Alþýðublaðið - 10.08.1976, Qupperneq 5

œar Þriðjudagur 10. ágúst 1976
ÚTLÖND 5
BRUNAHÆTTA CX/
ÁFENGISNEYZLA
Mörgum Bandarikjamönnum
hættir viö aö kveikja I, og þá oft-
ast konum, sem eru ofdrykkju-
sjúklingar og kveikja i hári eöa
fötum meö reykingum og setu i
stoppuöum stöi eöa legu i rúmi,
eftir þvi sem tveir læknar i Bost-
on segja.
Kannaö var, hver væri orsök
brunasára á 155 fullorönum, sem
komu til meöferöar Peter Bent
Brigham sjúkrahúsiö i Boston. Ai-
gengasta orsökin reyndist vera
ofdrykkja.
Elli, hrörnun, geösjúkdómar og
taugaveiklun komu næst á eftir
ofdrykkju, sem algengasta orsök
bruna eftir þvi sem iæknarnir dr.
John D. McArthur og dr. Francis
D. Moore sögöu 20 janúar 1975 i
Bandariska læknatimaritinu.
Slíkar fkveikjur auka bruna-
hættuna i nágrenninu, og bruninn
nær líka yfir meira svæöi, enda er
þessum sjúklingum hættari viö aö
deyja úr brunasárum en öörum.
Þaö getur veriö gifurlega
kostnaöarsamt aö meöhöndla
brunasjúkling. Læknarnir
reiknuöu meö, aö þaö heföi kostaö
50 þúsund daii (9 milljónir 250
þúsund kr.) og 50 sérfræöinga til
aö lækna fimmtugan mann, sem
hlaut brunasár um hálfan likam-
ann.
,,Hver einasti brunasjúklingur,
sem lagöur er inn á spitala eykur
kostnað iæknisþjónustu viö alia,
hvernig svo sem greiðslum er
háttaö,” sögöu læknarnir.
Þeir halda þvi fram, aö jafnvcl
þó að tekiö veröi upp sjúkrasam-
lag i Bandarikjunum og lög sett
um tryggingastofnun rikisins,
geti ,,aukiö framlag til læknis-
þjónustu ekki keypt heilsu banda-
risku þjóöarinnar”.
Dr. Moore sem er alþjóölega
þekktur fyrir skurölækningar,
segir aö þrátt fyrir bót á bruna-
sáralækningum ,,sé hún haria iit-
?L” meö tilliti til fjölda látinna
brunasjúklinga undanfarin 25 ár.
Sjúkíingum, sem hættast er viö
ikveikju „eru konur sem þjást af
ofdrykkju eöa eiturlyfjaneyzlu,
og bruninn hefst yfirleitt i hári
þeirra eða fötum,” segja
læknarnir.
Dr. Moore sagöi I simaviötali:
„Mörgum hættir viö Ikveikju, en
algengast er aö sjá hana hjá miö-
aldra konum, sem brennast viö
drykkju og reykingar.”
Fólk neytir oft áfengis og tó-
baks sameiginlega, og þetta getur
valdiö alvarlegum brunasárum
vegna þess, að áfengiö eöa róandi
lyfin draga úr meövitundinni og
eldurinn kveikir i fötum eöa hús-
gögnum segja læknarnir.
„Afengi er stórhættulegt,”
sagöi dr. Moore, og bætti þvl viö,
aö brunasárin séu aðeins ein
hættan i viöbót við lifra-
skemmdirnar þvi aö „áfengið
tekur sinn toll.”
Dr. Morre og Dr. McArthur
komust aö þvi, „að spitaiar eöa
sjúkrahæli koma næst á listanum
eftir heimilin, hvaö fjölda i-
kveikna sætir.”
Læknarnir sögöu aö flestar i-
kveikjur á gæzluhælum „er unnt
aö koma i veg fyrir meö aukinni
gæxlu, brunavörnum, bruna-
æfingum og brunaeftirliti.”
Dr. Moore lagði til, aö lög yröu
sett, sem bönnuöu sölu eldfimra
náttfata og nærfata barna og
kvenna. liann sagöi: „Sakleys-
ingjar kaupa enn eldfim föt.
Fataiönaöurinn gengur I berhögg
við löggjafa hvaö viðkemur
fatnaöi á börn frá 3ja ára til 12
ára. Þaö er erfiöara aö vita, aö
þaö er litið álag miðað viö brennt
hörund.”
Svíar stefna
að reyklausu
þj óðfélagi
Veikindi og dauðsföll af völdum reykinga breiðast út um
gjörvallan heim/ en Svíar hafa tekið upp nýja stefnuskrá með
það fyrir augum, að öll þjóðin hætti að reykja, og byrjað var á
börnum fæddum í fyrra.
