Alþýðublaðið - 03.01.1978, Blaðsíða 2

2
Þriðjudagur 3. janúar 1978
Hvad segja verkalýdsforingjar um áramótin?
Hefur árið 1977 verið hagstætt verkalýðnum? Um það eru
ýmsar skoðanir og þær talsvert skiptar. Við fengum nokkra
verkalýðsforingja á landsbyggðinni til að svara tveimur spurn-
ingum blaðsins.
Hver var þróun mála í kjara- og verkalýðsbaráttunni á ný-
liðnu ári?
Hver eru helztu verkefni verkalýðshreyfingarinnar á nýbyrj-
uðu ári og hverjar eru framtiðarhorfurnar?
Hendrik Tausen, formadur verka-
lýdsfélagsins Skjaldar, Flateyri:
,?Ordin ein
eru ekki nóg”
Sem aðili að Alþýðusambandi
Vestfjarða eru mér að sjálfsögðu
efst i huga kjarasamningar þeir,
sem gerðir voru hér á Vestfjörð-
um á siðastliðnu ári og þá sér-
staklega undir hvaða kringum-
stæðum þeir voru gerðir. Þar á ég
við það, aö ASV samdi eitt og sér.
Ég hef alltaf verið þeirrar
skoðunar, eins og málin stóðu,
það er þegar fulltrúar okkar i
samninganefnd ASl fóru heim, að
þá hafi það verið rétta skrefið,
ekki aðeins fyrir ASV heldur og
fyrir hreyfinguna i heild. Og þvi
til sönnunar er það staðreynd, að
hreyfing komst á að nýju þar
syðra og „Sólstöðusamningam-
ir” urðu að veruleika tveim dög-
um eftir að við vorum búnir að
semja.
Annað atriði frá samningamál-
unum á siðastliðnu ári eru mér
einnig ofarlega i huga. Þar á ég
við þann árangur sem náðist i sjó-
mannasamningunum á siðasta
ári hér á Vestfjörðum. Sérstak-
lega vil ég benda á þá viðurkenn-
ingu sem fékkst frá iltgerðar-
mönnum á þvi, að hér vestra væri
mun erfiðara en annars staðar að
sækja sjóinn. En sú viðurkenning
fékkst með þvi, að Utgerðarmenn
féllust á að hér ætti að vera hærra
kaup tilsjómanna en annarsstað-
ar á landinu. En það, sem hæst
ber hjá okkur hér á Vestfjörðum i
dag i kjaramálum er sú stað-
reynd að við erum með lausa
samninga landverkafólks.
Akvæði i Vestfjarðasamningun-
um um að hægt væri að segja upp
kaupgjaldsákvæðum samn-
inganna ef aðrir hópar fengju
verulega hærri kauphækioin á
samningstimanum var notað eftir
aö ljóst varð hvað rikisstarfs-
menn fengu i kauphækkun.
Haldnir hafa verið tveir samn-
ingafundir en þvi miður hefur lit-
ið miðað. Næsti samningafundur
verður þriðja janúar og hafa þá
væntanlega öll félögin, sem aðild
eiga að Vestfjarðasamningunum
aflað sér verkfallsheimildar eins
ogsamninganefnd ASV hefur lagt
til. Það er von min að samningar
náist án þess að til verkfalls komi
og væri óliklegt að til slikra
alvarlegra atburða gæti komið
þegar litið er til þess, hvað
vertfirzkir atvinnurekendur
standa traus'tum fótum með sinn
atvinnurekstur, miðað við aðra
atvinnurekendur á landinu.
Varðandi spurninguna um þró-
unina á næsta ári er vafalaust
erfitt að spá, en eitt er vist að það
sem gerist á árinu það gerist á
Alþingi og er verkalýðshreyfingin
Hendrik Tausen.
þegar búin að fá smjörþefinn af
þvi. Þar á ég við samþykktina um
bindingu á ráðstöfunarfé lífeyris-
sjóðanna. En höfuðverkefni
verkalýðshreyfingarinnar á
næsta ári verður það að standa
vörð um kaupmáttinn og vil ég i
þvi sambandi benda á þá
samþykktum kjaramál sem gerð
var á sambandsstjórnarfundi
þann 25. og 26. nóvember siðast-
liðinn.og þó sérstaklega niðurlag
þeirrar samþykktar þarsem var-
að var mjög alvarlega við allri
skerðingu kaupmáttarins.
