Alþýðublaðið - 09.12.1973, Qupperneq 7

Þorgrimur Gestsson
BILAR OG
UMFERÐ
hlutum í 40
Þaö er alkunna, aö mikinn
hluta af þvi, sem til þarf viö
framleiðslu á bilum, kaupa
verksmiðjurnar frá sérverk-
smiðjum, og gildir að sjálfsögöu
það sama um varahluti. Þeir
varahlutir sem bilaumboðin
ar
selja bileigendum, eru þvi seldir
með álagningu framleiðandans,
álagningu bilaverksmiðjunnar
og að lokum umboösins. Þetta
gildir um hluti eins og allt i raf-
kerfið, allar legur o.fl., og segir
sig sjálft, að hagkvæmara er
að kaupa þá hjá verslunum,
sem flytja þá beint frá sérverk-
smiðjunum.
Hér á tslandi er litið um slikar
verslanir, en þó hefur ein
starfað i 40 ár á þessum grund-
velli. Það er Kristinn
Guðnason, sem einnig hefur
umboð fyrir BMW og Renault.
Kristinn Guðnason setti upp
verslun sina aö Klapparstig 27.
1. desember 1933, og fyrst i stað
sérhæfði hann sig i sölu á vara-
hlutum i bila frá Banda-
rikjunum, Þýskalandi, Frakk-
landi og Bretlandi. Þá höföu
verið settar strangar hömlur á
allan innflutning til landsins og
erfitt aö fá leyfi fyrir inn-
flutningi á varahlutum sem
öðrum vörum. Varahlutaskort-
ur var þvi mikill, og þessi sér-
verslun mjög timabær.
Árið 1964 tök Kristinn að sér
umboö fyrir bifreiðaverk-
smiðjuna Bayeren Werke, sem
framleiðir BMW, og árið 1970
tók hann við Renaultumboðinu
af Albert Guömundssyni.
Þar sem þessu fylgdi að taka
varö upp viðgerðarþjónustu
fyrir þessar gerðir, varð fyrir-
tækið að fá stærra húsnæði, og
flutti hann þá starfsemi sina aö
Suðurlandsbraut 20 i nóvember
á sl. ári.
Nú ætlar
lögreglanaö
hafa eftirlit
Lögreglan boðaði það fyrir
fáeinum dögum, að á næstu
mánuðum verði á ýmsum
hættulegum gatnamótum (eða
öllu heldur gatnamótum, sem
mönnum hefur oröið hált á —
þau eru ekki öll hættuleg) lög-
regluþjónar, bæði einkennis
og óeinkennisklæddir, til að
lita eftir þvi að menn virði
umferðarré11 i n n , og
stöövunar- og biðskyldu á
gatnamótum. Að sögn lögregl-
unnar eru það brot á þessum
reglum, sem valda flestum
umferðarslysum i Reykjavik.
Þetta er góöra gjalda vert,
en i þessu sambandi skýtur
upp ýmsum spurningum. Hef-
ur eftirlit lögreglunnar með
þessum atriðum i umferðinni
og öðrum verið litið sem
ekkert hingað til? Hefur lög-
reglan legiö á liði sinu viö
eftirlitsstörf til þessa, — eða
hvernig er hægt að stórauka
svoa allt eftirlit, þegar lög-
reglan er alltaf kvartandi um
mannfæð og óhóflegt vinnu
álag? A að auka þetta
vinnuálag enn?
En það er semsagt góðra
gjalda vert, að nú á að fara að
hafa eftirlit með einhverju, og
á næstunni verða tekin til um-
ræðu hér á siðunni ýms atriði,
sem lögreglan mætti bæta á
skrána sina.
Reynsluakstur Alþýðublaðsins:
LADA
ÍLSKU ÆTTAR-
miÍTIN LEYNA
SÉR EKKI
TÆKNILEGAR
VIPPLVSINGAR
Vél: 4 strokkar i línu,
borun/slaglengd 76
mmxóómm. Rúmtak
1198 c.c./ þjöppunarhlut-
fall 8,8:1. Hestöfl 65
v/5800 snún.
Kúpling: Með vökva-
átaki.
Bremsur: Sjálfstíllandi
diskar að framan, borð-
ar að aftan, tvöfalt
kerf i.
Stýri: Snekkjustýring.
Hjólaupphengi: Gormar
og jaf nvægisstöng að
framan, stífur afturöx-
ull með Panhardstöng
og gormum.
Hæðundir lægsta punkt:
17 sm.
Snúningsradíus: 5,5m
Dekk: 155x13"
Þýngd: 965 - (eigin
þyngd)
Rússneski fiatinn, Lada, er
þannig til kominn að Sovétmenn
keyðtu framleiðsluréttindi á biln-
um af verksmiðjunni, sem aftur
sendi tæknimenn til þess að ann-
ast undirbúning framleiðslunnar.
Útúrsovésku verksmiðjunni kom
svo endurgerður Fiat 124, sem
var framleiddur á ttaliUjá árun-
um 1966 — 1970, og m.a. kosinn
bill ársins á Norðurlöndunum eitt
ttalski svipurinn leynir sér ekki
á Lödunni, og sé betur að gáð
kemur i ljós, að allur frágangur
er italskur, — þetta er fyrsti
rússneski billinn, sem virkilega
er hægt að hrósa fyrir góðan frá-
gang. Verðið er hinsvegar ekki
ítalskt, Ladan er taldvert ódýrari
en samsvarandi italskur bill (lik-
lega Fiat 132 núna), en verðið er
aðeins kr. 327 þúsund, og þá er
ryðvörn með meiru innifalið.
