Alþýðublaðið - 10.03.1976, Blaðsíða 5

alþýöu-
felaöiö
Miðvikudaqur 10. marz 1976
5
Vegna stöðu sinnar er
sjómaðurinn í fæstum til-
vikum fær um að standa í
daglegu þrasi og kröfu-
gerðum um betri og
tryggari afkomu. Hann
verður að treysta á ein-
hverja menn í landi, sem
hafa verið kjörnir (og
þvílíkar kosningar) til að
fara með sitt mál.
Við segjum að það sé mjög
gott að búa i þvi þjóðfélagi, sem
við búum i, og ég tel að það sé
nokkuð rétt. En það gæti verið
ennþá betra ef eggið gerði ekki
eins miklar kröfur til hænunnar
áður en þvi er orpið. Þar tel ég
að meinvaldurinn sé.
Kröfugerðir
námsmanna
Nú undanfarna mánuði hefur
fólk verið að safnast saman til
funda og kröfugerða, fara i
göngur og iðka trimm máli sinu
til stuðnings. Fyrir skömmu
fóru námsmenn i hinum ýmsu
menntastofnunum hér i borg i
kröfugöngu um bæinn og til
Menntamálaráðherra og lögðu
fyrir hann kröfur sinar. Þetta
var ekki hófleg beiðni um aðstoð
vegna þess að kröfugöngumenn
þyrftu á aðstoð að halda vegna
náms i fræðum sem sum hver
eru að minu mati óþörf og þjóna
engum tilgangi til framdráttar
þjóðinni. Nei þarna var fólk með
afdráttarlausar kröfur um
ölmusufé sem verður að taka úr
vasa hins almenna borgara t.d.
sjómannsins.
Nú er ég að tala af eigin
reynslu þar sem ég stunda nám
um þessar mundir i einum af
þeim skólum, þar sem nem-
endur hafa farið fram á bætt
kjör.
A meðan að kjaftforir lærling-
ar standa uppi á vörubilspalli
niður á Austurvelli, þenja sig og
blanda saman óskyldu efni eins
og lánamálum og kjarabaráttu
ASÍ, þá á fiskiskipafloti lands-
manna i basli með að láta enda
ná saman. Ég hef ekki til þessa
dags heyrt nokkurn ráðherra
láta i ljós þær skoðanir, að kom-
ið væri til móts við kröfur sjó-
manna en aftur á móti hafa
tveir ráðherrar lofað náms-
mönnum skjótum úrbótum og
heitið þeim vasapeningum.
Maður gæti haldið að það sé
gott að vera námsmaður á
Islandi, og það er tilfellið. En
þaðjer ekki eins gott að vera sjó-
maður á tslandi, það þekki ég
einnig.
Við vorum að færa fiskveið-
lögsögu okkar út i 200 milur, þvi
fiskurinn er okkar lifibrauð. Ég
held að allir séu sammála um
þá staðreynd. Eins veit hver
SIÖMAfiURINN
Bjarni Þór Kjartansson, vél-
skólanemi skrifar um mólefni
sjómanna og sitthvað fleira
HINIR
LANDI
Islendingur að landið er umflot-
iðsjó. Þvi finnst mér að sérhver
ráðherra og námsmaður hljóti
að sjá, áð ekki verður gengið
fram hjá þeirri staðreynd að
sjómenn eru undirstöðustétt
þjóðfélagsins. Þó ætla ég ekki
að ganga fram hjá bændum og
iðnaðarmönnum, sem skila sinu
pundi, þvi get ég ekki gengið
framhjá og horft upp á lánleysi
islenzka sjómannsins, án þess
að leggja ocð i belg.
Opinberir
startsmenn
Formaður BSRB kom fram i
sjónvarpi fyrir skömmu vegna
kröfu um verkfallsrétt opin-
berra starfsmanna. Þar lét sá
góði maður i ljós þá skoðun, að
opinberir starfsmenn væru
alltaf að dragast afturúr i þjóð-
félaginu og fengju aldrei það
sem þeir færu fram á. (Lélegur
formaður það, og skifta þörf i
þvi félagi.) Hann gerði litiö úr
hlunnindum opinberra starfs-
manna (sumarbúátöðum o.fl.)
Það er hægt að telja
hugsunarlausum blýants-
nögurum trú um að þeir séu
undirstaða þjóðfélagsins, en
sjómaðurinn sem oft er angandi
af fisklykt, hann er álitinn vera
neðar i mannfélagsstiganum.
Það væri ekkert ráðuneyti,
eða svo margir finir kontórar, ef
ekki væru menn sem kærðu sig
um að gera annað en að naga
blýanta.
Ég nefndi það áðan, að tsland
er umflotið sjó á alla vegu. Þar
af leiðir að mestur hluti þess er
til landsins kemur, er fluttur
með skipum, og til að skip geti
siglt þarf sjómenn.
