Alþýðublaðið - 27.04.1978, Qupperneq 5
Fimmtudagur 27. apríl 1978
5
SKOPUN Erna Indriðadóttir skrifar; ]
Ad koma á
jafnrétti með
pappírssnepli
Arið 1976 samþykkti Alþingi
lög sem tryggja skyldu jafnrétti
karla og kvenna i islenska þjóð-
félaginu. Sama ár var Jafn-
réttisráði komið á laggirnar og
átti það að sjá um að lög þessi
yrðu virt og þeim framfylgt i
hvivetna.
Þetta var út af fyrir sig allt
saman gott og blessað en það er
spurning hvortlögin hafi i raun-
inni nokkuð að segja. Eitt
ákvæði laganna fjallar t.d. Um
það að óheimilt sé að auglysa
eftir starfsmanni af öðru kyninu
fremur en hinu. Þetta ákvæði er
auðvelt að fara f kringum. Ef
það vantar skrifstofustúlku til
starfa hjá fyrirtæki auglýsir
viðkomandi fyrirtæki eftir
starfskrafti og ræður siðan til
starfa sina skrifstofustúlku.
Lögin breyta engu um það að
skrifstofustörf eru og verða að
likindum áfram hefðbundin
kvennastörf. Alveg sama þó
auglýstsé eftir starfskrafti. Það
er heldur ekki óalgengt að það
fylgi með auglýsingunni að
starfskraftur innskuli vera rösk
eða áreiðanlcg.
Bæði kynin skulu hafa sömu
laun fyrir sömu vinnu, njóta
sömu möguleika i sambandi við
stöðuhækkanir o.s.frv. Þetta
ætti að vera sjálfsagt mál en er
það þvi miður ekki, á meðan
konur vinna tvöfalda vinnu hafa
þær ekki möguleika á að sinna
ábyrgðarmiklum og timafrek-
um störfum. Oftskortir þær lika
þá menntun sem til þarf og lög
um jafnrétti karla og kvenna
breyta alls ekki neinu þar um.
Að visu gera lög þessi ráð fyr-
ir þvi að byrjað skuli snemma
að tryggja jafnréttið. Mennta-
og uppeldisstofnanir eiga að sjá
fyrir þvi að kennslubækur og
önnur kennslutæki geri engan
mismun á kynjunum. NU ber
flestum uppeldiskenningum
saman um það að börn læri
mest af þvi sem þau sjá i kring-
um sig, ekki þvi sem þeim er
sagt. Það er hægt að segja litilli
stelpu það hundrað sinn-
um að hún geti orðið læknir þeg-
ar hún verður stór, en ef hún er
siðan spurð ætlar hún samt sem
áður að verða hjúkrunarkona.
Hún er ekki vön að sjá neina
kvenkyns lækna og þar af leið-
andi er henni miklu eðlilegra að
láta sér detta i hug að verða
hjúkrunarkona.hún hefur jú séð
að það eru konur sem stunda
það starf. Börnin hafa fyrir
augunum vissa verkaskiptingu
kynjanna og taka meira mar á
þvi sem þau sjá en hinu sem
reynt er að troða inn i höfuðið á
þeim i gegnum bækur. Þannig
að enn einu sinni hafa jafn-
réttisló'gin litið að segja.
Það er Jafnréttisráð sem á að
sjá um aö lögunum sé fram-
fylgt, og að vissu marki getur
það eflaust haft einhver áhrif,
en þau eru tæpast mikil. Mis-
réttið á sér kýpri rætur en svo
að þvi verði kippt i lag með ein-
um pappirssnepli.Sem beturfer
eru konur nú að verða með-
vitaðar um það að kvennabar-
áttan verður ekki slitin úr
tengslum við stéttabaráttuna,
jafnréttið snýst ekki bara um
þaðhver vaskar upp eftir kvöld-
matinn. Konur tilheyra mis-
munandi stéttum eins og aðrir
þjóðfélagsþegnar og konur i
verkamannastétt eru kúgaðar
af auðstéttinni eins og menn i
þeirri sömu stétt. En konur inn-
an hverrar stéttar búa yfirleitt
að auki við kynjamisrétti.
