Alþýðublaðið - 17.09.1977, Blaðsíða 6

6
Laugardagur 17. september 1977
alþýðu-
blaöiA
MINNING
Ottó Árnasori,
Ólafsvík
Fæddur 4. nóvember 1908
Dáinn 6. september 1977
“'Sviplega heyrðist þitt sæti
væri tómt, og sofnað væri
hjartað, sem var svo milt og
frómt.
Þannig kvað séra Matthias
einu sinni, og likt varð mér inn-
anbrjósts,er ég heyrði lát vinar
mins Ottós Arnasonar. Það var
svo skammt siðan við sátum
saman við fundarborð I Borgar-
nesi og ræddum um fram-
kvæmd hins opna prófkjörs Al-
þýðuflokksins. Þá var hann
hress og raunsær i ræðum sin-
um, fastur i rökum og fljótur að
sjá hiö jákvæða, þegar yngri
menn drógu fram galla og erfið-
leika. Þó var hann, aldraður
brautryðjandi, að fást viö spán-
nýtt samtfðarfyrirbrigði, nýja,
djarfa og vissulega áhættusama
leið til að velja frambjóðendur
og þarmeð komandi forustu-
menn þess flokks sem hann
hafði helgað sig i áratugi og var
hans hálfa lif.
Ottó beið þá eftir sjúkrahús-
vist til að fá bót á meinsemd,en
ekki varð hún honum að aldur-
tila,heldur knúöi maðurinn með
ljáinn á aðrar dyi;sem hann fer
ærið oft um nú á dögum. Þvi
varð andlátsfregnin svo svipleg.
Ég sá Ottó fyrst á flokksþing-
um fyrir rösklega þrem áratug-
um. Þá hafði ég sem blaða-
maður við Alþýðublaðið haft
nokkur kynni af leiðtogum
flokksins,en á landsþingum sá
ég aðra menn, sem ekki siður
mátti kalla forustumenn. Það
voru frumherjar jafnaðarstefnu
og verklýðshreyfingar úr
byggðum umhverfis landið.
Þessir menn háðu daglega lifs-
baráttu i rööum fólksins,og þeir
höfðu mikil áhrif á stefnu flokk-
ins sem og þinglið og forustu-
menn i höfuðstaðnum.
Ottó var einn þessara manna.
Hann var meðal bestu ræðu-
manna og stóðst hvaða atvinnu-
pólitikus sem var snúning i
oröaskiftum. Hann var kurtefs
og litillátur i málflutningi, en
hafði ávallt undirbúið sig vel,
þrauthugsað sitt mál,og hitti oft
i mark á eftirminnilegan hátt.
Hann þóttist lita á umheiminn
gegnum „breiðfirskan skjá” en
i raun réttri var viðsýni Ottós
jafn mikil og liti hann út um
breiðglugga nútimahalla.
Hann var glaðlyndur félagi á
þessum mannfundumy og ekki
lét hann sér stjórnmálin og
þingmálin ein duga. Ef hann
náði i góðan skákmann eins og
til dæmis Jón Þorsteinsson, þá
var hann vis til að þreyta við
hann blindskák á þingfundum,
milli þess sem hann gerði verk-
efnum full skil.
Ottó var af lifi og sál maður
sinnar heimabyggðar. Hann
dvaldist sjaldan lengi fjarri ut-
anverðu Snæfellsnesi, nema
helzt þegar þung örlög leiddu til
langrar sjúkrahúsvistar og
bjuggu honum byrðar^sem hann
bar með hugprýði alla ævi. Ekk-
ert fékk þó bugað lifsþrótt hans
eða sljóvgað hugsjónir.
Ólafsvik og héraðið umhverfis
Jökul,ekki sizt Breiöavikin,voru
hans veröld. Henni unni hann og
um hana var hann manna
fróðastur. Hann þekkti mikið til
sögu Ólafsvikur, sem er eitt af
ævintýrum islenska þjóölifs, og
sagði ýmislegt úr henni i sjón-
varpsþætti, hafði skrifað nokk-
uð, en þó mun margt hverfa
meö honum i gröfina.
