæti veriö hertoginn af
Clarence, semvar elzti sonur Ját-
varðar konungs sjöunda. Hefði Clar-
ence ekki látizt á undan föður sinum
myndi hann hafa orðið konungur. t
nýlegri bók sinni, Clarence, telur
Michael Harrison, að „S” hafi ekki
verið hertoginn sjálfur, heldur kenn-
ari hans. Stephen, frændi skáldkon-
unnar Virginiu Woolf. Harrison skrif-
ar i bók sinni: „Ég leitaði að óðum
morðhundi, sem kynni að hafa verið
„S”. Stephen dó á hæli. Hann gaf út
léttan kveðskap, sem sýndi and-
styggð hans á konum. Hann var til-
finningalega háður hertoganum og
reyndi að svelta sig i hel þegar her-
toginn dó”. 1 bók sinni „Haust dauð-
ans” rakti hann minnisblöð Sir
Melwille Macnaghten, er var yfir-
maður glæparannsóknadeildarinnar í
London, þegar morðin voru framin.
Drukknaöur.
Lögreglan hætti skyndilega allri
leit að morðhundinum Jack eftir
morðið á Mary Kelly, siðasta fórnar-
dýrinu. Samkvæmt þvi er Cullen
segir, þekkti lögreglan morðingjann
sem fannst drukknaður i Thames-
ánni. 1 minnisblöðum leynilögreglu-
"Toringjans sagði: „Ég tel mig ekki
þurfa að efast um, að þessi maður
hafi verið grunaður af sinni eigin fjöl-
skyldu um að vera morðhundurinn
Jack og það var viðurkennt að hann
var kynferðislegur sjúklingur.” Eina
likið, semfiskað var úr Thamesá um
þetta leyti,, var lik Montague Druitt,
gamals nemanda Winchester College
og Oxford háskólans. Hann var 31 árs
gamall og stundaði einkakennslu eftir
að hafa mistekizt sem lögfræðingi. 1
hinni nýju bók sinni er Daniel Farson
sannfærður um að Druitt hafi verið
morðinginn. Margir halda þvi fram,
að misþyrmingar Jacks gefi til kynna
læknisfræðilega þekkingu. 1 febrúar-
mánuði siðastliðnum bendir borgar-
starfsmaðurinn Brian Reilly i grein i
lögreglutimariti Lundúnaborgar á
dr. Merchant sem morðhundinn
Jack. Komið var eitt sinn að dr.
Merchant lækni samvistum við
skækju nokkra. Og fyrrverandi þing-
maður, Leonard Matters, grunar
mann nokkurn, dr. Stanley, sem átti
son er dó úr sárasótt. Matters þessi
heldur þvi fram, að Stanley læknir
hafi farið frá einni skækjunni til ann-
arrar til þess að spyrja eftir Mary
Kelly, sem hafði sýkt son hans.
Grimmd
Hann varð að kála hinum til þess að
fela slóð sina. Hefnd hans á Mary
Kelly fól i sér hryllilegustu slátrun-
ina. Fólk sagði, að það hefði séð út-
lendingslegan mann nálægt morð-
stöðunum. Gæti morðhundurinn verið
George Chapman, sem siðar var
hengdur fyrir að eitra fyrir þrjár
eiginkonur sinar? Chapman var
pólskur innflytjandi, sem hét réttu
nafni Klosowski. Hann hafði verið að-
stoðarmaður skurölæknis i Póllandi
og var árið 1888 aðstoðarmaðurrakara
i Whitechapel Þegar Chapman var
handtekinn fyrir eitrunina er sagt að
Hertoginn af Clarence, — ungur og glæsilegur maður. Vmsir telja nú, að
hann hafi verið hinn óttalegi moröingi „Jack ristari” (Jack the Ripper),
sem skelfdi íbúa Lundúna fyrir 84 árum.
yfirmaður i lögregiunni hafi sagt við
lögregluforingjann: „Þér hefur loks
tekizt að handtaka morðhundinn.”
Böðullinn
Fjöldi þeirra, sem liklegir mega
þykja, virðist endalaus. Annar eitur-
byrlari, Thomas Neill Cream, sagði :
„ég er morðundurinn Jack”, i þann
mund sem snara böðulsins þaggaði
niður i honum. Booth hershöfðingi,
stofnandi Hjálpræðishersins, stakk
upp á ritara sinum, ungum manni,
sem dreymdi um blóð og hvarf
skömmu eftir morðin..Sumir þeir, er
stundað hafa leit aðmorðhundinum,
telja, að það hafi ekki verið um neinn
Jack að ræða, heldur Jill. Þvi hefur
verið haldið fram, að askan, sem
fannst i ofninum i herberginu, þar
sem Mary Kelly varmyrt.hafi verið
leifarnar af blóði drifnum fötum
kvenmorðingjans. Hún hafi siðan
komizt á brott i fatagörmum Kelly
heitinnar. Og fyrrverandi yfirforingi
leynilögreglunnar, Arthur Butler, lét
sér nýlega detta i hug, að morð-
hundarnir hefðu verið tveir, Jack og
Jill. Þvi er þá einnig haldið fram, að
Jill hafi stundað fóstureyðingar.