Ýmsar breytingar hafa verið
gerðar á Lödunni frá þvi hún hét
Fi'at 124. Vélin er stærri, —■ 1198
rumsentimetrar, slaglengri og
lágþrýstari (8,8:1), en það kemur
sér afar vel hér á landi alveg eins
og i Sovétrikjunum — oktantalá
bensinsins er lægri i báðum lönd-
unum en viðast annarsstaðar, og
sliku bensini hæfa lágþrýstar vél-
ar betur en háþrýstar . Slgngar og
lágþrýstar vélar endast lika leng-
ur en hinar. Auk þess er undir-
vagninn styrktur frá þvi sem var i
Fiat 124. Hinsvegar vanta i Löd-
una hjálparátakiö á bremsurnar,
sem er i öllum itölskum Fiatbil-
um, og er það miður. Það gerir
það að verkum, að bremsurnar, i
Lödunni eru heldur þungar.
Að innan er Ladan all þokkaleg,
enda alveg eins og Fiat 124, eða
þvi sem næst. Ljósadýrðin i
mælaborðinu er mikil: smurljós,
hleðsluljós, ljós, sem sýnir þegar
litið bensin er eftir, blikkandi
handbremsuljós, svo það
helsta sé nefnt. Auk þess er i
mælaboröinu bensinmælir og
hitamælir, sem er lágmarks-
mælafjöldi. Lofttúðurnar eru á
sama stað og á öllum Fiatbilum,
ofan á mælaboröinu, og miðstöðin
er að sjálfsögðu kraftmikil (eins
og á öllum Fiötum) en heldur
hávaðasöm. Það er þó bót i máli,
aö hún þarf ekki að vera i gangi
eftir að billinn hefur einu sinni
verið hitaður upp, þá nægir að
láta loftið blása sjálfkrafa i gegn
um hana. Fyrirkomulag á öllum
stjórntækjum er nokkuð gamal-
dags (ekki þar með sagt að það sé
slæmt), en takkarnir fyrir ljós,
þurrkur og miðstöð eru á mæla-
borðinu, sjálfu i stað þess, að nú
er þetta yfirleitt komið i arma á
stýrinu.
Billinn er mjög rúmgóður og
sætin virðast ágæt, og útsýni er
gott. Girskipting er i gólfinu, og
er lipur i meira lagi, — samhæf-
ingin er mjög góð, og verður
aldrei vart við hnökra i skipting-
unni, hvort sem skipt er upp eða
niöur. Bremsukerfið er tvöfalt,
borðar að aftan en diskar að
framan. Hinsvegar er ekki
hjálparátak á bremsurnar eins og
er i öllum Fiatbilum, og verður að
telja það nokkurn galla, þvi
bremsurnar eru nokkuð þungar.
Miðað við afturhjóladrifsbil,
virðist Ladan hafa ágæta
aksturshæfileika. Einn galla verð
ég þó var við þegar i upphafi.
Hann er sá, að átakið á bensin-
gjöfinni viröist misjafnlega mikið
eftir þvi i hvaöa stöðu hún er
þannig, að ætli maður að taka
snöggt af stað rýkur vélin skyndi-
lega upp i mikinn snúning, og
hjólin spóla. Þetta hlýtur þó að
ven.jast eins og annað.
65 hestafla vélin gefur alveg
feykinógan kraft og góða snerpu,
en hún er dálitið hávaðasöm, og
hávaðinn berst talsvert inn. En
sökum þess hvað vélin er slag-
löng, hefur hún lika góða seiglu
(„tork”), eða 8,9 kgm v/3400
snúninga.
Lada virðist vera ein af þeim
örfáu tegundum bila, sem eru á
skynsamlegu verði hér á landi, og
þvi einn af þeim örfáu bilum, sem
venjulegt fólk-ætti að kaupa.
Hinsvegar er ekki vitað enn,
hvernig hann verður i endursölu,
en það ræður að sjálfsögðu lika
miklu um hagkv. þess að kaupa
bilinn.
Ef endursöluverðið verður
eins lágt og á flestum öðrum
rússneskum bilum eru Ladaselj-
endur komnir i dálitið slæmt mál,
en hinsvegar held ég, að itölsku
sérfræðingarnir og Fiat 124 ættu
að vera sæmileg trygging fyrir
traustum bil. Einnig má benda á,
að Rússinn hefur ákveðið að
framleiöa bilinn óbreyttan i allt
að 10 árum, og eru gerir þaö sitt
varðandi endursöluna. — Sjálfur
mundi ég ekki hika viö að kaupa
Lödu væri hún með framhjóla-
drifi.
Að ofan: Hússneski Klatinn,
Lada. Rússnesk framleiösla
en italskur frágangur. Til hlið-
ar: Innréttingin er fengin úr
Kiat 124 eins og flest annað.
Kristinn Guðnason
Sérhæföur í vara-
Sunnudagur 9. desember 1973.