Alþýðublaðið - 25.04.1976, Blaðsíða 3

Sunnudagur 25. apríl 1976 9
alþýöu-
BlaöiA
|-------------------------------------------
þjóöfélagsins heldur af þvi að
húsakynni fullorðins fólks ganga
fyrir.
Ibúðarhúsnæði
Stefna stjórnvalda varðandi
ibúðarhúsnæði landsmanna hefur
á undanförnum áratugum verið
sú aö allur þorri fólks eignist sitt
eigið húsnæði. Engin löggjöf er á
íslandi til verndar hagsmunum
leigjenda, eins og tiðkast i
nágrannalöndunum. Húsaleigu-
okur og öryggisleysi leigjenda
ýtir þvi fólki út i að reyna að
eignast sitt eigið húsnæði, þrátt
fyrir að lánamöguleikar eru mun
minni hér en I nágranna-
löndunum. Margir fara að
brjótast i húsbyggingu eða
ibúðarkaupum á unga aldri um
svipaö leyti og börn þeirra eru að
hefja skóiagöngu. Þetta hefur
djúptæk áhrif á skólahald,
einkum á höfuðborgarsvæðinu.
Ahrifin vil ég greina i tvennt.
I fyrsta lagi hrúgast barnafjöl-
skyldur f nýbyggð hverfi, þar sem
þörf verður fyrir stóra skóla i
nokkur ár. Þegar börnin eru
komin af skólaaldri og flytjastað
heiman i önnur hverfi, sitja for-
eldrarnir einir eftir i húseignum
sinum i stað þess að flytja i minni
Ibúðir. Afleiðingin er sú, að skóla-
þörf þessara hverfa dettur niður.
Er augljóst, að slik stefna i
húsnæðismálum torveldar mjög
skynsamlegt skipulag á skóla-
byggingum.
Vinnuþrælkun
1 öðru lagi gangast foreldrarnir
undir vinnuþrælkun myrkranna á
milli,á meðan þeir eru að eignast
sina Ibúö eða hús. Afleiðingin
verður oft sú, að börnin eru van-
rækt og umhiröulaus á daginn
utan skólatima, en það ýtir undir,
að þau verði eirðarlaus og vansæl
i skólanum, ekki sizt á gelgju-
skeiöinu. Þetta hygg ég, að sé
önnur meginástæöan fyrir þvi
vandræðaástandi, sem er viða I
efstu bekkjum grunnskóla. Hin
meginástæðan snýr að kennur-
unum og viðhorfi samfélagsins til
kennarastarfsins, en að þvi
verður vikið hér á eftir. Ég vil
leggja áherzlu á, að þetta vanda-
mál er miklu stærra hér á íslandi
en f öðrum löndum, og orsakir
þess hljóta þvi að liggja að miklu
leyti í sérlslenzkum aðstæðum.
Geymslustaðir
Margir virðast llta á skólana,
a.m.k. I þéttbýlinu, fyrst og
fremst sem geymslustaði fyrir
börn og unglinga á meðan for-
eldrar þeirra eru i vinnu. Þvi
þykir það litlu skipta, hverja
menntun kennararnir hafa eða
hvemig þeir eru að öðru leyti
undir það búnir að veita nem-
endunum menntun og þroska. 1
flestum tilvikum mun þetta
viðhorf stafa meir af athugunar-
leysi en sannfæringu. Mönnum
hættir til að sjást yfir, hve mikinn
hluta ævi sinnar nemendur dvelja
i skólum og að það er einmitt á
helztu mótunarárum ævinnar. Ég
veit ekki um aðrar fjölmennar
starfsgreinar en kennarastarfið,
þar sem starfsréttindi eru ekki
bundin við ákveðin menntunar-
stig, nema ef vera skyldi almenn
verkamannavinna. Að vlsu eru i
lögum og reglugerðum óljós
ákvæði um tilskilda menntun
kennara, en þau eru hunzuð að
geðþótta. Þessi afstaða til
kennarastarfsins er án efa ná-
tengd þeirri litilsvirðingu, sem
stjórnkerfið og aðrir aöilar sýna
börnum, þörfum þeirra og hags-
munum. Það viðhorf, að þarfir og
hagsmunir barna séu annars
flokks, birtist I ýmsum myndum
og ekki aðeins I stjórnkerfinu,
heldur hjá öllum þorra fólks.
Barnabækur eru yfirleitt ekki
eins vandaðar að gerð og málfari
ogbækurfulloröinnaog þær kosta
minna, barnaherbergi I nýjum
húsum eru oft og tlðum smá-
kytrur við hliðina á glæstum
vistarverum fulloröna fóiksins,
fullorðnir eru oft afgreiddir I
verzlunum á undan börnum
o.s.frv.
DÓMSMÁLIN (
SVIÐSLJÓSINU
Björn
Finnur
Bjarni
Friðjón,
1 'ZL
Ólafur
Dómsmálaráðherrarnir 19
Jóhann
Auður
Dómsmál og réttar-
far hafa verið á hvers
manns vörum nú i
langan tima. Ef til vill
hafa tslendingar aldrei
rætt þessi mál jafn
mikið sem nú. Saka-
mál, afbrot og hvers
konar glæpir eru á
hvers manns vörum og
fólk virðist oft á tiðum
fylgjast með atburða-
rásinni á svipaðan hátt,
sem um spennandi
glæpareifara væri að
ræða.
Auk afbrotamála er svo
fjöldinn allur af málum, sem
varða samskipti einstaklinga,
rétt þeirra og hagsmuni, án þess
þó að heyra undir refsilög.