En ég vil taka það fram, að
orðin ein eru ekki nóg, og tel ég til
dæmis, að sólarhrings allsherjar-
verkfall hafi verið viðeigandi
svar verkalýðshreyfingarinnar
við árásum rikisstjórnarinnar á
llfeyrissjóðina. Eitt er það verk-
efni sem vinna þarf að, sem ekki
tókst að ná fram á siðasta ári það
erað komast að samkomulagi við
rikisstjórnina um félagslegar
Framhald á bls. 10
Hákon Hákonarson,
formaður Alþýdusambands Nordurlands:
,,Yfirvinnubannid vakti
fólk til umhugsunar”
1 ársbyrjun 1977 einkenndust
störf verkalýðshreyfingarinnar
af miklum umræðum um væntan-
lega samningagerð. Niðurstaðan
varð sú, að ákveðið var aö ganga
til sameiginlegrar samninga-
gerðar allra aðildarfélaga
Alþýðusambands Islands undir
sameiginlegu merki. Slamninga-
viðræður drógust mjög á langinn
og gekk á ýmsu. Verkalýðshreyf-
ingin beitti nýjum baráttuaðferð-
um, svo sem yfirvinnubanni og
staðbundnum dagsverkföllum.
Samningar voru svo undirritaðir
22. júni og verður að telja, aö á
ýmsum sviðum hafi náðst
viðunandi samningar.
Mér ber ekki að leyna að hin
svokallaöa lágiaunastefna, sem
talið er að hafi verið framfylgt i
samningunum tók á sig allfurðu-
legar myndir I ýmsum tilvikum
og er aö minu mati alls ekki séð
fyrir endann á þvi, hvaöa afleið-
ingar það hefur fyrir samstöðu
innan verkalýðshreyfingarinnar.
Það er ein af spurningunum sem
eftir standa i dag ásamt mörgum
öðrum. önnur spurning er hvort
hetðbundin stefna um mjög harö-
an slag fyrir verulegum kaup-
hækkunum færi fólki raunveru-
lega kjarabætur. Einnig tel ég, að
reynslan af yfirvinnubanninu hafi
kannski vakið fólkið til umhugs-
unar um, að Iifið er annað en
10—15 tima vera á vinnustað
flesta daga ársins.
Þessir punktar geta kannski
verið lauslegar hugmyndir minar
um stöðuna i dag og nokkur
stefnumál framtiðarinnar. En
eitt er vist, að grundvöllurinn aö
samstööu og samstarfi er raun-
veruleg virðing og tillitsemi við
alla þá, er vinna á með.
Pétur Sigurðsson,
forseti Alþýðusambands Vestfjarða:
Ef la verður verkalýðs-
f lokkana í landinu
Þegar litiö er til baka og árang-
ur kjarabaráttu verkalýðs-
hreyfingarinnar árið 1977 er met-
inn kemur i ljós að með samstööu
og breyttum baráttuaðferðum
tókst að ná fram þeim kjarabót-
um sem áttu að gefa fólki bað sem
glatazt hafði i kaupmætti launa
undanfarið ár. Þó var hægt aö
hafa þær hækkanir innan þess
efnahagsramma sem settur haföi
verið af reiknimeisturum þjóðar-
innar og gjaldþol atvinnuveganna
átti að þola.
Siðan kemur svo í ljós, að
samningar verkalýðsfélaganna
innan ASf voru ekki notaðir sem
viðmiðun I kjarasamningum sem
gerðir voru seinna á árinu. Þar
virðist ekki hafa þurft aö tak-
marka launahækkanir við efna-
hagsrammann eða gjaldþol at-
vinnuveganna. Launajöfnun er
eftir semáður, þrátt fyrir jákvæö-
ar tiiraunir i samningum al-
mennu verkalýðsfélaganna, aö-
eins i orði en ekki á borði.
Framundan er á þessu- ári sem I
garð er gengiö, það stóra verkefni
að verja kaupmátt þeirra launa
sem um samdist á liðnu ári.
Framundan eru þingkosningar,
þar verður verkafólk að styrkja
sina stöðu með þvi að efla verka-
lýðsflokkana i landinu. Nú á allra
siðustu árum hefur jákvætt sam-
starf hafizt á milli Alþýðuflokks-
manna og Alþýðubandalags inn-
an verkalýðshreyfingarinnar.
Framhald á bls. 10
Gunnar Már Kristófersson, form.
