Alþýðublaðið - 09.09.1973, Page 3

L,
barn til læknis, sem orðið hefði
fyrir Hkamlegum áverka. En
hvað þá um telpuna litlu, niu
ára gamla, er Biermann
prófessor veitti athygli, þar sem
hún sat flötum beinum við veg-
arbrún og horfði á hina slösuðu
og látnu, sem lent höfðu i um-
ferðarslysinu, allt þar til þeir
höfðu allir verið fluttir brott.
bessi litla telpaþarfnaðist hjálp-
ar, þótt hún gæli ekirert það til
kynna i fljótu bragði, er til þess
gat bent. Vitni að umferðarslys-
um, er taka eftir börnum meðal
áhorfenda, ættu að nálgast þau
á vingjarnlegan hátt, sé þeirra
ekki þörfannars staðar, róa þau
og fá þau til að hverfa brott
fara yfir götu fyrr en eftir langa
og vandlega aðlögun að þeirri
gjörð. Sá barnið hrætt við að
fara til og frá skóla eru þvi sam-
fara höfuðverkir, magaverkir,
gallsýki og fleira þess háttar.
Rétt læknismeðferð mun koma
þvi til leiðar, að þessi einkenni
hverfa á fáum mánuðum, en
börn, sem ekki fá slika meðferð,
geta orðið taugasjúklingar á
skömmum tima.
Foreldrar verða að sýna
þolinmæði, lagni og samúð. Þau
verða að fá fræðslu um þessar
hættur, sem fáum meðal
almennings er ljóst, að geta
verið fyrir hendi en sérhvert
foreldri myndi fara með það
Er það þorandi
fyrir mig.
læknir...?
Hvað er blóðtappi?
Hjartað er holur vöðvi, sem
ýmist dregst saman eða slakar
á, og dælir þannig blóðinu út i
æðakerfi likamans. Þessi vöðvi
verður og sjálfur að fá sina nær-
ingu, blóðnæringu og súrefni. Sú
næring berst vöðvanum um svo-
nefnda kransæð, aðalslagæð,
sem greinist i smáriðið æðanet
um allan hjartavöðvann, sem
færir honum þannig sina blóð-
næringu. Gerist svo aftur á móti
það, að þessi kransæð stiflist af
svokölluðum blóðtappa, ellegar
æðaveggirnir þrengist að mun i
sjálfu hjartanu, deyr nokkur
hluti hjartans af næringar-
skorti, eða i næsta umhverfi
stiflunnar. Eftir þvi sem sú æð
þrengist eða stiflast, er grennri,
eftir þvi verður hið dauða vöðva-
svæði minna um sig. Oft á ger-
samleg æðarlokun sinn aðdrag-
anda, þannig að æðavegginrir
breytast á þann hátt að þeir
draga til muna úr blóðrennsl-
inu.
Hvaö um kynmök?
öll skyndileg áreynsla, lik-
amleg eða tilfinningaleg, getur
reynst afdrifarik þeim er þjást
af kransæðastiflu eða blóð-
tappa. En i sambandi við kyn-
mökin er þar ýmislegt að at-
huga. Langvarandi bindindi á
þá hluti skapar spennu, sem
eykur blóðþrýstinginn. 1 sóma-
samlegu hjónabandi eiga kyn-
mökin að uppfylla eðlilega þörf
á eðlilegan og átakalausan hátt,
og á meðan svo er, þá eru þau
nauðsynleg og einungis til góðs.
Aftur á móti hafa helgarsam-
farir eingöngu, hvort heldur er
kvæntra eða ókvæntra, alltaf
nokkurt tilfinningauppnám, og
þá einnig hættu, i för með sér,
að ekki sé minnst á hliðarstökk
kvæntra. Allt, sem er i kring um
þau, skapar aukið tilfinningaá-
lag, meðal annars sektarkennd
og ekki hvað sist hræðsluna við
allt komist upp og hafi sinar af-
leiðingar, og þá getur hæglega
farið svo að hjartað bili fyrir
fullt og allt. Bandariskar hag-
skýrslur sýna, að af hverjum tiu
dánartilvikum i sambandi við
samfarir, eiga átta sér stað þar
sem hinn látni var gestkomandi.
Er bílakstur
hættulegur?
Það fer mjög mikið eftir þvi
hvernig viðkomanda lætur akst-
urinn, hvort hann ekur þar sem
umferð er mikil og óvægin, og
hvort æðaslög hans verða hrað-
ari og blóðþrýstingurinn hækk-
ar við akstur. Yfirleitt álitum
við að slik einkenni, eða hættu-
merki, segi til sin þrem til sex
mánuðum áður en blóðtappinn
segir til sin.
Hvað um sumarleyfi?
Hyggilegast er að velja sér
dvalarstað i sumarleyfinu með
tilliti til þess aö ekki verði um að
ræða mikla hita- eða loftslags-
breytingu, einungis að loftið sé
Öll skyndileg áreynsla,
líkamleg eða tilfinninga
leg, getur reynst
afdrifarík þeim er þjást
af kransæðastíflu eða
blóðtappa. En i sambandi
við kynmökin er þar
ýmislegt að athuga.
Langvarandi bindindi
á þa hluti
skapar spennu, sem
eykur blóðþrýstingin.
heilnæmt og-hressandi. Ekki er
til dæmis ráðlegt að velja sér
dvalarstað svo hátt i fjöllum, að
þar gæti loftþynningar að ráði.
Mikilvægast er að geta notið
kyrrðar um nætur og fengið sér
góðan miðdegislúr.
Hvað er að segja
um flugferðir?
Valdi það ekki neinum óþæg-
indum að ferðast með flugvél,
þegar liðnir eru að minnsta
kosti sex mánuðir frá þvi að viö-
komandi hefur hlotiö meðhöndl-
un vegna sjúkdómsins. I flest-
um nýtisku flugvélum er unnt
að halda hóflegum loftþrýstingi,
og sé um slik flug að ræða, er
hinum sjúka jafnvel óhætt að
taka sér ferð á hendur þrem
mánuðum eftir nefnda með-
höndlun. Hættulegast er að
fljúga um þau svæði, þar sem
um miklar hitabreytingar er að
ræða. Verði einhver var við
vanliðan, þótt hann sé hraustur
talinn, þegar hann ferðast með
flugvél, ætti hann að láta rann-
saka sig tafarlaust.
Er baunakaffi
skaðlegt?
Kaffidrykkja i óhófi er skað-
leg, eins og allt óhóf. Einn bolli
með morgunverði og annar með
miðdegisverði skaðar engan.
En þeir, sem kaffið veldur ein-
hverju taugauppnámi eða
svefnleysi, ættu aftur á móti að
varast það, að minnsta kosti
undir svefninn.
Er gufubað
hættulegt?
Þeir, sem vanist hafa gufu-
baði áður en hjartabilunin sagði
til sin eiga að geta stundað það
sem áður, þegar sex mánuðir
eru liðnir frá meðhöndlun vegna
kransæðastiflunnar. Ráðlegast
er að fara ekki nema tvisvar i
gufuna i einu og vera stutt, og
sleppa köldu steypibaði á eftir,
heldur haga kælingunni gæti-
lega. Sama er og að segja um
það fólk, sem þjáist af of háum
blóðþrýstingi.
Þýzki sérfræðingurinn í blóð
rásarsjúkdómum, dr. Max
Halhuber prófessor,
svarar nokkrum
algengustu
spurningum þeirra,
sem þjást af
blóðtappa.
Sunnudagur 9. september 1973
o