Sjómannadagurinn
Einn dagur á ári er helgaður
sjómönnum — sjómanna-
dagurinn. Þá eru haldnar ræður
og einstaka sjómaður
heiðraður. Maður gæti haldið að
þetta væru minnigarathafnir
um eittvað sem liðið er. Það sést
aldrei nein krafa um, að meira
tillit sé tekið til sjómannsins.
Það er eins og allir séu fegnir
að þeir ágætu menn, sem verið
er að heiðra, skulu vera orðnir
svo gamlir, að af þeim stafi
ekki nokkur hætta.
Og eftir athöfnina eru þeir svo
gleymdir.
Dagarnir 1. des. og 17. júni
hafa verið notaðir sem dagar
sjálfstæðisbaráttu. Innan einnar
menntastofnunar landsins, sem
telst vera lýðveldi, er eins-
atkvæðismeirihluti látinn ráða.
Sá meginhluti fær inni i einum
viðtækasta fjölmiðli landsins 1.
des.
Setjumst nú niður og hlustum
á hvað þessum uppvaxandi
tslendingum liggur á hjarta.
Ekki heyrist orð um tsland
eða innbyggja þess, ekki orð
um iðnaðarmanninn, bóndann
eða sjómanninn.
Ekki orð um hvert gagn þeir
geta gert landinu.
Dagar
s já If stæðisbaráttunnar
1. des. og 17. júni eru tengdir
sjálfstæðisbaráttu tslendinga.
Hún er tengd bónda og sjómanni
meir en nokkrum öðrum.
Námsmenn hér áður fyrr voru
baráttumenn sjálfstæðis okkar,
og þeir voru nátengdir þvi sem
er undirstaða þess sjálfstæðis,
bændum, sjómönnum og hand-
verksmönnum.
Nú eru aftur á móti hátiðisdag-
arnir notaðir sem baráttudagar
fyrir þjóðir og þjóðarbrot, sem
fæstir af hinum málglöðu
ölmusumönnum þekkja haus né
sporð á.
Það heyrist hvorki hósti né
stuna i nokkurri málpipu
varðandi okkur tslendinga,
sjómenn eða aðra^nú undan-
farna baráttudaga sjálf-
stæðisins.
Það væri mikil gæfa fyrir
okkuröll.ef þaðkæmufram jafn
duglegir málsvarar fyrir
Island, eins og pipur þær sem
gjalla hvað hæst fyrir einhverja
útlenda isma, sem hæfa okkur
ekki.
Sjómaðurinn er einhver þarf-
asti þjónn tslands. Þvi er það
algerlega öfugt að farið að
höggva i afkomu sjómannsins,
ef stjórnarráðsmönnum tekst
ekki að ná endum saman. Það
sýnir að stéttin þarf á málsvara
að halda, sem hefur skilning og
getur komið fram fyrir hennar
hönd.
Námsmenn telja sig hafa
nægan tima til að standa i
baráttu fyrir ölmusupeningum.
En sá timi sem fer i að halda
fundi um baráttuaöferðir, er
borgaður af almenningi. Slikar
aðferðir geta sjómenn ekki
notað, og i þvi felst getuleysi
þeirra til sjálfstæðis- og kjara-
baráttu.
Kjör sjómanna
og opinberra
starfsmanna
Eins og ég nefndi hér að
framan, kom formaður BSRB
fram i sjónvarpi eigi alls fyrir
löngu.
Hann var ekki á þvi, að opin-
berir starfsmenn byggju við
betri kjör, en aðrir starfsmenn i
landinu.
Ráðuneytisstjórinn er að leika
þar skollaleik, sem ég og aðrir
sjómenn lýsum frati á. Þvi að
reyndin er sú, að hið eina sem
sjómenn hafa fram yfir opin-
bera starfsmenn, er verkfalls-
rétturinn.
Það er ég viss um, að ef opin-
berir starfsmenn fá verkfalls-
rétt, þá hvarflar ekki að
forystumönnum þeirra að láta
eitthvað i staðinn.
Ef sjömenn fá einhverja
kjarabót, þá eru það óskráð lög
að þeir verða að láta eitthvað i
staðinn, og á ég þá við að stofn-
aður verði einhver sjóður sem
tiefur framfærslu af fiskveiðum
— undirstöðunni.
Einnig virðast hlaðast upp
ambætti hjá hinu opinbera, sem
oeinlinis miða að þvi að reyta
peninga af sjómannastéttinni i
rikiskassann.
Eins og getið hefur verið
þurfum við að sækja mikinn
hluta þess, sem við notum,
sjóleiðina. Til þess þurfum við
skip. Til þess þurfum við
sjómenn. Það er liðinn timi
kreppuáranna að það séu for-
réttindi að komast á millilanda-
skip. Nú eru vandræði að manna
skipin. Af hverju? Jú, það er
ekki eftir neinu að sækjast.
