Alþýðublaðið - 18.11.1978, Blaðsíða 6

Alþýðublaðið - 18.11.1978, Blaðsíða 6
6 Laugardagur 18. nóvember 1978 2S& Hafði Churchill þýskan draugaher til taks gegn Stalín? Voru þýskar herdeildir reiðubúnar gegn framsókn Rauða hersins 1946? Af og til vekja rannsóknir sagnfræðinga óskipta athygli blaða- manna/ um þær er jafn- vel fjallað á forsíðum stórblaðanna. Á þetta við þá er sagnf ræðingar telja sig hafa gert nýjar upp- götvanir er varða stórat- burði sögunnar. Gulnuð skjöl/ mikilsverð með til- liti til sögulegs gildis/ finnast rykfallin á háaloftum; ellihrumir öldungar segja frá eftir áratuga þögn: leyndar- skjöl eru opinberuð. Varðandi íslandssöguna má benda á rannsóknir Þórs Whitehead. Nýlega kom út bók eftir bandariskan sagnfræöing Arthur L. Smith aö nafni meö bók þessari er nefnist „Þjóö- verjaher Churchills” telur hann Uppgjöf — Fulltrúar Dönitz ræöa uppgjöf þýska hersins i Norö-Vestur-Þýskalandi og á Noröurlöndum viö Montgom- ery, 3. mai 1945. sig hafa fært sönnur á starfsemi þjóöverjahers Hitlers allt aö 3 milljónir manna undir stjórn breskra herforingja á hernáms- svæöi breta i Norö-Vestur- Þýskalandi fram i janúar 1946. Mun Churchill, forsætisráö- herra breta á striösárunum hafa veriö potturinn og pannan I viöhaldi þessa þýska drauga- hers. Hernum skyldi beitt gegn hugsanlegri framrás Rauöa- hers Stalins. 1 fyrsta sinni þá er Churchill minntist þessa var þaö á átt- ræöisafmæli hans 1954. Þá i veisluglaumi gleymdi hann sér um stund og glopraöi út úr sér rikisieyndarmálinu um þjóö- verska draugaherinn. Churchill hreykti sér af þvi aö hafa þegar 1945 viöurkennt aö útþenslu- stefna Rauöa-hersins yröi ein- ungis stöövuö meö stuöningi þýrskra hersveita. Samvinna nauðsynleg við þjóðverja ef... Churchill sagöist m.a. svo frá 1 afmælishófinu aö hann heföi nokkru fyrir striöslok I Evrópu, friöardaginn héldu menn 8. mai 1945, sent Montgomery skeyti þess eölis aö þýskar herdeildir skyidu afvopnaöar meö þaö fyrir augum aö fá mætti þeim vopn i hendur á nýjan leik ef bresku herstjórninni byöi svo viö aö horfa. Montgomery var yfirhershöföingi breta i N-V- Þýskalandi þ.e. þeim hluta Þýskalands er siöar var her- námssvæöi þeirra breta. Þessi opinberun Churchills vakti gifurlegt umtal I fjölmiöl- um. Skref fyrir skref neyddist hann til þess aö cjraga ummæli þessi til baka, sagöi þau á mis- skilningi byggð. Aöspuröur kvaöst þó Montgomery vel minnugur þessa auk þess sem liöþjálfi i bresku leyniþjónust- unni sagöist hafa ritað leyni- skeyti þessa efnis er send voru Montgomery, hershöföinganum Alexander, er réöi fyrir her breta á Italiu, og fleirum. Hinn þýski her Churchills. Ekkert skeyta þeirra er ofan- greindir töldu sig hafa fengið eöa átt þátt i aö senda hafa komiö I leitirnar þrátt fyrir itar- lega leit i skjalasöfnum breska hersins. Bandariski sagnfræö- ingurinn Arthur L. Smith telur sig þó hafa fundið, eftir ná- kvæma leit, slik skeyti er send voru ýmsum háttsettum mönn- um breska hersins. Eitt er og þó vist aö sagnfræðingur þessi hef- ur fundiö sannanir fyrir nokkru er kollegar hans kalla „þýskan draugaher undir breskri stjórn.” Smith hefur sýnt fram á meö bók sinni aö þjóðverjaher Hitl- ers, Wehrmacht, var viö lýöi undirstjórn þýskra liösforingja, en yfirstjórn breskra herfor- ingja, mánúöum saman eftir aö striöinu viö þjóöverja var raun- verulega lokiö meö uppgjöf þeirra 8. mai 1945. Astæöan fyrir þvi aö þessi áætlun Churchills, þvi sannaö þykir aö hann hafi veriö potturinn og pannan varöandi framkvæmd hugmyndarinnar um hinn þýska draugaher, tókst. var einfald- lega sú aö hinar bresku og bandarisku herdeildir er sóttu aö þjóöverjum úr suöri og vestri tókst aö semja um vopnahlé viö þjóöverja áöur en rússum tækist aö ná takmarki sinu i Þýska- landi, þ.e. Berlin. Draugaher þessi var siöan reiöubúinn til atlögu viö Rauöaher rússa. Fordæmis