Alþýðublaðið - 12.01.1977, Blaðsíða 3

Miðvikudagur 12. janúar 1977 tVETTVANGUR 3
Kjartan Jóhannsson:
ÞRÓUNARSJÓÐURINN OG LÁG-
KURULEGUR HLUTUR ÍSLANDS
Kjartan Jóhannsson, varaformaður Alþýðu-
flokksins sótti 39. þing Sameinuðu þjóðanna og
starfaði þar einkum i Stjórnunar- og fjárhags-
nefnd þingsins, þar sem hann tók m.a. til máls
um fjárframlög meðlimarikjanna til S.þ. í þess-
ari grein fjallar hann um framlög íslands til
þróunarhjálparinnar, sem hann telur hafa verið
til vansæmdar fyrir ísland.
Margvislegt merkilegt starf
er unnið á vegum undirstofnana
Sameinuðu þjóðanna. Margt af
þessu starfi er frekar hljótt um,
en allt miðar það að þvi aö bæta
þann heim sem við byggjum.
Arangur er að sjálfsögðu mis-
jafn á hinum ýmsu sviðum,
stundum góður, stundum siðri.
Þó er mál flestra, sem til
þekkja, að starfsemin á vegum
þróunarstofnunar Sameinuöu
þjóöanna hafi tekizt vel. Verk-
efnihennar er að hjálpa vanþró-
uðum þjóðum til sjálfshjálpar.
Föst framlög og frjáls
framlög.
öll þessi starfsemi undir-
stofnananna og rekstur S.þ.
kostar mikið fé. Framlög þjóð-
anna til þessarar starfsemi eru
reyndar með tvennum hætti,
annars vegar eru föst framlög
til þess að standa undir rekstri
og hins vegar eru frjáls fram-
lög, sem fara til ýmissa verk-
efna, sem S.þ. og undirstofnanir
þeirra vinna að. Þannig eru t.d.
föst framlög til rekstrar S.þ.
sem slikra og greiðir hver með-
limaþjóð tiltekinn hundraös-
hluta af rekstrarkostnaöinum.
Island hefur að undanförnu
greitt 0,02% af þessum kostnaöi.
Hér er um að ræöa þátttöku-
gjald eöa félagsgjald, ef menn
vilja orða það svo. Framlags-
hluti er misjafn eftir greiðslu-
getu þjóða. tsland er i hópi
þeirra þjóða sem greiða lág-
marksgjald eða e.t.v. réttara
sagt eru með lágmarkshlut-
deild. Engu að siöur erum við
meðal hinna hæstu greiðenda
miðaö viö fólksfjölda, enda
þjóðartekjur á mann tiltölulega
háar á íslandi, eins og kunnugt
er, i samanburði við flestar aðr-
ar þjóðir. Að þvi er hin föstu
framlög varðar greiðum við
þannig það sem okkur ber.
Islendingar þiggjendur
A hinn bóginn er verulegur
hluti af starfsemi á vegum S.þ.
svo sem eins og þróunarhjálpin
rekin á frjálsum framlögum, en
með þvi er átt við, að hver þjóö
sé frjáls að þvi að ákveða sjálf
hversu mikið hún leggur fram.
Bandariki N.A. leggja fram um
fjórðung af starfsfé þróunar-
sjóðsins. Næst stærst að fram-
lögum eru 4 Norðurlandaþjóðir
þ.e.a.s. Sviþjóð, Danmörk,
Noregur og Finnland en annar
fjórðungur af starfsfé sjóðsins
kemur frá þeim. Miðað við
höfðatölu eru þessar frændþjóð-
ir okkar greinilega mestir veit-
endur til þróunarhjálparinnar.
A þessu sviði hefur hlutur ts-
lands hins vegar verið smánar-
legur. A sama tima og Is-
lendíngar hafa verið með nvað
hæstar þjóðartekjur á mann i
heiminum hafa þeir verið þiggj-
endur úr þróunarsjóönum og þá
auðvitað á kostnað þjóða, sem
búa við örgustu fátækt. Sann-
leikurinn er nefnilega sá, að
þrátt fyrir nokkurt framlag til
sjóðsins hafa greiðslur hans til
ýmissa verkefna á tslandi verið
langt umfram það, sem tsland
hefur greitt til sjóðsins. Sum
þessara verkefna hafa sjálfsagt
verið hin nýtustu en önnur hafa
vissulega orkað tvimæliseins og
skýrslugerö um aö gera Krisu-
vik að ferðamannastað með þvi
að setja plasthimin yfir svæðið.