Með þessari stefnuskrá er gert ráð fyrir víðtækum áróðri
gegn reykingum á fæðingarstofnunum og í skólum, banns við
sígarettuauglýsingum,stöðugum hækkunum með auknum
álögum (nú kosta sígarettur 275 kr. pakkinn í Svíþjóð), reyk-
ingar verði bannaðar á almannafæri og meira verði gert til að
hjálpa fólki að hætta að reykja.
1. júlf f fyrra, voru sígarettuauglýsingar bannaðar með lög-
um í Noregi, aðvörun var sett á alla sígarettupakka, bannað
var að selja börnum undir 16 ára tóbaksvörur, og ríkisstjórn-
inni heimilað að fylgjast með innihaldi, þyngd, síum og öðru
þvi, sem ætlað er til heilsufarslegra takmarkana tóbaksvarn-
ings.
Framlagi fagnað.
Fyrsta daginn á þriðju
alþjóðlegu ráðstefnunni um
reykingar og heilbrigði árið
1975, sagði Sir Georg E. Godber,
að hann fagnaði framlagi Norð-
manna og Svia, sem „áhrifa-
mestu” og „fullkomnustu” til-
rauna, sem nokkurs staðar hafi
verið gerðar til að draga úr
reykingum. Þessi ráðstefna var
haldin á Waldorf-Astoria
hótelinu i New York i júni-
mánuði 1975.
Sir George, sem er stjórnar-
formaður Alþjóðlegu sérfræð-
inganefndarinnar um reykingar
og heilsufar sagði á ráðstefn-
unni, að þessar herferðir gegn
reykingum séu í löndum þar,
sem mun minna er reykt á
mann af sigarettum en i Banda-
rikjunum og Bretlandi, en þar
hefur tiltölulega fátt verið gert.
Hver ibúi yfir 18 ára aidur
reykti 4, 270 sigarettur á mann
árið 1974 i Bandarikjunum. 1
Sviþjóð eru samsvarandi tölur
þriðjungur af þeim Bandarisku
og i Noregi fimmtungur.
Sviar hafa ákveðið að leggjast
gegn reykingum, sem hafa farið
mjög vaxandi eftir 1920. Konur
og unglingar hafa reykt æ meira
i Sviþjóð með árunum eins og i
Bandarikjunum.
Eftir að fréttir um reykingar
og áhrif þeirra á heilsu manna
voru virtar i Bandarikjunum i
janúar 1964, fóru reykingar
minnkandi, en siðustu ár hafa
þær aukizt aftur, og eru nú að
nálgast að vera jafnmiklar og
fyrir 1964.
Sænska stefnuskráin er miðuð
til langs tima og samin af ráð-
gefandi nefnd við sænska heil-
brigðismálaráðuneytið, en þar
er lögð áherzla á að börn alist
ekki upp á reykingarheimilum.
Harðneskjulegar áróðursaðferðir kunna að hafa neikvæð áhrif.
Þvi hafa Finnar farið þann veg að blanda fræðsluherferðir um
skaðsemi tóbaks léttum hugdettum likt og þessi auglýsing ber
með sér: Frekar koss en sigarettu!
Aðeins einn óleystur vandi: Maður fer ekki inn á næstu sjoppu
og fær sér koss.
Fæðingarþyngd lækkar
Dr. Neville Butler, prófessor i
barnaheilsufræði við háskólann
i Bristol i Englandi, sagði, að
það væri nauðsynlegt að byrja á
þessum ráðstöfunum fyrir fæð-
ingu. Kona sem reykir á meö-
göngutimanum, eykur mögu-
leikana á fósturláti eða barna-
dauða fljótlega eftir fæðingu,
um þriðjung.
Dr. Butler bætti við, að þetta
væri aðallega orsakað af þeirri
staðreynd, sem nú hefur verið
staðfest með 40 könnunum i
mismunandi löndum — nefni-
lega að reykingar að meðgöngu-
timanum dragi úr fæðingar-
þyngd barna.
Hann segir, að kolsýrings-
magn blóðs bæði móður og
fósturs aukistum 10% og haldist
svo i allt að sjö klst. eftir að ein
sfgaretta er reykt, en þetta
dregur aftur úr súrefnisstraumi
til fóstursins.
Rannsóknir á fósturhreyf-
ingum siðustu 10 vikur með-
göngutimans sýna, að eftir tvær
sigarettur, sem móðirin reykir,
minnka fósturhreyfingar um 1/3
næstu 2 klst, eftir þvi, sem dr.
Butler segir. Menn telja,að
þessar hreyfingarséu einskonar
vöðvaæfingar, sem hjálpi barn-
inu til að anda eftir fæðingu.
— aðgerðir
miðast við
börn fædd
1975 og siðar