Ottó gekk að sjálfsögðu til liðs
við ungmennafélagshreyfing-
una,sem átti svo mikinn þátt i
vakningu þjóöarinnar fyrr á
þessari öld,enda voru þar á ferð
hugsjónir og athafnir sem féllu
saman við hans eigin hugsun og
félagsþrá. Mest varð þó starf
hans fyrir verkalýöshreyfing-
una og jafnaðarstefnuna sem
hann alla tið leit á sem
óaðskiljanlegar.
Fyrr á árum var fátækt i
Ólafsvik sem á öðrum stöðum á
utanverðu Snæfellsnesi. Lifsaf-
koma fólksins byggðist að lang-
mestu leyti á sjónum,en hafnar-
skilyrði voru slæm og skiptapar
ærnar fórnir fyrir byggðina. En
dugnaöur ólafsvikinga við sjó-
sókn var annálaður og þeir létu
ekki sitt eftir liggja, þegar
þjóðin tók að rétta úr kútnum og
tæknilegar framfarir léttu bár-
áttuna.
Snemma komu forustuhæfi-
,leikar Ottós i Ijós og honum voru
falin margvisleg trúnaðarstörf i
byggðinni. Hann var lengi i
stjórn verkalýðsfélagsins og um

árabil formaður þess. Þau störf
voru erilsöm og sjaldan þökkuð
sem skyldi,enda vinna nú viða
fastlaunaðir starfsmenn á skrif-
stofum það,sem frumherjarnir
gerðu af áhuga og lögðu heimili
sin undir.
A hinu pólitiska sviði sveitar-
mála var áhugi og starf Ottós
engu minna, enda sá hann að á
þeim vettvangi varð að heyja
margar af veigamestu orrust-
unum til að bæta kjör fólksins,
fyrir betri höfn, aðstöðu fyrir
betri fiskiðjuver, betri skóla og
svo framvegis. Ottó sat lengi i
hreppsnefnd og vann þar mikið
starf, ekki sist i nefndum, til
dæmis hafnarnefnd, skólanefnd
og fleirum.
Fátt var Ottó kærara en
starfið að hafnarmálum. Þau
eru raunar alger undirstaða at-
vinnulifs Ólafsvikur og lengi
urðu önnur verkefni að sitja á
hakanum svo að hafnarbætur
kæmust fram. Mér er minnis-
stætt,þegar ég fyrst var i fram-
boði i hinu nýstofnaöa Vestur-
landskjördæmi/Og kom i fyrstu
heimsókn sem slikur vestur á
Nesið. Eitt hið fyrsta sem Ottó
sýndi mér, voru teikningar, er
hann sem formaöur hafnar-
nefndar hafði látið gera um
framtiðarhöfn. Þá virtist þetta
fjarlægur draumur, en Ottó liföi
þó aö sjá voldug hafnarmann-
virki skapa lokaöa kvi, ekki
ósvipað upphaflega draumnum.
Bátaflotinn óx hörðum skrefum
og með þessari þróun breyttist
Ólafsvik i þróttmikinn fram-
farabæ, sem hún er i dag.
í veikindum sinum aflaöi Ottó
sér utan skóla haldgóðrar
menntunar i bókhaldsfræðum
og annaðist til dauðadags bók-
hald fyrir marga vélbáta. Það
er þýðingarmikil þjónusta og
reisti Ottó aðgengilega skrif-
stofu og aflaði vélakosts til að
vinna það sem best. Auk þess-
ara starfa var hann um langt
árabil og til dauðadags fram-
kvæmdastjóri félagsheimilisins
i Ólafsvik og rak þar kvik-
myndahús. Framtiðarbygging
yfir félagsstarfið til að leysa af
hólmi gömul húsakynni voru
einn af draumum Ottós, sem
hann vann mikið að. En sá á
eftir að rætast af þvi að Ólafs-
vikingar hafa látið grundvallar-
þarfir atvinnuveganna ganga
fyrir öllu öðru..