En hvort sem verkefnin hafa
verið betri eða verri, nytsamleg
eöa gagnslaus, skiptir það ekki
meginmáli heldur hitt aö þaö
hefur verið land og þjóð til van-
sæmdar að vera þiggjendur úr
þessum sjóði á kostnað
þróunarþjóða sem búa ýmist við
sifellt svelti eða yfirvofandi
hungur. Þannig var tsland Ut-
hlutað 1 milljón dala eða á nú-
verandi gengi nær 200 millj.
króna úr þróunarsjóðnum á s.l.
5 árum.
Skref í rétta átt.
Sem betur fer hefur þvi nú
verið lýst yfir af hálfu íslands á
i nýliðnu þingi, að það muni ekki
ætla sér frekari framlög úr
' þróunarsjóðnum og var afþakk-
að 1 milljón dala framlag til
tslands á næstu 5 árum. Þetta
er skref i rétta átt, þótt skammt
hrökkvi. tslendingar eiga auð-
vitað að setja stolt sitt i, að vera
ekki siðri veitendur til sjóðsins
en frændþjóðirnar á Norður-
löndum að hlutfalli við fólks-
fjölda og þjóðartekjur. Þótt
framlag okkar yröi ekki stór
hluti af heildarútgjöldum stofn-
unarinnar yrði þó vafalaust
eftir þvi tekið. Með þvi sýndi
tsland hug sinn til þróunarþjóö-
anna. Hér er auðvitað fyrst og
fremst um réttlætismál að
ræöa, en hitt skal þó heldur ekki
ósagt látið, að þróunarþjóðirnar
eru vaxandi afl i heiminum og
þaö að sýna hug sinn til þeirra i
verki ætti frekar að bæta viö-
horf þeirra til okkar heldur en
hitt. Þótt þróunarhjálpin ein
hafi hér verið tekin sem dæmi
eru fleiri stofnanir innan S.Þ.
sem byggja starf sitt að veru-
Kjartan Jóhannsson
legu leyti á frjálsum framlög-
um, en Islendingar hafa sinnt
alltof litið um. Það er þvi vissu-
lega timi til kominn, að við
endurskoðum afstöðu okkar til
framlaga til stofnana S.Þ.
Aukum framlögin á
áföngum
Það er oft haft á orði, að
tslendingar eigi að fylgja sjálf-
stæðri og virkri utanrikisstefnu.
Þannig eigi viðhorf Islendinga
til annarra þjóða og umheims-
ins að birtast i afstöðu rikis-
stjórnarinnar til margvislegra
mála á alþjóðavettvangi. Sann-
leikurinn er hins vegar sá, að
fulltrúar tslands á erlendum
vettvangi eins og hjá S.Þ. eiga
ofterfittum vik i þessum efnum
vegna nizku rikisstjórnar og
Alþingis á framlög til þeirra
mála sem að er unniö. Eða
hvernig eiga fulltrúar Islands
að ljá þeim orðum sinum þyngd,
að nauðsyn beri til að efla þenn-
an eða hinn þáttinn i starfsemi
S.Þ., ef þeir eru berir að þvi aö
hafa ekki krónu fram að færa til
verkefnisins. Eða hversu trú-
veröug er sú afstaða tslands-
fulltrúans aö allra ráða skuli
leita til þess að lyfta örbyrgðar-
þjóðum af hungurstiginu, ef
islendingar sjálfir ætla sér
framlög úr þróunarsjóðnum á
kostnað þessara sömu ör-
byrgðarþjóða.
t framhaldi af þvi að þiggja
ekki frekara fé úr þróunar-
sjóðnum, verða tslendingar að
taka til algjörrar endurskoð-
unar öll framlög sin til undir-
stofnana S.Þ. og þó einkum með
tilliti til þróunarsjóðsins, i þeim
tilgangi að koma framlögum
sinum i eðlilegt horf með tilliti
til þjóöatekna. Sjálfsagt er
skynsamlegast að ná þessu
marki i áföngum með siauknum
framlögum á næstu 3^4 árum.
Fyrst að þessu marki náðu er
tslendingar trúverðugir þátt-
takendur i alþjóðasamstarfi.
Verkefni Þróunarstofnunar Sameinuðu þjóðanna er að hjálpa van
þróuðum þjóðum til sjálfsbjargar
UB YMSUM ATTUM
Hið hefðbundna
pólitiska leikhús.