Eins og er er litið á konur sem
vara vinnuafl sem kallað er út
þegar þörf krefur en sent heim
þegar dregst saman á atvinnu-
markaðnum. Fjárhagslega eru
þær háðar fyrirvinnu sinni,
nema þær hafi þvi betri mennt-
un og laun sem er ekkert af-
skaplega algengt. Og sá sem
ekki getur séð fyrir sér sjálfur
getur ekki verið sjálfstæður.
Enda neyðast margar konur til
að sitja allt li'fið i þrælómögu-
legum hjónaböndum vegna þess
að þær sjá sér ekki nokkurn kost
að sjá fyrir sér og börnunum
sinum á viðunandi hátt.
Það þarf að kollsteypa núver-
andi þjóðskipulagi og koma á
algjöru jafnrétti kynjanna á
heimilinu og út á atvinnu-
markaðnum ef allir eiga að fá
að lifa við jöfn skilyrði, og það
virðist vera andskoti langt i
land með það, þvi miður.
SKOÐUN
Bjarni G. Tómasson skrifar:
Nú er timi skuldaskila fyrir
kjósendur, i það minnsta fyrir
alla launþega á Islandi. í næstu
kosningum hafa þeir valið.
Ef kjósendur vildu þiggja min
ráð, þá er þetta kjörinn timi til
að láta tveggja flokka kerfi
festa rætur á íslandi. En það má
gera með þvi að kjósa Alþýðu-
flokkinn annars vegar og Sjálf-
stæðisflokkinn hins vegar. Is-
lendingar eru hlynntir lýðræði
og þessir tveir flokkar fara
aldrei i felur með lýðræðið.
Þetta segi ég i tilefni þess, að
nú liggur fyrir Alþingi frum-
varp um staðgreiðslu skatta. En
er þetta frumvarp nokkuð
annað en bull og kjaftæði? Er
nokkurs staðar i þvi að finna
stjórnarfarslegar umbætur frá
þvi sem var? Getur ekki hver
sem er blandað fjárhag sinum
og fyrirtækis sins saman , fært
fjölskylduútgjöld yfir á fyrir-
tækið og hagrætt bókhaldinu
þannig, að hann borgi enga
skatta? Er nokkurs staðar i
frumvarpinu gerð tilraun til
þess að finna leið, til að ná til
alls skattpenings i landinu?
Launþegar mega vita, að það
er þýðingarmikið fyrir þá, að
svo verði um hnútana búið, að
þeir verði ekki látnir greiða
skatta fyrir þá, sem eru miklum
mun betur i stakk búnir til að
gera það sjálfir. Varðandi stað-
greiðslu skatta hefur oft verið
vitnað i þýzka skattakerfið, og
oft ógætilega, miðað við það, að
hér á landi eiga búsetu mjög
margir Þjóðverjar, sem þekkja
þýzk skattamál.
Það tekur stutta stund, að
upplýsa hvernig þau eru I reynd
fyrir launþega: Giftur maður
með eitt barn, t.d. sem ætlar að
ráða sig i vinnu fer til skattstof-
unnar. Þar fær hann kort, sem
tilgreinir aldur hans og ástæður
og hvar hann stendur i skatt-
stiganum. Meö þetta kort fer
hann til atvinnurekandans og
hann framvisar þvi til
ráðningarskrifstofunnar. Að
þessu loknu getur maðurinn
gengið til starfa.
Vinni konan ásamt manni
sinum utan heimilis, greiðir hún
skatt samkvæmt lögum skatt-
stofunnar. Hvorugt hjónanna
fer út i atvinnulifið án vitundar
ráðningarskrifstofunnar, og er
hún mjög stór i sniðum
varðandi skattamál.
Þegar launaumslagið er
opnað kemur i ljós strimill. A
honum er upphæð launa, hve
mikil gjöld eru greidd og hverj-
um þau er greidd, sem sagt
allar upplýsingar fyrir laun-
þegann.
Einu sinni á ári — i lok hvers
árs — fær hann ársuppgjör frá
skattinum, á sama hátt og við
fáum hér ársf jorðungslega
vegna orlofsins. Það eru þvi
ósannindi frá rótum að þýzkir
launþegar geri skattskýrslu.
Þetta er i stórum dráttum
sagan um staögreiðslu skatta.
Þessi saga er ekki löng en nógu
iöng þó til þess að þvælast eins
og bögglað roð fyrir brjósti hátÞ
virtra alþingismanna á Islandi.
