Alþýðublaðið - 14.02.1978, Síða 3

Þriðjudagur 14. febrúar 1978
Lokaskýrsla um úttekt á loðnuveiðum og vinnslu:
Auðvelt að afla milljón tonna með
núverandi veiðiflota og verk-
smiðjukosti sólarhrlnsa
Blaðinu barst i gær skyrsla
netndar um úttekt á loðnuveið-
um og vinnslu, lokaskýrsla, og
hefst hún á yfirliti um störf
ncfndarinnar eftir 1. marz 1977.
Skýrslunni, sem er 21 vélrituð
blaðsiða, er skipt f 6 liði, sem
auk fyrrnefnds yfirlits eru gerð
reiknilikans af loðnuveiðunum,
heildarúttekt á búnaði og
framkvæmdum loðnubræðslna,
flutningaskip fyrir bræðslu-
loðnu, ýmis önnur verkefni og
loks niðurstöður og ályktanir,
en þar kemur fram það álit, að
auðvelt sé meö núverandi veiði-
flota og verksmiðjukosti að
veiða þau milljón tonn, sem
fiskifræðingar leggja til að
veidd verði. Þessi siðasti kafli
skýrslunnar birtist hér i heild:
Nefndin telur að taka beri mið
af ráðum fiskifræðinganna að
heildarloðnuaflinn verði um 1
miljóntonna á ári.næstu tvöár-
in a.m.k. Þessu magni er auð-
-
velt að ná með þeim veiðiflota
og verksmiðjukosti, sem þegar
er fyrir hendi. Þau skip, sem nú
eru við loðnuveiðar, þurfa að
landa þrjátíu sinnum fullfermi
hverttil þess að einnar milljón
tonna markinu sé náð. Þær
verksmiðjur, sem þegar eru
starfræktar yröu 70—80 sólar-
hringaaðbræða 1 milljón tonna.
Eðlileg endurnýjun skipastóls
og verksmiðja er aö sjálfsögðu
óviðkomandi ofangreinum stað-
reyndum.
Taldar eru likur á þvi að haffs
geti hindrað sumarveiðar á
loðnu verulega fyrir Norður- og
Norðvesturlandi næstu árin.
Miklar f járf estingar, sem
byggja á sumarloðnuveiðum
hljóta að vera mjög ótryggar,
þar til meiri reynsla fæst á
þessu sviði.
Með reiknilikani og tölvu má
likja eftir ýmsum aðstæðum,
sem skapast á vetrarloðnuver-
tið og finna hagkvæmustu leiðir
til lausnar miðaö við gefnar for-
sendur. Flutningastyrkir hafa
hingað til yfirleitt verið alltof
lágir til að beina bátum til fjar-
lægari hafna. Nefndin leggur til
að Loðnunefnd verði faliö að
láta halda áfram tölfræðilegri
vinnu og tilraunum meö reikni-
likan það, sem gert hefur verið
af loðnuveiðunum.
Nefndin gerði itarlegar at-
huganir á þvi, hvort mögulegt
væri aö fá gerða tilraun til
loðnuflutninga af miöum með
sérstöku skipi og fá úr ýmsum
afgerandi spurningum varðandi
sh'ka flutninga skorið. I ljós kom
að tilraunin hefði ýmist orðið
mjög kostnaðarsöm eða ódýrari
skip væru ekki fáanleg á hent-
ugum tima. Það virðist mun
hagkvæmara að flytja hráefni
til fjarlægra verksmiðja á sér-
stökum flutningaskipum en að
nota veiðiskipin til þess ef hægt
er að leigja slik skip til skamms
tíma.Einnig ættu hráefnisflutn-
ingar að verða þjóðhagslega
hagkvæmarien leiga á bræðslu-
skipum. Lagt er til að Verðlags-
ráðsjávarútvegsins kanni hvort
hagsmunaaðilarnir, verksmiðj-
ur og seljendur samþykki að
Loðnuflutningasjóður ábyrgist
kostnaðaf flutningatilraun og ef
nægilegur áhugi er fyrir hendi
meðal hagsmunaaðila þá óski
ráðiðeftir þvi við Sjávarútvegs-
ráðuneytið að tilraunin verði
gerð.
Nefndin er enn þeirrar skoð-
unar að bygging og rekstur
nýrrar verksmiðju geti ekki
borið sig skv. þeim útreikning-
um, sem lagðir eru til grund-
vallar við verðákvörðun á
bræðsluloðnu. Hins vegar þyrfti
að vera til a.m.k. ein ný og full-
komin verksmiðja á tslandi, svo
að ekki þurfi að sækja vitneskju
um það til nágrannaþjóðanna,
hvernig vinna eigi bræösluhrá-
efni með hámarksafrakstri. All-
ar lagfæringar og endurbætur á
verksmiðjum, sem gerðar voru
á árinu 1977 og áformáðar 1978
voru taldar kosta um 4.000 mill-
jónir króna án þess aö nokkrar
teljandi stækkanir né nýbygg-
ingarséuþar innifaldar. Nefnd-
in telur enn að stækkun og end-
urbætur á hráefnisgeymslum á
Norðausturlandi og Aust-
fjörðum sé ein arðbærasta fjár-
festingin fyrir atvinnuveginn
sem heild.
