Alþýðublaðið - 31.12.1975, Blaðsíða 3

Alþýðublaðið - 31.12.1975, Blaðsíða 3
Stetfnuljós Helgi Skúli Kjartansson skrifar Undanþágur frá neyzlusköttum Um daginn kom upp i frétt- um mikill harmagrátur iþróttahreyfingarinnar yfir peningaleysi. Var meðal ann- ars bent á það að framlag rik- isins til iþrótta sé ekki nema brot af tollum þeim og skött- um, sem innheimt eru af iþróttastarfseminni. Mátti næstum þvi skilja þetta svo að iþróttahreyfingin, sem slik, sé rikinu tekjulind frekar en baggi. En dæmiö er reyndar flóknara en þetta. Litum til dæmis á söluskattinn af skiöum og skiöabúnaöi, sem talsvert var gert úr i fréttinni atarna. 1 fyrsta lagi er nú vafa- mál, hvort mjög mikiö af þessum búnaöi er keypt beinlinis vegna hinnar félagsbundnu iþróttastarfsemi. Þó menn kaupi sér skiði til að leika sér á upp á sitt eindæmi og borgi af þeim söluskatt, þá koma þær skatttekjur ekki frá fþrótta- hreyfingunni. Ætli hún sér aö krefjast styrkja út á þær, væri það álika ósann- girni og þegarvið rithöfundarnir erum að heimta styrki út á söluskatt af bókum og gleymum að draga frá skattinn af þýdd- um bókum, fornritum, þjóösögum, mat- reiðslubókum, málverkabókum og ööru sliku, sem alls ekki er frá okkur runnið. 1 ööru lagi er nú söluskatturinn al- mennur neyzluskattur, sem lagður er á flestar vörur og þjónustu. Hugmyndin með honum er sú að taka til rikisins viss- an hundraðshluta af þeim peningum, sem menn ráðstafa i landinu. Þegar Jón Jóns- son kaupir bók eftir Guömund Danielsson og borgar 400 krónur i söluskatt, þá er ekki verið að skattleggja starf Guðmund- ar, heldur neyzlu Jóns. Ef Guðmundur hefði aldrei skrifað bókina, og Jón þá ekki heldur keypt hana, hefði Jón væntanlega keypt eitthvaö annað fyrir peningana og borgað söluskattinn eftir sem áöur. Sama gildir um skiðin. Setjum svo að starf iþróttahreyf. hafi leitt til þess að á þessu ári hafi selzt 100 settum meira af skiðum og tilheyrandi en verið heföi ella, og af þessum skiðum hafi rikið fengið i söluskatt 800 þúsund krónur. Ef nú engin iþróttahreyfing hefði verið, þá heföu þess- ir sk iðakaupendur sparað sér skiðakaupin og veriðnokkrum milljónum króna rikari. Þessa peninga hefðu þeir getað notað i eitthvaö annað, og langliklegast er að þeir hefðu borgaö jafnmikinn söluskatt af þessu og öðru, þvi hann er jafnhár á flest- um vörum. Hótfyndinn maður gæti þá sagt að rikið hafi að visu grætt 800 þúsund krónur i söluskatti af skiðakaupunum, en um leið tapað 800 þúsund krónum á þvi að skiöamennirnir gátu ekki keypt annaö fyrir peningana, sem skiðin kostuðu. Það er sem sagt meira en hæpið að telja rikið græða á iþróttahreyfingunni, þótt iþrótta- vörur séu ekki undanþegnar venjulegum neyzluskatti. Sumar vörur eru undanþegnar sölu- skattinum, til dæmis blöðin og mikiö af landbúnaðarvörunum. Meö þvi er beinlin- is verið að styrkja menn til að kaupa þess- ar vörur. Rikið segir við neytandann : Þú átt að borga 20% neyzluskatt af tekjunum þinum, ekki þegar þú aflar þeirra, heldur þegar þú ráðstafar þeim. En ef þú ert svo vænn að kaupa mjólk fyrir eitthvað af peningunum, eða Visi, þá færðu skattaf- slátt. Aöur en söluskatturinn kom i staðinn fyrir mikinn hluta af