En það eru ekki bara afbrotin
sjálf, sem fólk ræðir um þessa
dagana. Dómskerfið hefur allt
legið undir þungum ásökunum
frá almenningi vegna seina-
gangs og skipulagsleysis.
Það er engum blöðum um það
að fletta, að glæpir og hvers
konar afbrot hafa aukizt mjög á
siðustu árum. Hver svo sem
skýringin á þvi kann að vera er
augljóst að stjórnvöld þurfa að
gera eitthvað til þess að koma
þessum málum I viðunandi horf.
Engum dettur þó I hug, að það
sé á færi stjórnvalda að draga
úr afbrotum og misrétti meö
beinum tilskipunum. A hinn
bóginn munu flestir telja að
mikið mætti úr bæta með þvi að
skapa betri aðstöðu fyrir dóm-
stóla landsins og aðra þætti, er
varöa rannsókn og meöferð
opinberra mála.
Dómsmálaráðherra, Ólafur
Jóhannesson, fylgdi fyrir
nokkru úr hlaði stjórnarfrum-
varpi um dómsmál og réttarfar.
Hér er reyndar um að ræða þrjú
frumvörp, þ.e.a.s. frumvarp til
laga um rannsóknarlögreglu
rikisins, frumvarp til laga um
breytingu á lögum um meðferð
opinberra mála og frumvarp til
laga um breytingu á lögum um
skipan dómsvalds i héraði; lög-
reglustjórn, tollstjórn o.fl.
Með þessum frumvörpum er
lagður grundvöllur að
breytingum á Islenzku réttar
fari, sem almenningur mun án
efa fagna og ekki sizt þeir, sem
að þessum málum vinna.
Sigurgeir Jónsson, bæjar-
fógeti i Kópavogi, flutti fyrir
nokkru mjög athyglisverða
ræðu á fundi i félaginu tslenzk
réttarvernd í ræðu sinni
fjallaði Sigurgeir um þessi þrjú
frumvörp og svaraði siðan
fyrirspurnum fundarmanna.
Alþýðublaðið óskaði eftir að
fá að birta þessa ræðu, þannig
að sem flestir fengju tækifæri til
að kynnast málinu. Hefur
Sigurgeir Jónsson gefið ieyfi. til
þess og munum við þvi' birta
ræðuna i heild strax eftir helgi.
Til fróðleiks fyrir lesendur
blaðsins höfum við tekið saman
skrá yfir alla dómsmálaráð-
herra á islandi allt frá 1904 til
þessa en þeir eru 19 talsins.
Fram til 1917 er ráðherrann
aðeins einn og fór hann þvi að
sjálfsögðu með dómsmál ásamt
öðrum málaflokkum. Til 1917
voru dómsmálin þvi i höndum
eítirfarandi manna:
1. Uannes Hafstein, 1904-09 og
1912-14
2. Björn Jónsson, 1909-11.
3. Kristján Jónsson. 1911-12.
4. Sigurður Eggerz, 1914-15,
siðan aftur 1922-24.
5. Einar Arnórsson, 1915-17,
siðan al'tur 1942-44.
Fram til 1944 voru dómsmála-
ráðherrar, sem hér segir:
6. Jón Magnússon, 1917-22 og
1924-26.
7. Magnús Guðmundsson,
1926-27 og 1932-34.
8. Jónas Jónsson, 1927-32.
9. Tryggvi Þórhallsson. 20.4.
1931- 18.8. 1931.
10. Ólafur Thors, 14.11.
1932- 23.12. 1932.
11. Ilerinann Jonasson. 1934-42
og siðan aftur 1956-58.
12. Jakob Möller, 16.5.
1942-16.12. 1942.
Frá 1944 til þessa dags hafa
dómsmálaráðherrar verið sem
hér segir, auk þeirra sem áður
er getið:
13. Björn Þórðarson, 2.9.
1944-21.10. 1944.
14. Finnui- Jónsson, 1944-47.
15. Bjarni Benediktsson, 1947-56
og 1959-63.
16. Friðjón Skarphéðinsson.
1958-59.
17. Jóhann Hafstein. 14.9.
1961-1.1. 1962 og 1963-70.
18. Auður Auðuns, 1970-71.
19. Ölafur Jóhannesson, 1971-.
Þessi upprifjun á þvi, hverjir
liafa farið með stjórn dóms-
mála á Islandi er byggð á heim-
ildum úr bók Agnars Kl. Jóns-
sonar, Stjórnarráð islands
1904-1964 og Stjórnartiðindum.
—BJ
1. hluti birtist á þriðjudaginn
Greiðsla oliustyrks fyrir timabilið des. ’75—febr. ’76 fer fram á
bæjarskrifstofunum, Strandgötu 6. Styrkurinn greiðist þeim fram-
teljendum til skatts, sem búið hafa við oliuupphitun ofangreint tima-
bil, en þó ekki til þeirra sem áttu þess kost að tengja ibúðir sinar við
hitaveitu fyrir lok febrúarmánaðar 1976, sbr. 2. gr. 1. nr. 6/1975.
Framvisa þarf persónuskilrikjum til að fá styrkinn greiddan.
Greiðslum verður hagað þannig:
Til framteljenda hverra nafn byrjar á:
A-F mánudaginn 26. april kl. 10-12 og 13-16
G-J þriðjudaginn 27. april kl. 10-12 og 13-16
K-R miðvikudaginn 28. april kl. 10-12 og 13-16
S-ö fimmtudaginn 29. april kl. 10-12 og 13-16.
Bæjarritarinn i Hafnarfirði.
TIL
fermingar
GJAFA
Texas Instruments
vasatölvur
í úrvali
HAGSTÆD VERD
D
V______/
POR“
SIIVII SISOa-ARIVIULA'n