Alþýðublaðið - 12.01.1975, Qupperneq 6

m STldRNUHNAR U
FRAMTiÐARVON MANNKYNSINS?
í dag, þegar raunhæfar
umræður um mengun,
hungur, yfirvofandi
styrjaldarhættu og annað
það sem orðið gæti mann-
kyninu að fjörtjóni, eru
rétt að slíta barnsskón-
um, gæti það virst undar-
legt, nánast heimskulegt,
að minnast á stjörnurnar
sem hugsanlega lausn
einhverra af vandamál-
um þeirrar veraldar sem
við byggjum. Úrlausnir á
þeim ógnunum sem
greinilegastar eru, virð-
ast of umfangsmikil og
kostnaðarsöm verkefni,
til þess að maðurinn geti
sótt annað til himin-
geimsins, en guð sinn og
sólarorkuna. Ekki eru þó
allir á einu máli um það,
fremur en aðrar mann-
legar kennisetningar og
þeir sem rennt haf a horn-
augatil himins, ástjörnu-
bjartri nóttu, með kalda
rökhyggju, eða í mesta
lagi ferðavon í hjarta,
finna nú æ fleira vonum
sinum og skoðunum til
stuðnings, eftir því sem
þekkingu okkar á um-
heiminum fleytir fram.
Ekki eru ýkja mörg ár
síðan þeir sem létu sig
dreyma um fljúgandi vél-
ar, voru álitnir draum-
óramenn, fífl, eða eitt-
hvað þaðan af verra.
Lengi vel voru það líka
draumóramenn einir,
sem leyfðu sér að hugsa
um geimferðir, en nú, á
áttunda tug tuttugustu
aldar, er sú flokkun úr
sögunni. i dag eru það
vísindamenn, bæði
stjarnf ræðingar, eðlis-
fræðingar og aðrir, sem
hvað mest hugsa, tala og
rita um möguleikana á
löngum geimferðum og
þá jafnvel búferlaflutn-
inga mannkynsins til
annarra sólkerfa.
Frá því að maðurinn
þróaði með sér rökræna
hugsun, hef ur hugur hans
ávallt leitað út og upp á
við. Landkönnuðir og
himintunglagrúskarar
hafa allar götur átt vísan
virð ingarsess meðal
meðbræðra sinna og leit-
andi eðlishvöt hefur
stjórnað stefnu mannlegs
samfélags frá því að sög-
ur hófust. Það er því
manninum eðlilegt, nú
þegar hann hefur numið
allt fast land á plánetunni
jörð, að leita landa í öðr-
um sólkerfum ekki sfst
fyrir það, að þörfin fyrir
ný landsvæði er orðin
knýjandi — og vex ört.
AAikill hluti jarðar er að
vísu ókannaður, að meiru
eða minna leyti, en hvöt
mannsins til þess að
kanna himingeiminn er
of sterk til þess að
sjávarrannsóknir geti
hamlað henni til lengdar.
Hrun tæknivædds samfé-
lags okkar, er það eina
sem komið gæti í veg
fyrir rannsóknir — og síð-
ar landvinninga á öðrum
plánetum.
Geimferðir eru dýrar,
og þeir sem mótfallnir
eru þeim, af einhverjum
orsökum, benda oft á það
að þjóðir heimsins komi
ekki til með að beita dýr-
mætu vinnuafli, hráefn-
um, tíma og f jármunum,
í framkvæmd áætlun-
ar,sem ekki komi nema
örlitlum hluta mannkyns
til góða. Þeir benda á, að
eftir því sem offjölgun
verður meir ógnandi,
þeim mun meir knýi á um
jafna skiptingu lífsnauð-
synja og lífsgæða. Þeir
vilja því halda fram, að
innan tveggja áratuga
geti engin ríkisstjórn
leyft sér að vinna að
tunglferðum, hvað þá
lengri og kostnaðarsam-
ari leiðangrum, því hinn
almenni borgari, fjöld-
inn, muni rísa gegn því og
friðarins vegna verði að
leggja allt slíkt á hilluna.