Fleira mætti telja af félags-
legum störfum Ottós en hér
verður staðar numið. Kynni
okkar byggðust frá upphafi á
sameiginlegum áhugamálum
og hugsjónum, og hann varö
mér ekki aðeins dyggur
stuðni ngsmaður, held-
ur einnig náinn vinur og
lærifaðir. A göngu um
bryggjurnar i Ólafsvik, akandi
um Snæfellsnesið, á fundum,
ráðstefnum og heimilum okkar
ræddum við um allt milli himins
og Jaröar, en öðru fremur um
stjórnmál og þátt Alþýðuflokks-
ins i þeim. Hann var marg-
fróður og hafði gert sér glögga
grein fyrir meginatriðum þjóð-
mála, þótt verksvið hans væri
aðallega i heimahögum. Hann
hafði viðtæka sjálfsmenntun og
skarpar gáfur þarmeð, hinn
sjaldgæfa hæfileika að skilja
hismið frá kjarnanum. Mér
hafði lifið gefið margt það,sem
hann, fátækur alþýðudrengur
undir Jökli hafði farið á mis við.
Þó lærði ég alla tið meira af
honum en hann af mér.
Fyrir hönd Alþýðuflokksins,
sem og mina og minna,votta ég
ágætri eiginkonu Ottós, Kristlnu
Þorgrimsdóttur, börnum þeirra
og öðrum aðstandendum, inni-
legustu samúö.
örlögin haga þvi svo.aö 1 dag,
er Ottó verður til grafar borinn i
Ólafsvik,er ég utanlands 1 erind-
um þeirrar stefnu,sem batt okk-
ur svo traustum böndum. Mig
brestur kveðjuorð, svo að ég
leita aftur til séra Matthiasar,
sem orti þetta eftir látinn bróö-
ur:
Þú varst sterkur, hreinn i
hjarta,
hirtir ei um skrum og prjál,
aldrei náði ilskan svarta
ata þina sterku sál.
Benedikt Gröndal
1 byrjun þessarar aldar var á
þess tima mælikvarða fjöl-
menntþorp með miklu athafna-
lifi 1 Ólafsvlk úndir Jökli. íbúar
voru nær 500 og fór fjölgandi.
Þaðan reri fjöldi báta til fiskjar
skipaður dugmiklum áhöfnum.
Sjórinn var þó misgjöfull og á
ýmsu gekk um verzlunarhætti.
En mannlifið — hversdagslifið
sniglaðist áfram i lágreistum
fiskimannaheimilunum.
Við bessar aðstæður fæddist i
Ólafsvik 4. nóv. 1908 Ottó Al-
bert Arnason,sem I dag er jarð-
sungin frá ólafsvikurkirkju.
Ekkivarhann þó gamall er þeir
atburðir gerðust er skiptu sköp-
um ílifihans og fæöingarbyggð-
arhans. Ariðl913 fórstbátur frá
Ólafsvik i fiskiróðri með allri
áhöfn, og þar missti Ottó föður
sinn. A næstu 4 árum urðu tveir
aðrir skipstapar, og misstu
Ólafsvikingar nær 30 manns af
sinum röskustu sjómönnum I
hafið á þessu stutta timabili. —
Ekkjur og föðurlaus börn voru i
öðru hvoru húsi. Þróun
byggðarlagsins snerist við, ibú-
um fækkaði, atvinnuleysi, fá-
tækt og basl blasti við og þorpið
taldist eitt af hinum rýrustu
byggðarlögum landsins.
Ekki er að efa að slikir örlaga
atburðir og umhverfi hafa haft
mikil og varanleg áhrif á við-
kvæma barnssál, og mótað
lifsviðhorf gáfaðs og tilfinninga-
riks unglings. — Enda varð svo
að úr þessum jarðvegi spratt
sérstæður persónuleiki og mest-
ur félagslegur hugsjónamaður
um sinar slóðir.