Þeir vita hvernig þeir eiga að
klúðra málinu, en virðast ódug-
legri við uppbygginguna. Væru
þýzk skattalög ekki stærri i
sniðum, en hér er fjallað um
þau, þá færi ekki mikið fyrir
þeim.
Til að gefa örlitla hugmynd
um umfang þeirra má nefna, að
skattstiginn með grundvallar-
töflu yfir tekjuskattinn er á 300,
— þriðja hundrað — blaðsiður I
meðalstóru bókarbroti.
Ég legg þvi ekki þessi skattlög
á borðið fyrir islendinga nema i
stórum dráttum, en þeir mættu
tileinka sér lögin eins og ég hef
gert i tuttugu ár frá þvi að ég
kynntist þeim, að svo miklu
leyti, sem þau geta aðlagazt
islenzkum kringumstæðum.
Ég ætla að vikja að þvi i lokin,
hvernig Þjóðverjar fara að þvi
aðná til alls skattpenings og um
leið að losa launþega við það að
standa kengbognir undir þvi að
greiða tekjuskattinn einir, eins
og hér á sér stað.
Atvinnurekandi, sem hefur
haldið eftir af launum upp i
skatta, honum ber að gera
skattinum skil ársfjórðungs-
lega. Bregðist það, koma þeir
frá skattstofunni, loka, og
banna áframhaldandi rekstur.
Ef maður kaupir eitthvað sem
einkaeign og lætur fyrirtækið
borga, getur hann bókað, aö
þeir koma frá skattstofunni og
heimta hreina reikninga. Verði
hann ekki við kröfum skattstof-
unnar, er fyrirtækinu lokað á
stundinni. (Hier ist geschloss-
ísn.) <
er
borin von, ef ekki
næst til alls skatt
penings í landinu
Ef einhver stundar t.d. við-
skipti við útlönd, þá er það rikis-
valdið sem gefur fyrirmæli i
samvinnu við skattstofuna. Fari
eitthvað ekki eins og bezt verður
á kosið, fær sá sem veitir fyrir-
tækinu forstöðu fyrirskipun um
að fjárfesta ágóðann, i fast-
eignum, i atvinnutækjum eða
þvi sem þykir arðvænlegt. Þessu
verður að hlýða, annars fer illa.
Nefna mætti fleiri dæmi, sem
sýna að á bak við þýzka skatt-
heimtu stendur sterkt skatta-
eftirlit og viðtæk skattarann-
sókn, sem lætur ekkert fara
fram hjá sér. Þetta er þunga-
miðja laganna.
Væru Þjóðverjar ekki með
þessa lagabót, væri ástandiö hið
sama þar og það er hér: óða-
verðbólga og fjármálasukk. En
staðreyndin er sú, að þegar
verðbólguaukning er 4% þar er
hún 50% hér. Væri þetta hag-
stjórnarákvæði sett inn i islenzk
lög og þvi fylgt fast eftir, þá
færu margir á hausinn, sem vel
mætti ske.
En íslendingar eru aumingjar
sem sjá skitinn innan margra
dyra, en þora ekki að moka
honum út. Þeim þykir svo vænt
um gorkúluna sina.
Um þetta mætti skrifa langt
mál, þvi hér er um stórmál að
ræða. Skattalögregla er það
sem koma skal, og hún kemur
þegar launþegar hafa áttað sig
á þvi, hvað það er mikið stórmál
fyrir þá vegna skattanna sem
þéir greiða. Þá er málið i höfn.
Frumvarp það sem nú liggur
fyrir Alþingi er bezt komið
heima i föðurhúsunum, þvi það
er sami grautur i sömu skál og
kemur ekki til með að bæta
neitt. Þvi tilmálsbóta er i mesta
lagi hægt að segja, að það
skemmir heldur ekki neitt.
Þjóðverji var fenginn til að
aðstoða okkur i morðmálinu
fræga og við eigum einnig að
fara fram á aðstoð við að koma
skattamálum okkar á réttan
kjöl. Þetta eru hámenntaðir
menn komnir á ellilifeyri.
Við eigum að senda fólk til að
nema þessi fræði, og mun það
taka 3-4 ár. Þannig eigum við að
leysa málið.
Bjarni G. Tómasson
málaram.
MeðaIholti6. I