Launin eru jafn góð i sendla-
starfi i landi, og þar hefur
maður fast land undir fótum, og
getur eytt launum sinum áður
en sjóðsstjórar ná i þau.
Tollgæzlan
Tollgæzlustjóri rikisins hefur
sérlegan ýmugust á sjómönnum
og er ekki feiminn við að láta
það i ljós. Hann hefur doðrant
einn mikinn, sem kerfið hefur
komið sér upp.til lesningar.
Maðurinn er ungur og á fyrir sér
framtið sem kerfisembættis-
maður. Þá er eins gott að stiga
ekki út af doðrantinum. Þar fá
sjómenn að finna fyrir þvi hvar
Davið keypti ölið.
Ég undanskil þó þá menn,
sem eru til sjós og stunda smygl
i stórum stil. Með þeim hef ég
enga samúð.
En þar vantar ekki' upplýs-
ingar frá opinberum aðilum.
Ekki eru sigarettur taldar upp i
kartonum eða pökkum, eða vin i
kössum. Nei, sigarettur eru
taldar upp i stykkjatali og vin i
litrum, til að geta birt sem
hæstar tölur um afbrot þessara
sjómannsbófa.
Þegar slik mál komast upp,
eru fréttir birtar jafnharðan,.og
eru þá sjómenn allir undir sömu
sökina seldir sem smyglarar og
lögbrjótar.
Eitt mál kom upp i sumar sem
ég vil minnast á. t flestum eða
öllum islenzkum farskipum er
klefi eða skápur, þar sem
geymdareru vörur, svo sem vin
og tóbak umíram leyfilegt
magn sem má koma með
til landsins.
Geymsla þessi er innsigluð af
tollyfirvöldum við tollskoðun.
Nú gerist það að i skipi, sem er
af og til i millilandaferðum, eru
til fá þúsund af sigarettum og
nokkrir litar af vini i skáp, sem
tollgæzlan hefur innsiglað og
veit hvert innihaldið er.
Tollþjónn kemur um borð og
segir: „Þetta er ekki hægt. Þið
eruð ekki i reglulegum ferðurn
milli landa. Þessi varningur á
ekki að vera hér.
Siðan tilkynnti hann skip-
verjum að varningurinn yrði
lagður undir islenzka rikið og
þeir jafnframt kærðir fyrir
smygl ef þeir væru með eitt-
hvert múður.
Vörurnar voru siðan teknar i
land, með svo miklum hraöa að
með ólikindum þótti, þar eð
þetta voru aðgerðir kerfisim;.
Enginn af skipshöfinni vissi
hvað um var að ræða, fyrr en
allt var afstaðið.
Hver smyglaði hverju?
En litum nú á. Hvern var hægt
að kæra fyrir smygl? Ekki
skipsmenn, þeir höfðu ekki að-
gang að þessum skáp. Hver
hafði aðgang að skápnum? Toll-
gæzlan. HÚN var að smygla, ef
þetta var smygl. Astæðan fyrir
þessari aðgerð tollgæzlunnar
var sú, að nokkrir menn höfðu
verið staðnir að þvi, að brjóta
upp slikan skáp vegna þess sem
hann hafði að geyma. En það er
ekki mál tollgæzlunnar, heldur
lögreglunnar.
En þetta er aðeins eitt dæmi.
Ég ælta að leyfa mér að nefna
annað dæmi.
tslenzka tollgæzlan hafði
fengið nasasjón af þvi hjá erl.
kollegum, að töluvert magn af
áfengi hefði varið um borð i
fiskiskip sem lá i erlendri höfn,
en var á leið til tslands.
Samkvæmt fyrirskipun
islenzka Tollstjórans var gerð
leit á skipinu i erlendri höfn, og
fannst þar mikið af vini.
Var nú ekki Tollstjóri að stiga
út af doðrantinum i þessu máli?
Ég hef að visu ekki stjórnar-
skrána við hendina og get þvi
ekki vitnað i hana, en mig
minnir að skv. henni megi
enginn starfsmaður rikisins
siga erlendum eftirlitsmönnum
á islenzka borgara.
Hefði ekki heldur verið nær að
leyfa skipinu að komast heim og
slá þá tvær flugur i einu höggi?
Samvinna tollþjóna
Eitt dæmið enn. Toliþjónar
þeir sem starfa fyrir embættið
eru ekki alltof vel settir.
Þeim er sumsé gert að passa
hver annan, svo litið verður úr
samvinnu gegn smyglurunum
sjálfum. En þetta atriði, svo og
mörg fleiri verða til þess að oft
verður minna úr umsvifum toll-
gæzlunnar, en ætlast er til.
Með þessum orðum ætla ég að
ljúka þessu greinarkorni, þótt
fæst sé upp talið. sem vert er að
minnast á.