tekjuskattinum þá borguðu menn auðvitað tekjuskatt af þvi, sem þeir unnu sér inn fyrir blöðum, bók- um, mjólk eða skiðum. Engum fannst þá veriðað skattleggja bókaútgáfuna i land- inu, blöðin, iþróttahreyfinguna eða land- búnaðinn. Enda var það ekki. Og mér finnst ekki hægt að tala um að bókaútgáf- an sé skattlögö, eöa iþróttahreyfingin, þó menn fái ekki sérstaka söluskattsivilnun fyrir að kaupa bók eða skiöi. Aftur á móti eru blöðin styrkt með söluskattsundan- þágunni, þó þau gleymi stundum að ti- unda hana, þegar þau eru að sýna fram á, hvað þau styrki rikið mikiö (meöal ann- ars meö þvi aö heimta ekki peninga fyrir að birta sitt almesta söluefni, nefnilega dagskrá útvarps og sjónvarps). Tollarnireru flóknara mál en söluskatt- urinn, þvi þeir eru svo misháir. Það má segja að rikið hagnist á iþróttahreyfing- unnimeð þvi aö leggja meira en meðaltoll á skiði og skiðabúnað. Ef skiöagarparnir okkar 100 hefðu keypt sér eitthvað annað i staöinn, hefði sumt af þvi liklega veriö innlend framieiðsla og annað lágtollavör- ur, og rikið tapað nokkru af tolltekjunum. Það erlfka alveghárrétt.sem ofter nefnt, að umferðin er mikið skattlögð, þvi að aðflutningsgjöld af bilum, dekkjum og bensini eru miklu meira en meðaltollar. En þegar heimtað er að öll þessi gjöld renni til vegagerðar, þá er kannski skotið svolitiö yfir markið, meira vit væri i að heimta til veganna allt það sem lagt er á bila, bensin og dekk umfram meðaltoll. f ^ # Dagsími til kl. 20: 81866 • • f rettapraðurmn ic 9 6 Ódýrasta húsa- leigan hækkar Félagsmálastofnun Reykja- vikurborgar hefur farið þess á leit við borgarráð, að hækkuð verði húsaleiga af húsnæði borgarinn- ar. Borgarráð varö við þessum tilmælum og mun þvi fara fram á heimild rikisstjórnarinnar fyrir þessari hækkun, þvi þrátt fyrir allt þá rikir hér á landi, hert verð- stöðvun. Alþýöublaðið haföi samband við félagsmálastjóra, Svein Ragnarsson, og spurðist fyrir um ástæður hækkunarbeiðninnar. „Þaö er venjan i nóvember, þegar gerð er fjárhagsáætlun borgarinnar, að gerð sé úttekt á húsaleiguverði i húsnæði borgar- innar. Við fórum fram á verulega hækkun i þetta skipti frá þvi sem hún er, en við höfum ekki fengið hækkun um nokkurra ára skeiö. Við leggjum til að húsaleigan hækki til samræmis við vísitölu húsnæðiskostnaðar. Við teljum það ekki óeðlilegt, þar sem fyrir 3—4 árum höfðum við fengið heimild Verölagseftirlitsins til að fylgja þeim grunni.” Við spurðum Svein, hvort ekki væri vafasamt fordæmi hjá borg- inni aö heimta húsaleiguhækkun i hertri verðstöðvun. sagði Sveinn húsaleigu þá, er viðgengist i húsnæði borgarinnar ekki vera á sama báti og aöra húsaleigu, þar sem leigugjaldið væri nú um 1/4 af eðlilegu gjaldi húsaleigu á opn- um markaði. Leigan væri of lág, og hefði ekki hækkað lengi, og væri nauðsynlegt aö hún hækkaði til aö hægt væriað láta leigugjöld standa undir viðhladi húsnæðis- ins. Þá var Sveinn spurður að þvi, hvað margar ibúðir borgin leigöi út, og hve mikil leigan væri. „Reykjavikurborg leigir út um 700 ibúðir. Leigan er mishá og fer eftir aldrei og gæðum ibúðanna, en sem dæmi má nefna að nýleg- ar 2ja herbergja ibúðir i Breiöholti eru leigðar fyrir 7150 krónur á mánuði og er þar inni- faliðbæöi ljós oghiti. Leigan sjálf utan ljóss og hita er aðeins 3210 kr.