Fjórar af skjólstæðingum hennar, er
hafi verið skækjur, dóu,og hún hafi
misþyrmt þeim til þess að eyða sönn-
unum um fóstureyðingar. Jack hafi
verið glæpanautur hennar. Hann hafi
myrt hinar konurnar af því að þær
vissu um starfsemi Jill. En engin
þessara kenninga er meir sannfær-
andi en önnur. Sjálfsagt munum við
aldrei komast að þvi hver raunveru-
lega var morðhundurinn Jack.
HEFUR HINN ILLRÆMDI JACK THE RIPPER” LOKS FUNDIZT?
ÞA Nl il( i.VAR ÞROUN
KA Ul IATTAI F%|A|#fc Greinargerð l| 1M \ frá Hagrann lllllW sóknadeild
Nokkrar deilur hafa orðið, m.a. á milli Alþýöublaðsins og Þjóð-
viljans, út af furðulegum útreikningum þess síðarnefnda á þróun
kaupmáttar launa á viðreisnarárunum. Hélt Þjóðviljinn þvi m.a.
fram, að á sama tima og þjóðartekjur á manu hafi vaxiö um 49% á
föstu verðlagi á árunum 1959 til 1970 hafi kaupmáttur verkalaúna
aðeins^ aukizt um 7%.
Þennan furðulega útreikning hrakti Alþýðublaöið og birti hinar
réttu tölur og linurit, sem sýndu ailt aðra þróun og launafólkinu
margfaldlega hagstæðari en Þjóðviljinn vildi vera láta. Fékk
Alþýðublaðið upplýsingar sinar frá fremstu tölfræðistofnun iands-
ins, — Hagrannsóknadeild Framkvæmdastofnunar rikisins — , en
hún er almennt viðurkepnd, m.a. af aðilum vinnumarkaðarins,
hlutlaus dómari i þessum efnum.
i deilum, sem urðu i framhaldi af þessu var Hagrannsóknar-
deildin oft dregin inn i umræðurnar, en þó meö þeim hætti, að ekki
var vitnað i nema hluta af upplýsingum hennar. Hefur hagrann-
sóknastjóri þvi sent dagbiöðunum greinargerö og óskað eftir birt-
ingu hennar óstyttrar. Er það gert hér, enda staðfestir hún áður um
getnar upplýsingar Alþýðublaðsins um þróun kaupmáttarins. Er I
þessu sambandi sérstök athygii vakin á eftirgreindri setningu i
bréfi hagrannsóknastjóra, sem er birt i heild hér að neöan: „t þessu
sambandi vill deildin árétta, að eðiiiegra virðist að miða viö breyt-
ingar á kaupmætti atvinnutekna en kaupmætti timakaupstaxta,
þegar meta skai, hvort og hvcrnig hlutur iaunþega 1 þjóðartekjum
hefur breytzt á undanförnum árum....”
Samkvæmt þessari eðlilegustu viðmiöun jókst kaupmáttur
atvinnuteknanna um 74,4% til ársloka 1971 á sama tima og þjóðar-
tckjur á mann jukust um 59,5% á föstu verðlagi. Kaupmáttur laun-
þegateknanna jókst þvi MEIR en þjóöartekjur eins og kom fram i
upplýsingum Alþýðublaðsins á sinum tima. Þennan samanburð
telur hin hlutlausa Hagrannsóknadeild gefa réttasta mynd hlut
launþega i þjóðartekjunum. Hvað er nú orðiö af stóru orðunum
Þjóðviljans?
Hr. ritstjóri.
Vegna tilvitnana i blaði yðar i
upplýsingar frá hagrannsókna-
deild Framkvæmdastofnunar
rikisins um breytingar kaup-
máttar launa og þjóðartekna,
fer deildin þess á leit við yður,
að þér birtið sem fyrst i blaði
yðar-þetta bréf og greinargerð
þá i heild (og töflur) um
breytíngar kaupmáttar
launa og þjóðartekna 1959-1972,
sem hagrannsóknadeild samdi
að beiðni Einars Ágústssonar,
utanrikisráðherra og lögð var
fram á Alþingi i gær. 1 þessu
sambandi vill deildin árétta, að
eðlilegra virðist að miða við
breytingar á kaupmætti
atvinnutekna en kaupmætti
timakaupstaxta, þegar meta
skal, hvort og hvernig hlutur
launþega i þjóðartekjum hefur
breytzt á undanförnum árum,
enda eru þá tekjur bornar
saman við tekjur, en breytilegt
atvinnuástand er sameiginlegur
þáttur beggja. Einnig er rétt að
taka skýrt fram, að allar tölur i
töflum greinargerðarinnar eru
ársmeðaltölur, en af þvi leiðir,
að áhrif einstakra kjarasamn-
inga eða efnahagsaðgerða koma
yfirleitt ekki að fullu fram i
tölum þessum fyrr en árið eftir
að þær eru gerðar.