Á þessu hausti eru 25 ár slðan
fundum okkar Ottós bar fyrst
saman vestur i Ólafsvik. Hann
var þá nær hálf fimmtugur að
aldri, en ég rösklega tvitugur.
Þrátt fyrir þennan mikla ald-
ursmun, kom það ekki I veg fyr-
ir að við yrðum nánir vinir.
Sameiginleg áhugamái og
félagsmálastúss, urðu þess
valdandi að við drógumst hvor
að öðrum og urðum nánir sam-
starfsmenn meðan báðir bjuggu
iÓlafsvik,og ræktum vináttu og
samstarf eftir að búseta breytt-
ist.
Efst i huga eru þvi nú að
leiðarlokum minningamar um
allar þær hugsjónir, sem hann
bar i brjósti, gleði hans og von-
brigði yfir framgangi mála eftir
þvi sem vindur blés. Drauma
hans um eflingu verkalýðs-
hreyfingarinnar og Alþýðu-
flokksins — uppbyggingu
hafnarinnar i Ólafsvik, og efl-
ingu atvinnulifsins i heima-
byggð sinni, — starfsemi
Félagsheimilis Ólafsvikur og
eflingu leiklistar og menningar-
lifshvatningu hans til unga
fólksins að starfa undir merkj-
um ungmennafélagsins, þar
sem hann var i forustu, og svo
mætti lengi telja. Hann unni
byggðarlagi sfnu af öllu hjarta
og vildi hlut þess og fólksins,
sem þar býr sem mestan. Þess
vegna vildi hann vekja athygli á
lifi þessog starfi og skrifaði þvi
fjölda afmælis- og minningar-
greina um fólkið sem lifði og
starfaði i hans heimabyggð. Og
hann orti falleg og áhrifa mikil
kvæði um heimabyggö sina,
fjöllin að baki vikinni og lif
fólksins i þorpinu. En hann flik-
aði þessu litt, flutti þó við hátið-
leg tækifæri, stöku sinnum
kvæði sin.
Þö að Ottó Arnason væri að
eðlisfari tilfinningarikur al-
vörumaður,varhanni hópi vina
sinna allra manna kátastur og
glaðastur og skemmtilegur fél-
agi, þegar hann kastaði frá sér
áhyggjum hversdagsllfsins og
ræddi hin léttari mál lifsins og
tilverunnar og gerði atvik
hversdagslffins að gamanmál-
um. Margar minningarfrá slfk-
um samverustundum á heimil-
um okkar beggja eru ógleyman-
legar.
A siðustu árum er Olafsvik að
verða eitt* af myndarlegustu
byggöarlögum landsins. Ottó
Amason gladdist mjög yfir
þessari þróun og hann sá I fram-
tiðarsýn sem hann kynnti félög-
um sinum hvernig byggðin ætti
að þróast og atvinnulif og þjón-
ustugreinar að byggjst upp, og
hann gaf mjög gaum að sögu
Ólafsvikur og sagði hana allra
manna bezt á mannamótum.
En hin lifandi og sérstæði per-
sónuleiki hans verður mér
lengst minnisstæður, og brenn-
andi áhugi hans fyrir uppbygg-
ingu byggðarlags sins. Ég sé
hann þvi fyrir mér standa á
stignum milli Nýjarbæjar og
Péturshúss, bjartan yfirlitum
og broshýran horfa ibyggnum
augum út yfir Vikina og norður
yfir Breiðafjörð. Hann hreyfir
brúnirnar upp og niður og
munnviprurnar fara á hreyf-
ingu eins og þegar honum var
mikið niðri fyrir á baráttufund-
um og hann mælir fram eina
visu úr kvæði sinu um ólafsvik:
Framtiðin þér gjafir gefi
giftu þina auki við
þinar beisku sorgir sefi
sendi hverjum þinna lið.