-, en á opnum markaði er ibúðarleigan langtum hærri. Þvi væri hin umbeðna hækkun nauð- synleg þó auövitað eigi leiga af húsnæði borgarinnar að vera mun lægri en gengur og gerist” sagði Sveinn Ragnarsson að lokum. 33% verðhækkun happdrættismiða „Happdrættismiðinn hækkar úr 300 krónum i 400 hundruð, og nemur sú hækkun 33%. Þaö hækkar allt, til þess að hafa viö veröbólgunni, sem var á siöasta ári rúmlega 50%, og verðum við einnig aö gera það,” sagi Páll H. Pálsson, forstjóri Happdrættis Háskóla tslands, þegar Alþýðu- blaðið hafði af honum tal i gær. „Þar sem ljóst er að fólk hefur ekki áhuga á 5000 þúsund krónu vinningum lengur, sem er kannski skiljanlegt, þá höfum við hækkað lægsta vinninginn upp i 10.000.00 kr. og mun sú breyting koma eftir áramótin. Það er ljóst að kaupverð miðanna verður að hækka, þegar vinningarnir hækka, t.d. kostuðu fyrstu miöar Happdrættis Háskólans 1.50 kr. og var lægstiv vinningur þá 25 krónur. Engin mundi lita við slik- um vinningum lengur. Hlutfall vinninganna verður þannig, aö lægstu vinningarnir hækka um 50%, en hæstu vinningarnir standa i stað. Hins vegar fjölgar 50 þúsund krónu vinningum mjög mikiö, enda er þaö mjög vinsæl upphæö. Svo eru það trompmiö- arnir, sem gefa mjög mikla og girnilega möguleika”. Er við spuröum Pál um fjölda þeirra ó- seldu miða, sem eftir eru af ár- inu, sagð hann að um 80% væri selt af 400 krónu miöunum, en minna væri af trompmiðunum. Einnig tjáði Páll okkur, að þeir vinningar sem eru ósóttir, liggja á vöxtum, sem svo renna i sjóð Háskóla Islands, og væri það tölu- vert mikiö fé, en i byrjun sumars er öllum þeim, sem vinning eiga frá árinu áður tilkynnt um þá. Aö lokum spurðum við Pál, hverjar heimildir Happdrættisins væru til að hækka miðana og sagði hann þá. „Um mitt siðasta ár óskuðum við eftir leyfi á þessari hækkun hjá dómsmálaráðuneytinu, sem við höfum nú fengið. Samkvæmt lögum er happdrættum skylt að borga 70% af heildarveltunni I vinninga, og samkvæmt nýjustu skrá okkar, þá borgum við hæsta vinningshlutfall i heiminum.” Umferðarfræðsla sem hítarefni „Ætlunin er aö umferöafræðsla veröi sem hitarefni með öðrum námsgreinum, til dæmis félags- fræði. Umferðafræðsla á barna- skólastiginu á að vera sem svarar tveimur stundum á mánuði, og á hún framvegis að falla inn i hina nýju kennslugrein sem kallast samfélagsfræði,” sagði Guö- mundur Þorsteinsson, en hann gerðist fyrir fjórum mánuðum umsjónarkennari i umferöa- fræðslu á vegum menntamála- ráðuneytisins. Eins og fram hefur komið i fréttum blaðsins, þá flutti Magnús L. Sveinsson tillögu á fundi borgarráðs þess efnis að umferðafræsðla i barnaskólum verði sem fyrst færö inn i stunda- skrána. Blaðið skýröi frá þvi að umferðarfræðslan hafið verið felld úr narhsskránni, en þáð er ekki rétt, hún var sett inn I stundaskrána inn i átthagafræö- ina, og vill Magnús meina, að með sllkri tilfærslu verði fræðslan ekki oftar en sem nemur tveim til þremur stundum á ári, sem er aö sjálfsögðu allt of litiö. Viö spurö- um Guðmund um ástand núver- andi kennslu, og hverjar helztu breytingar muni verða á um- feröafræöslunni