Þetta telja margir rangt
og hafa, meðal annarra,
þeir félags- og sálfræð-
ingar sem hlynntir eru
geimferðum, bent á að
einmitt þegar off jölgunin
nær því stigi að verða
verulega ógnandi, verði
þörfin fyrir landvinn-
ingavon knýjandi. Þá
muni mannlégt samfélag
þarfnast einhvers til að
sameinast um, einhverja
áætlun eða risaverkefni,
sem hver og einn getur
tekið sér að hjarta og að
til þess að sameina og
stefnumarka hálfsvelt og
aðþrengt mannkyn, væri
áætlun um stofnun ný-
lendna í öðrum sólkerf-
um, hvað best fallin.
Ljóminn, sem ávallt hef-
ur staðið af f rumkvöðlum
og landkönnuðum, at-
vinnan sem skapast,
*---------------------
Þær plánetur,
sem finnast kunna
i öðrum sólkerf-
um, geta reynst
gjörsamlega ó-
ábúðarhæfar.
Þegar á lifsskeið
sólar kerfisins lið-
ur, getur umhverfi
gasrisanna orðið
hættulegt, þvi
gufuhvolf þeirra
sýður við þær að-
stæður og hverfur
út i geiminn.
^---------------------
myndin á jörðinni, hrá-
efnaviðskiptin sem fyrir-
sjáanleg væru og, ekki
síst vonin um að verða
fyrir valinu og komast
burt, myndu öll stefna að
sama marki og gera sam-
félagið viðráðanlegt að
nýju, en ekki kljúfa það,
eða sprengja.
Það má því gera ráð
fyrir, ef tækni okkar og
vísindi halda áfram að
þróast fram á við —og ef
spenna í alþjóðamálum
leiðir ekki til uppgjörs-
styrjaldar, sem leggja
myndi menningu okkar í
rúst, að kynslóðir næstu
aldar sjái leiðangra til
annarra stjarna leggja af
stað.
En áður en svo getur
orðið — áður en nokkur
maður eða kona með heil-
brigða skynsemi, leggur
upp í slíka ferð, þurfum
við að hafa nokkra vissu
um að f inna plánetur sem
boðið geta upp á þau lífs-
skilyrði sem maðurinn
fær lifað við. Að slíkar
plánetur séu til, að
minnsta kosti innanþeirr-
ar fjarlægðar sem okkur
verður vætnanlega fær á
næstu öld, er í dag tilgáta,
en ekki staðreynd, Fjar-
lægðarmörkin, sem gefin
eru í dag, eru 12 Ijósár,
mest fyrir það að utan
þess hrings er engin
stjarna nær en 17.3 Ijósár
frá sólinni. Innan hrings-
ins eru aftur á móti, að
minnsta kosti nítján
stjörnur, sem væntanlega
yrðu fyrstu mörkin sem
stefnt væri á.
Þekking okkar á eigin
sólkerfi og sambandinu
milli sólar og jarðar, hef-
ur leitt til ýmissa álykt-
ana um eiginleika þá sem
stjarna þarf að hafa, til
þess að einhver pláneta
hennar bjóði upp á svipuð
skilyrði og jörðin. Allar
stjörnur innan 12 Ijósára
frá sólu, hafa verið
flokkaðar eftir stöðu
þeirra í litrófinu og þann-
ig er hægt að útiloka meir
en helming þeirra, því
þær gætu ekki boðið upp á
rétt skilyrði. Tíu þeirra
eru dvergstirni, sem hafa
of litla útgeislun. Aðrar
tvær, Barnards stjarna
og Innes stjarna, sem
nefndar eru eftir þeim
mönnum sem uppgötvuðu
þær, eru ekki nema 6.7 og
9.6 Ijósár frá sólu og það
hve nýlega þær fundust,
sýnir best hve daufar þær
eru og óliklegar til að
hafa nokkuð að bjóða
okkur. Svipað er að segja
um Sirius og Procyon, en
o
Sunnudagur 12. janúar 1975.