fyrir vopnahlés- samningum viö Þjóöverja i noröri og vestri i mai 1945 án samráös viö rússa leituöu bret- ar og bandarlkjamenn til Italíu, en þar haföi veriö samiö um vopnahlé viö SS-foringjann Wolff i Bern þá fyrr um voriö. Var þaö vopnahlé, eða réttara var nefnilega ekki lengur til. sagt sú uppgjöf þjóöverja, i andstööu viö samkomulag hinna þriggja stóru þ.e. Stalins, Churchills og Rooswelts i Casa- blanca frá 1943. Hiö velheppn- aöa vopnahlé viö Wolff fékk Churchill til þess aö voga sér slikt hiö sama á noröurvængn- um. Timinn reyndist einnig hentugur: Milljónir pysxra ner- manna og almennings á flótta undan herjum rússa vestur á bóginn ieitandi skjóls á her- Þjóöverjaherinn „afvopnaöir hermenn” fangar breta i Noregi 1945. námssvæöum breta og banda- rikjamanna. Bretar og bandarlkjamenn færöu sér og i nyt nasistaáróöur Göbbels til þess aö fá þjóöverja til þess aö gefast upp án þess aö til frekari blóösúthellinga kæmi. Töfralyf Göbbels jósep Göbbels, hinn kunni áróöursmeistari Hitlers haföi Churchill hafnar öllum ákærum. látiö þau boö út ganga til þýskra hermanna þ.e. I lok striösins aö hersveitir þeirra skyldu nú sameinast herjum breta og bandarikjanna i baráttunni gegn „ósiðmenntuðum hirö- ingjaflokki bolsivika”. S.L.A. Marshall hershöfðingi, sá er stjórnaöi hernaöaraögeröum bandamanna I nágrenni Magde- burg, suövestur af Berlin, kvaöst siöar hafa oröiö vitni þess aö „boöskapur” Göbbels orkaöi sem neikvætt töfralyf á þýsku hermennina. Mótstaöan gagnvart herjum breta og Bandarikjanna brotnaöi þegar saman likt og hendi væri veifaö. Þá er þjóöverjar fengu heyrt „boöskap” Göbbels útvarpaö I hátölurum bandamanna. I fyrsta sinni kom áróöur Göbb- els, er upphaflega hafði veriö ætlaöur til þess aö sundra sam- stööu bandarikjamanna og breta annarsvegar og rússa hinsvegar, hersveitum banda- manna til góöa. Uppgjöf þjóðverja kom i góðar þarfir. Montgomery haföi fengiö skipun þess eölis á útmánuöum 1945, þar sem hann sótti fram á sléttum Noröur-Þýskalands, aö leita eftir uppgjöf þjóöverja svo fljótt sem mögulegt væri. Hug- myndin var reyndar sú aö fá þjóöverja til uppgjafar áöur en rússar næöu á sitt vald meiri- hluta Þýskalands og jafnvel öörum hlutum Noröur-Evrópu er hernumdir höfðu veriö af þjóöverjum. Tækifæri til þessa gafst 4. dag malmánaöar 1945 en þá féllst Dönitz, arftaki Hitl- ers (þaö er álit manna aö „for- inginn” hafi ráöiö sjálfum sér bana 3. dag sama mánaöar) á uppgjöf. Fulltrúar Dönitz undir forystu hershöföingans Frede- burgs sömdu um uppgjöf þýska hersins I Norður-Þýskalandi á Norðurlöndum og i Hollandi I tjaldbúöum Montgomerys viö Liineburg. Þar meö var m.a. komiö i veg fyrir frekari af- skipti Rauöa-hersins af málefn- um Noregs og Danmerkur en oröiö var, en rússar hernámu Borgundarhólm og Finnmörk. Fyrir svo skjóta uppgjöf fékk Dönitz haldiö ærunni, auk þess sem rikisstjórn hans fékk setið i Flensborg þ.e. á hernámssvæöi breta allt fram til 23. mai 1945. Þá lofuðu bretar vernd þeim þjóðverjum er kynnu aö leita inná hernámssvæöi þeirra á flótta undan rússum. Sá Dönitz og til þess aö þýska hernámsliö- iö 350.000 hermanna i Noregi, vel vopnum búiö, var áfram til taks gegn hugsanlegri innrás Rauöa-hersins frá Finnmörku. Til þénustu reiðubúnir Þjóöverjar gáfust upp fyrir bandarikjamönnum 4. dag mai- mánaöar 1945 og fyrir rússum, friöardaginn 8. máí, en þaö var ekki þar meö sagt aö starfsemi þjóöverjahers Hitlers, Wehrmacht, væri hætt. Boehme einn af hershöföingjum hans á vesturvigstöövunum hélt enn starfa sinum auk þess sem 3 milljónir annarra þýskra her- manna og liðsforingja gengu til starfa sinna sem ekkert heföi I skorist. Sú breyting haföi þó oröiö á aö æösti yfirmaöur hers- ins var nú Churchill en ekki Hitler sem fyrrum. Aö visu ber þess aö geta aö hermenn þessir voru litt eöa léttvopnaöir en sumir þó betur m.a. þeir/20 