framvegis. „Ég hef kannað ástand um- ferðakennslu i skólum hér á suö- vesturlandi, og er það að sjálf- sögðu misjafnt. Það er reynt að lagfæra það sem þarf. Það er ver- iö að útbúa góð kennslugögn nú sem stendur, og er i þeim gert ráö fyrir að kennarar séu betur und- irbúnir undir slika fræðslu, og hefur veriö sótt um, fyrir kennara i Kennaraháskólanum með hlið- sjón af þessari nýju kennsluað- ferð. 1 nýju kennsluaðferöinni er farið meira út I umferðina, og reynt aö skapa meiri fjölbreytni i kennslunni. Einnig veröur aukin notkun bóka við kennsluna og vinnublaða. Nú sem stendur, þá er ég að útbúa kennslublöð i um- ferðarfræsðlu, og styðst ég þá aðallega viö norskar hugmyndir I þvi efni, en við höfum leitað tölu- vert til Norðmanna I sambandi við umferðarfræðslu, en aðstæður þar eru einna likastar þvi, sem hér er”. Er við spurðum Guð- mund um fjármang til þessara breytinga sagi hann. „Er siðasta fjárlagafrumvarp var á ferðinni, þá sótti ég um þrjár milljónir til þessarar starfsemi, en ég fékk synjun á þeirri beiðni, þannig að fé til starfseminnar veröur þvi að fást gegn um menntamálaráöu- neytið.” Vegna hinnar miklu slysatiöni sem verið hefur undanfarið, og gagnrýni þeirri, sem beint hefur veriö gegn stjórn umferöamála, þá spuröum við'Guðmund Þor- steinsson að lokum um hans álit á þessum málum. „Þessi gagnrýni er að nokkru leyti ósanngjörn, og má benda á það aö slys á börnum voru færri I ár en i fyrra, en þó aö töluvert mikið hafi verið gert i umferða- fræsðlu, þá má alltaf gera meira.” Verðmætisaukn- ing loðnuhrogna „Ef okkur tækist að skilja loðnuhrognin að fullu úr dælu- vatninu og nýta þau, annað hvort til frystingar eöa bræðslu, má ætla aö nýting aflamagns ykist um a.m.k. 3%” sagði Trausti Eiriksson, vélaverkfræðingur hjá Rannsóknarstofnun fiskiðnaðar- ins, i samtali við blaðið. „Þess ber að gæta, aösá hluti, sem færi i frystingu, er að verðmæti 27 þús- und pr. tonn, miðaað viö 3 þús. króna verö á tonni i bræðslu til skipta. Að visu er markaður fyrir fryst hrogn eins og stendur ekki meiri en svo, að meginhluti hrognanna yrði að fara i bræðslu. hvort sem væri, en það munar þó um minni verðmætisaukningu. Tilraunir verða gerðar i vetur með að ná hrognunum úr aflanum strax við dælingu úr nót i skip, og meö góöri geymslu mætti þar fá eins gott hráefni til frystingarinnar og nokkur kost- ur er. Enginn veit heldur á þessari stundu, nema markaður fyrir fryst loðnuhrogn gæti aukizt verulega, þegar fram liða stundir. Eins og nú standa sakir hefur söfnun hrogn- anna farið fram á löndunarstöð- um og ekki gefinn nægur gaumur að gernýtingu. Kostnaður er að sjálfsögðu talsverður við að koma tækjunum upp, en þau yrðu fljót að borga sig fjárhagsle'ga, og þá er eftir að meta þrifnað i löndun- arhöfnum, sem stórykist við að þurfa ekki að láta jafnmikið af lif- rænum efnum renna aftur i hafn- irnar,”’ sagði Trausti Eiriksson að lokum. VIÐ MINNUM A HEIMILISHAPPDRÆTTIÐ Meðal vinninga eru glæsileg húsgögn frá DÚNA og MÓDELHÚSGÖGNUM auk vðruúttektarvinninga frá HAGKAUP. Heimilishappdrætti Alþýðuflokksins Miðvikudagur 31. desember 1975. Alþýðubiaðið

x

Alþýðublaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.