Sighvatur Björgvinsson,
alþingismaður og fyrrverandi
ritstjóri Alþýðublaðsins, hefur
ekki setið auðum höndum frá
þvi hann hlaut kosningu til
Alþingis. Þvert á móti. Hann
hefur þegar á fyrsta kjörtima-
bili sinu getið sér orð sem
hörkuduglegur málafylgjumað-
ur, sem hefur flutt inn í sali
Alþingis málaflokka, sem
ýmsum þingmönnum finnstnóg
um og vildu helzt leiða hjá sér
meö öllu.
Það eru dómsmálin og réttar-
farsmálin, sem Sighvatur hefur
tekið sérstaklega fyrir i sköru-
legum ræðum sinum og tillögu-
flutningi á Alþingi.
En Sighvatur Björgvinsson
hefur einnig gefið sér tima til aö
herja utan sala Alþingis. 1
grein, sem Sighvatur skrifaði og
birtist i Dagblaðinu á mánudag-
inn vikur hann nokkuö að starf -
semistjórnmálaflokkanna.
Þar segir m.a. svo: ,,Það,
sem mestu máli skiptir þó að
minuáliti —og komiðhefur mér
mest á óvart — er það' tvöfalda
siðgæði, sem viðurkennt er af
allt of mörgum þjóðfélags-
þegnum og lýsir sér m.a. i þvi,
að þrátt fyrir lög og reglur er
það talin haldbær afsökun og
borin fram i fullri alvöru, að
flokks- eöa valdapólitisk sam-
trygging hljóti að jafngilda skil-
yrðislausu aflátsbréfi — að at-
ferii einhvers eða einhverra i
einum valdahópnum hljóti að
vera hafið yfir alla gagnrýni ef
hægt er aðeins að benda á
svipað framferöi einhverra ann-
arra Ur öðrum valdahópum, og
óvelkomnum athugasemdum
um ólögmætt eða ósiölegt athæfi
eins sliks sé bezt svaraö með þvi
aðhóta uppljóstrunum um svip-
að athæfi einhvers annars jafn-
framt sem tilboð er látið fylgja
um þögn beggja.
Það eitt, að menn og þar á^
meðal menn, sem eiga undir
kjósendafylgi almennings aö
sækja, skuli voga sér að leggja
opinberlega slik tilboð fram er
umhugsunarvert.
1 fyrsta lagi sýnir þaö okkur,
hve ofboðslega sterkum tökum
þessi samtryggingarhugsunar-
háttur .hefur náð. t öðru lagi er
furöuleg vöntun á viðbrögöum
frá almenningi andspænis svo
öfugsnúnum siöareglum til
marks um, að allt of mörgum
þykir sjálfsagt, jafnvel eðlilegt,
að einmitt svona sé hlutunum
varið.
t þriðja lagi sýnir þetta
. hversu langt þau öfl, sem þurfa
á slikri vernd að halda, hafa
seilzt til itaka i þeim stjórn-
mála- og valdastofnunum, sem
samfélag okkar er grundvallað
á”.
Siðan segir: „Stjórnmála-
menn og það áhugafólk, sem
myndar stjórnmálaflokka, er
upp til hópa heiöarlegt og góð-
viljað fólk, sem ekki má vamm
sitt vita.
Hvaða heljartökum hefur ekki
fámennur hópur guðfeöra náð
á slikum samtökum og stofnun-
um þeirra þegar svo er komið,
að þeim er opinberlega beitt tií
þess að bera af slikum bak-
mönnum öll spjótalög og jafnvel
þröngvað til þess að veita þeim i
ofanalag opinberar vegtyllur og
heiðursviðurkenningar, sem i
valdapólitikinni er litið á sem
eins konar stórriddarakross
með stjörnu.
Hvar er stjómmálalif okkar
tslendinga á vegi statt, þegar
svo er komið?
Siðan segir Sighvatur Björg-
vinsson: „Hérlendis er það ekki
talin pólitik að ræða slik mál. A
lslandi á það að vera verkefni
stjórnmálamannanna aö ræöa
þessi sömu hefðbundnu
viðfangsefni með sama, hefð-
bundna laginu: Efnahagsmál,
verðbólga, visitala, fjárlög,
varnarmál, landhelgismál, at-
vinnumál, með nákvæmlega
sama hætti og gert var i fyrra og
i hitteðfyrra og helzt með sömu
orðum og feður okkar notuðu á
undan okkur og afar okkar á
undan þeim.
Sá skal vera okkar þröngi bás,
það hlutverksemokkurerætlað
að leika.
Spilling i opinberu lifi, saka-
mál, dómsmál, siðgæði, sið-
bætur — hvenær hefur þessi við-
fangsefni boriö á góma i hinu
heföbundna pólitiska leikhúsi
okkar Islendinga”? _gj