Oll gögn, sem nefndin hefur
aflað, eru sem stendur I vörslu
Rannsóknastofnunar fiskiönað-
arins. Nefndin leggur til aö Sjá-
varútvegsráðuneytið láti búa til
prentunarog gefa út þann hluta
þessa efnis, sem ástæða þykir
til.
Atvinnuleysi eykst í
Reykjavfk og stærri
kaupstödum
Samkvæmt nýútgefinni
skrá Félagsmálaráðuneyt-
isins yfir fjölda atvinnu-
lausra 31. janúar sl. var
heildartala atvinnulausra
579, envar um siðustu ára-
mót 817. Atvinnuleysi mun
hafa aukizt til muna í
Reykjavik og stærri kaup-
stöðum. Nú eru á atvinnu-
leysisskrá i Reykjavík 125
manns, þann 31. desember
Frumvarp til laga um ráöstaf- .
anir vegna ákvörðunar Seöla-
bankans um gengisbreytingu isl.
krónu var afgreitt frá Alþingi i
gær. Fjárhags- og viðskiptanefnd
hafði áður fjallað um frumvarpið
og klofnaði hún i tvennt i afstöð-
unni til þess. Meirihlutinn, þing-
menn stjórnarflokkanna, mæltu
með samþykkt frumvarpsins: en
minnihiutinn, Lúðvik Jósepsson
og Gylfi Þ. Gislason, mæitu gegn
samþykkt og skiluðu sér-nefndar-
áliti.
1 þvl kemur m.a. fram, að nú-
verandi rikisstjórn hefur þrisvar
sinnum lækkað gengi Islenzkrar
krónu formlega, auk gengissigs,
nær allan valdatíma rlkisstjórn-
arinnar. Þá segir orðrétt:
„Gengislækkunarstefna
stjórnarinnar hefur leitt til þess,
að nú er Bandarikjadollar 156,7%
hærri f verði gagnvart islenzkri
krónu en hann var i ágúst 1974.
þegar stjórnin kom til valda. Auð-
vitað hefur þessi mikla gengis-
breyting leitt til gifurlegra verð-
hækkana hér á landi. Innfluttar
vörur hafa af þessum ástæðum
hækkað i veröi um 150-170%.
Gengislækkunarstefnan hefur
voru þeir aðeins 69. Sam-
bærilegar tölur frá Akur-
eyri eru 25, áður 6, frá
Hafnarfirði 41, áður 33,
Kef lavík 27, áður 12, Kópa-
vogi 9, áður 5.
Hinsvegar hefur mjög dregið úr
atvinnuleysi á Sauðárkróki og
Siglufirði tveimur hinna minni
kaupstaða erátt hafa við atvinnu-
leysiað striöa. Áður voru skráðir
atvinnulausir á Siglufirði 63, nú 33
llka haft sln áhrif á annaö verðlag
hér á landi. Þegar núverandi
rikisstjórn tók viö völdum i ágúst-
mánuði 1974 var framfærsluvisi-
talan 297 stig. Nú er hún orðin 934
stig og nemur þvl hækkunin um
214%. Þaö þýðir að verölag hér á
landi hefur rúmlega þrefaldast i
tið núverandi stjórnar”.
Frumvarp það, sem hér liggur
fyrir, boöar enga nýja stefnu af
hálfu rlkisstjórnarinnar. Það
sýnir að hún heldur sig enn við
gengislækkunarstefnuna, Þá
stefnu, sem á undanförnum árum
hefur leitt til óöaveröbólgu og si-
endurtekinna átaka á vinnu-
markaði”.
Þá segir að meö gengisfelling-
unni áformi rlkisstjórnin aö gera
jafnframt breytingu á þeim
kjarasamningum, sem gerðir
voru með samþykkt hennar á s.l.
sumri, og á þeim samningum sem
hún gerði sjálf við BSRB fyrir rétt
rúmum þremur mánuöum. Ljóst
sé þvi að ríkisstjórnin sé enn við
sama heygarðshorniö I efnahags-
málaaðgerðum sinum. Enn eigi
að beita gengislækkun, sem auki
verðbólgu og enn skuli leysa
vandann á kostnaö launafólks.
,og á Sauðárkróki 48, nú 21. 1
nokkrum kaupstöðum var ekki
um nokkurt atvinnuleysi að ræða
svo sem i Bolungarvik, I Grinda-
vik og I Austfjarðakaupstöðunum
þremur. Mest hafði dregið úr at-
vinnuleysi á Húsavík I janúar-
mánuði, þar voru um áramótin 63
á skrá en 31. janúar aðeins 9.
Þegar á heildina er litið hefur
nokkuð dregið úr atvinnuleysi i
kaupstöðum I janúarmánuði,
skráðum atvinnulausum hefur
fækkað úr 361 i 335.' Atvinnu-
leysisdagar voru að sjálfsögðu
flestir I Reykjavik eða 2837 þá
kom Sauðárkrókur með 874,
Hafnarfjörður með 748 og Húsa-
vik með 519.