þús. er m.a. gættu foröabúra breska hersins. I máilok höföu bretar safnað milljónahernum þýbverska saman i Norö-Vestur-Þýska- landi á hernámssvæöi sinu, nærri Cuxhaven. Var her þessi aö mestu undir stjórn þýskra, nema hvaö friður hinna fyrrum Hitlersþénara var einstaka sinnum truflaöur af tilviljunar- kenndum heimsóknum breskra Arftaki Hitlers, stóraömfráll Dönitz aö nafni, lengst til vinstri, sat 20 daga i Flensborg. Hann haföi ekki veriö arfleiddur af hálfu „konungsrikinu” sem segir frá i ævintýrunum, þaö Hinir þrlr stóru, sigurvegararnir Churchill, Trumann og Stalin takast I hendur framan i ljósopiö, I Potsdam, júli 1945. (Frá [útlnndum varöflokka. „Mér fannst sem ég heföi fyrir einhverja undarlega tilviljun hafnaö öfugum megin vlglinunnar”, reit bandariski blaöamaöurinn R. Hill árum siöar þá er hann minntist heim- sóknar sinnar I búöir „striös- fanganna” þýsku. Liðsforingjar breta töldu þaö og i slnum verkahring aö viö- halda andúö þeirri er Hitler og Göbbels höföu svo dyggilega innrætt hermönnum sinum i garö rússa og bolsivismans. Efnt var til fyrirlestra um „rauöu hættuna” auk þess sem áróbursmeisturum Hitlers- Þýskalands var gefin kostur á þvi aö flytja hermönnum nokk- ur hinna „fræöandi” erinda sinna. Washington og Moskva kvarta-n- Churchill breyt- ir um taktík. Kanar og rússar voru langt frá þvi reiðubúnir til þess aö sjá I gegnum fingur viö Churchill hvaö þennan tindátaleik hans með fyrrum fjandmannaher varöaöi, eöa þá dekriö viö Dön- itz og félaga, arftaka Hitlers. Þá brá bandarikjamönnum illa viö, þá er þeim barst til eyrna aö stjórn Dönitz i Flensborg færöi sér sem best i nyt ósamkomulag bandamanna I millum. Chur- chill lét aö lokum undan kröfum bandarikjamanna og rússa a.m.k. hvaö viðkom stjórninni I Flensborg. Dönitz og rikisráð hans, 300 manns aö tölu, voru handteknir af breskri herlög- reglu, 23. mai 1945. ltrekaöar kröfur úr vestri sem austri uröu siðan til þess að Churchill neyddist smám saman til þess aö leysa upp þjóöverjaher sinn. Hann reyndist þó seint af baki dottinn hvaö varöaöi viöhald þýsks herstyrks til varnar gegn hugsanlegri framrás rússa. Þvi breytti hann einfaldlega um taktik. Þúsundum saman voru her- menn þjóðverjahersins látnir lausir^úr „striðsfangabúö- um” Churchills. Eftir var þó haldiö 500 þús. manna höröum kjarna undir stjórn nýrra yfir- manna. Þjóðverjaherinn endan- lega leystur upp. En þrátt fyrir aö beitt væri nýjum aöferðum af hálfu Chur- chills til viöhalds leifum Wehr- Sachts fór þaö ekki framhjá ósnurum Stalins hvaö um var a6vvera. Þá er hinir þrir stóru þ.e. Thurchill, Stalin og nú Tru- mann hittust I Potsdam I júli 1945 spuröjst Stalin fyrir um herstyrk þannan. Aö sjálfsögöu neitaði Churchill þvi meö öllu aö slikur og þvlllkur her væri fyrir hendi. Aöur en Churchill náöi aö kveöa upp úrskurö þess eölis hvort leysa bæri upp leifar þjóö- verjahersins haföi viökomandi falliö af stalli fyrir tilstilli breskra kjósenda. Arftaki Chur- chills I forsætisráöherrastóli, Clement Atlee, hafbi fremur takmarkaöan áhuga á viöfangs- efni fyrirrennara sins, þó fund- ust aö sjálfsögöu enn fyrir aödá- endur hernaöarfr. Churchills, meöal breskra herforingja. Hófust nú deilur innan eftir- litsráös bandamanna er vörö- uöu upplausn „þýskra eininga striðsfanga”. Svo seint sem i nóvember 1945 uppgötvuöu njósnarar Stalins 5 hersveitir þjóöverja, 25 stjórnarmiöstööv- ar, eina flugsv.og aöra birgöa- sveit. Eitt er vist hér var ekki um ávöxt rússnesks imyndun- arafls aö ræöa a.m.k. er það tvi- mælalaus niöurstaba banda- riska sagnfræðingsins Arthurs L. Smiths. Þaö var aö lokum i janúar 1946 aö siðustu einingar þjóö- verjahersHitlers, þess er skyldi leggja heiminn allan aö fótum foringjans, Wehrmacht, voru leystar upp. Aktuelt (Október 1978)

x

Alþýðublaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.