Virðingarfyllst,
FRAMKVÆMDASTOFNUN
RÍKISINS
Hagrannsóknadeild
Jón Sigurðsson.
BREYTINGAR KAUP-
MATTAR LAUNA OG
ÞJÓÐARTEKNA 1959-1972.
Á tveimur meðfylgjandi
töflum er að finna ýmsar tölur
um kaupmátt launa, er helzt
koma til greina við samanburð
á þróun kaupmáttar launa og
tekna almennings og breyt-
ingum þjóðartekna. A fyrra
yfirlitinu (tölfu 1) eru sýndar
nokkrar raðir slikra talna, sem
á undanförnum árum hafa verið
teknar saman og birtar af Efna-
hagsstofnuninni og siðar hag-
rannsóknadeild Framkvæmda-
stofnunar rikisins.
Visitölur timakauptaxta
verkafólks og iðnaðarmanna
eru samkvæmt mati á samn-
ingum launþega og vinnuveit-
enda og er þar tekið tillit til
grunnkaupshækkana, taxtatil-
færslna, verðlagsuppbóta, stytt-
ingar vinnutima og breytinga á
orlofi, en reiknað með fastri
samsetningu vinnutima milli
dagvinnu og yfirvinnu. Hér er
þvium almennari mælikvarða á
kauptaxtabreytingar að ræða,
en þegar eingöngu er miðað við
einn ákveðinn taxta, sem kann
að breytast öðruvisi en meðal-
talið, meira eða minna. Visi-
tölur atvinnutekna kvæntra
verka-, sjó- og iðnaðarmanna
eru samkvæmt árlegu úrtaki úr
Frainhald á bls. 4
Vísitölur kaupmáttar kauptaxta, atvinnu- og ráöstöfunartekna, einkaneyzlu og þjáðartekna. Vergar þjóöartekjur á mann á verð- lagi ársins 196(
ÍTAFLA 1 1
Ar- - Kaupmáttur tímakauptaxta verkafálks og iðnaöarmanna 1) 1959 = 100 Kaupmáttur Kaupráttur Einkaneyzla atvinnutekna ráðstöfunartekna á mann verka- sjó- heimilanna 2) ^ verðlagi oe iðnaðamBnna 1) (meðaltekjur á mann ' ársins 1960
1959 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0
1960 96,8 103,4 102,0 99 ,7 100,0
1961 98,5 106,4 102,5 97,8 102,4
1962 101,1 116,3 111,0 106,5 110,1
1963 102,6 123,9 119,3 116,1 118,0
1964 106,1 134,5 125,9 124,6 130,0
1965 114,5 155,1 145,6 131,6 142,0
1 123,9 172,5 149,3 147,6 151,5
1967 125,6 157,1 145,1 146,6 138,6
1968 118,1 142,9 132,7 137,5 127,4
1969 111,0 136,7 122,1 127,5 130,2
1970 121,6 150,3 138,8 142,1 143,0
1971 130,1 174,4 158,8 160,6 159,5
1972 áætlun 154,3 177,6 179,1 163,9
1) M .v. vísitölu framfærslukostnaöar. -
2) M .v. verðlag neyzluvöru og þjónustu (A-liður framfærsluvísitölu)
Vísitölur kaupmáttar launa
■ -r a r~ i A O Wá verkamanna.
1 rtiLM /. 1959 = 100
Ár Meðaltímakaup í dagvinnu skv. samningum Raunverulega greitt meðal- tímakaup í dagvinnu Raunverulega greitt meðal- tímakaup með helgidagaálagi Vergar þjóðar- tekjur á mann á verðlagi ársins 1960
^959 06O2) .100,0 100 ,0 100,0 100,0
98,1 98,1 98,1 100,0
19612) 98,0 98,0 98,0 102,4
1962 97,2 99,8 102,2 110,1
1963 97,3 102,8 107,7 118,0
1964 100,2 109,4 113,2 130,0
1965 107,9 121,3 126,0 142,0
1966 117,1 131,7 138,1 151,5
1967 118,6 134,7 140 ,1 138 ,6
1968 112,2 126,3 131,5 127,4
1969 106,7 120 ,6 122,7 130,2
^970 ^71 115,3 130,4 132,7 143,0
122,8 139,1 142,1 159,5
1) M.v. vísitölu framfærslukostnaðar.
2) Breytingar greidds meðaltímakaups í dagvinnu (dálkur 2) og raunverulega greidds meðaltímakaups með helgidagaálagi (dálkur 3) áætlaðar þær sömu og breytingar raeðaltímakaups í dagvinnu skv. samningum (dálkur 1) árin 1959-1961.
0
Fimmtudagur 30. nóvember 1972
Fimmtudagur 30. nóvember 1972
o