Tala atvinnulausra lækkar
í kauptúnum.
1 kauptúnunum, 44 að tölu, var
tala skráðra atvinnulausra 447
um áramótin, en hafði lækkað
niður I 226 þann 31. janúar sl. 1
nokkrum kauptúnum og þá helzt
þeim stærri var engin atvinnu-
laus. A Skagaströnd og
Breiðdalsvik hafði atvinnuleysi
aukizt, i fyrra dæminu úr 32 I 46.
Langflestir voru atvinnulausir á
Þórshöfn eða 50, en það er reynd-
ar næst hæsta tala atvinnu-
lausra næst á eftir Reykjavlk, at-
vinnuleysisdagar I janúar voru
þar 1202. Mest atvinnuaukning
hafði orðið á Stokkseyri þar voru
áður 70 á skrá en nú 31. Flestir at-
vinnuleysisdagar I kauptúnum
voru sem fyrr segir á Þórshöfn,
næst i röðinni voru Stokkseyri
með 933, Skagaströnd með 589 og
Vopnafjörður meö 541.
Ekki er hægt að segja aö um
nokkurn markverðan skilnað sé
að ræöa i atvinnuleysistölum
milli landshluta. Það virðast
helzt vera einstakir staðir sem
orðið hafa fyrir barði atvinnu-
leysisins. Hvað viðkemur at-
vinnuleysi meðal karla eöa
kvenna þá virðist tala skráðra
karla vera nokkuð hærri eða 321 á
móti 258 konum. Flestir voru
skráðir atvinnulausir meðal
verkakvenna og annarra iðn-
verkakvenna eða 244 þá komu
verkamenn og sjómenn 185 að
tölu. Atvinnuleysi meðal iönaðar-
manna var ekkert nema i kaup-
stöðum, en þar voru 17 þeirra at-
vinnulausir.
Efnahagsmálaþróunin í tíd
stjórnar Geirs og Ólafs:
Verðlag hefur rúm
lega þrefaldast!
Bóndinn fékk
verdlaun
kvikmynd eftir Þorstein Jónsson
Eftir að lokið var
sýningu á islenzku kvik-
myndunum í Háskólabíó á
laugardaginn á listahátíð
var ÞORSTEINI JÓNS-
SYNI kvikmyndagerðar-
manni veitt verðlaun að
upphæð kr. 200.000 fyrir
mynd sína BoNDI. Thor
Vilhjálmsson afhenti
honum verðlaunin og kvað
dómnefnd hafa orðið sam-
mála þótt eðlilega hefði
verið viss skoðanaágrein-
ingur þar sem svo margir
menn með ólík viðhorf og
ólikan menningarlegan
bakgrunn hefðu verið í
dómnefndinni.
Hann sagði, að dómnefndin,
sem i áttu sæti auk hans þeir
Baldur Hrafnkell Jónsson, Wim
Wenders og Pantelis Vouígaris,
hefði einnig orðiö sammála um að
veita kvikmyndinni Lilju eftír þá
Hrafn Gunnlaugsson og Snorra
Þórisson sérstakt viðkenningar-
skjal.
Kvikmyndin Bóndier gerö árið
1975 og hefur verið sýnd I sjón-
varpinu. Myndin fjallar um
Guðmund bðnda á Kleifum við
Isafjarðardjúp en hann þraukar
við búskapinn án véla og raf-
magns. Börnin fara að heiman
þegar þau vaxa úr grasi og
Guðmundur er einn eftir með
konu sina og þrjú börn. Hann
talar um að hætta búskap á
hverju ári en það er orðið of seint
fyrir hann að flytja til kaup-
staðarins og taka upp kaup-
staðarlif.
Myndin lýsir lifi bónda og
bregður upp mjög lifandi mynd af
lifsbaráttu hans.Telja verður að
Þorsteinn sé vel aö þessari viður-
kenningu kominn og óskar
Alþýðublaðið honum til ham-
ingju.
Próf kjör Alþýðuf lokks
á Akranesi
Sex fram-
bod bárust
Frestur til að tilkynna
um þátttöku í prókjöri Al-
þýöuflokksins fyrir bæjar-
stjórnarkosningar á Akra-
nesi rann út síðast liðinn
sunnudag.
Alls bárustsex framboð I fjögur
efstu sæti listans Guðmundur Vé-
steinsson, bæjarstjórnarmaður,
býður sig fram i 2. sætið, Rik-
harður Jónsson, bæjarstjórnar-
maður, býður sig fram i 1. og 2.
sætið. Sigurjón Hannesson, bygg-
ingarmeistari, býöur sig fram i
1., 2., 3., og 4. sætið. Skúli Þórðar-
son, forstjóri Lifeyrissjóðs verka-
lýðsfélaganna, býður sig fram i
1., 2., og 3. sætið. Rannveig Edda
Hálfdánardóttir, símamær, býður
sig fram i 3. sætið og Þorvaldur
Þorvaldsson býður sig fram i 1.
og 2. sætið.
Akveöið hefur verið að kosning
fari fram dagana 4. og 5. marz
næst komandi.