Byggist þessi byggð að nýju
borgin verði glæst og rik.
Sólin skini hjúpi hlýju
hina nýju ólafsvik.
Þannig vil ég muna vin minn
Ottó Amason.
Blessuð sé minning hans.
Eiginkonu hans Kristinu Þor-
gnmsdóttir, börnum hans og
öðrum ættingjum sendum við
Sæunn og börnin samúðarkveðj-
ur.
Ásgeir Jóhannesson.
Þriðjudagsmorguninn 6.
september s.l. voru fánar
dregnir i hálfa stöng hér I Ólafs-
vik, einn virtasti ibúi hér, Ottó
Ámason bókari, hafði látizt þá
um morguninn i Landspital-
anum 68 ára að aldri.
Byggðina setti hljóða við þessi
óvæntu tiðindi, svo fljótlega bar
andlát hans að. Vikuna á undan
gekk hann að störfum sam-
kvæmt venju og fór um þorpið
kvikur og hress að vanda, hafði
m.a. uppi áform um fjallaferð á
helginni með Rótarýfélögum, til
könnunar á hugsanlegri fjall-
vegaslóð fram til Jökuls og
aðeins viku áður hafði hann
stjórnað Skákmóti Vesturlands
af skörungskap, en það var
haldið að Búðum á Snæfellsnesi.
Ottó Árnason var um margt
óvenjulegur maður, svo sem
lifshlaup hans sýnir svo ræki-
lega og erfitt verður i fáum og
fátæklegum orðum að gera þvi
þvi veruleg skil.
Sem ungur maður hneigðist
hann mjög til iþróttaiðkana og
likamsræktar, átti hann þess
kost að vísu stuttan tima, að
fylgjast með i frjálsíþróttaiðkun
á vegum iþróttafélags i
Reykjavik. Þá hafði hann einnig
lært sund, gekk hann um þetta
leyti undir merki ungmenna-
félaganna, tók þar ótrauður til
starfa að markmiðum mann-
ræktar og menningar, var hann
alla ævi trúr þeim hugsjónum,
lifði sjálfurávalltisamræmi við
þær sem algjör bindindismaður
á tóbak og áfengi. Fór hann
giarnan i fylkingarbrjósti i
framkvæmd iþróttamála,
kenndi um tima sund hér og
annarsstaðar á Snæfellsnesi,
m.a. kom hann hér ásamt öðr-
um ungmennafélagsmeðlimum
upp aðstöðu til sundkennslu með
stiflugerð i Hvalsá og var þá
gjarnan kennt bæði i sjónum við
ströndina og i köldu árvatninu.
Sjálfur náðihann mjög langt i
sundiþróttinni og er löngum til
hans vitnað, þá er hann gekk
daglega til sundiðkana i sjónum
i vikinni, jafnt vetur sem
sumar, án tillits til veðurfars.
Skákiþróttináttihug hans mjög,
sjálfur var hann talinn góður
skákmaður og i Taflfélaginu
leiðbeindi hann fjölda ung-
menna, marga þeirra leiddi
hann siðar til keppni með all-
góðum árangri.
En félagsmálaáhugi Ottós
varð ekki bara einskorðaður við
hugsjónir Ungmennafélaganna,
hann beindist fljótlega að
þjóðmálasviðinu, hann sá hina
brýnu þörf umbóta I lifskjörum
og mannréttindum alþýöunnar i
landinu, þannig gekk hann
snemma til liðs við flokk
lýðræðisjafnaðarstefnu Alþýöu-
flokksins, honum vann hann allt
það er hann orkaði og málgagni
hans til æviloka.
I marz 1937 var hann meðal
stofnenda Verkalýösfélagsins
Jökuls og varð fyrsti formaður
þess. 1 þau 40 ár sem félagið
hefur starfað hefur hann ávallt
Framhald á bls. 10