Alþýðusambands Vesturlands:
Blikur á lofti
Sá meðbyr, sem krafan um 100
þúsund króna lágmarkslaun virt-
ist fá hjá þjóðinni og kjarasamn-
ingarnir, sem undirritaðir voru
22. júni siðastliðinn er það fyrsta
sem kemur upp i huga manns
þegar litið er til baka til nýliðins
árs. Með kjarasamningunum og
þvi, sem á undan þeim hafði
gengið hygg ég að verkafólk al-
mennt hafi gert sér vonir um að
brotið hafi verið blað i kjaramál-
um þess, veruleg kjarabót hafi
náðst og meiri likur til þess en
oftastáðurað sú kjarabót héldist.
Vist er, að verulegur árangur
náðist með samningunum og von-
andi er, að með þeim ljúki þeirri
varnarbaráttu, sem verkalýðs-
hreyfingin hefur verið i á undan-
förnum árum. En þó þetta skref
hafi verið stigið, vantar verulega
á að kjör verkafólks sé viðunandi
og að tekjuskiptingin innan þjóð-
félagsins sé réttlát. Nú siðustu
mánuðina hafa þær blikur verið á
lofti, að rikisvald og atvinnurek-
endurhyggist reyna að rifta þess-
um kjarasamningum. öllum er
kunnur sá áróður atvinnurek-
enda, að atvinnureksturinn hafi
ekki þolað þær kauphækkanir,
sem urðu , en benda má á að þær
forsendur, sem fyrirlágu við gerð
þessara samninga hafa á ýmsan
hátt brugðizt. Aukning þjóðar-
tekna hefur orðið meiri en reikn-
að var með.
Atvinnurekendur hafa stutt
þennan áróður sinn með þvi að
veifa vofu atvinnuleysis yfir heil-
um byggðarlögum, lokað
fyrirtækjum sums staðar og hót-
að lokun annars staðar. Sé um
rekstrarerfiðleika fyrirtækja að
ræöa eru þeir ekki af völdum
kauphækkana sem orðið hafa, þar
er annarra orsaka að leita að
rnínu mati. Það er kominn timi til
að atvinnurekendur og rikisvald
átti sig á að ekkert verður leyst
með þvi að ráðast sifellt á garð-
inn, þar sem hann er lægstur.
Það verður þvi aðalverkefni
verkalýðshreyfingarinnar á
næstu vikum og mánuðum að
gæta þess að ekki verði ráðizt á
nýgerða samninga. Verkalýðs-
hreyfingin verður ogþá allir sem
einn, að sporna við fótum, og gera
allt sem i hennar valdi stendur til
aö sú kaupmáttaraukning sem
ætlað er að verði á þessu ári,
standist- öllum árásum hvaðan
sem þær koma á kjör verkafólks
verður að verjast og i þeirri bar-
áttu mega þeir, sem eitthvað bet-
ureru staddir, ekki láta sitt eftir
liggja.
Jón Karlsson,
formaður Verkamannafélagsins
Fram, Saudárkróki
,,Ekki verdi
hróflad við
samningunum”
Það mikilvægasta sem á vannst
á árinu 1977 tel ég vera, að þaö
tókst að gera kjarasamninga,
sem eiga að tryggja kaupmátt
þeirra launa, sem samið var um.
Þá tel ég afar mikilvægt, að
áfram er unnið að endurbótum á
lifeyriskerfinu, sem hefur i för
með sér verulegar hagsbætur
fyrir eftirlaunafólkið innan ASl,
þó mikið vanti á að þar sé nóg að
gert.
Það er mikilvægast i næstu
framtil v- standa vörð um þá
samninga öem gerðir voru á þann
hátt.að við þeim verði ekki hrófl-
að af stjórnvöldum. Sú hætta er
vissulega fyrir hendi og m á be nda
á lögþvingun á skuldabréfakaup-
um lifeyrissjóða og sjálfbirgings-
legan málflutning ráðherra i þvi
sambandi. Þá er ekki siður mikil-
vægt að launþegar á Islandi geri
sér ljóst i þeim kosningum sem
verða á árinu 1978, að þeirra
hagsmunum er bezt borgið með
þvi að gera traustan og sterkan
jafnaðarmannaflokk að öðru
helzta baráttu tæki sinu og veiti
Jón Karlsson
Alþýðuflokknum nægilegt braut-
argengi til aðsvo geti orðið.