Alþýðublaðið - 23.11.1978, Qupperneq 4

alþýöu-
blaöió
Utgefandi Alþýðuflokkurinn
Ritstjórn og auglýsingadeild Alþýðublaðsins er að Síðu-
múla 11, sími 81866.
Fimmtudagur 23. nóvember 1978
Sveiflur í niðurgreiðslum torvelda áætlanir
— segir Gunnar Guðbjartsson,
formaður Stéttarsambands bænda
,,Eins og ástandið er
núna, megum við ákaf-
lega iila við skerðingu
útflutningsbóta, þvi við
þurfum miklu meira en
rikinu er skylt að greiða
i útflutningsbætur. Við
erum núna að reyna að
gera ráðstafanir til að
minnka framleiðslu og
leggja á bændurna
kvaðir i þvi sambandi.
Þetta frumvarp um að
draga úr útflutningsbót-
um kemur þannig á af-
leitum tima, og þess
vegna getum við ekki
mælt með þvi eins og
ástandið er”.
Þetta sagöi Gunnar Guöbjarts-
son, formaöur Stéttarsambands
bænda, er Alþýöublaöiö spuröi
hann álits á frumvarpi því, sem
Sighvatur Björgvinsson og fleiri
þingmenn Alþýöuflokksins hafa
lagt fram um útflutningsbætur og
skýrt var frá i blaöinu i gær. „Viö
höfum veriö mikiö aö velta þess-
um málum fyrir okkur undanfar-
in 2-3 ár, og höfum mælst til þess
aö viö fengjum á okkur kjarnfóö-
urskatt og kvótagjald til þess aö
reyna aö hamla gegn aukningu
framleiöslu og jafnvel aö reyna
aö minnka hana, en auövitaö
kemur þaö beint viö budduna hjá
hverjum einstökum bónda og
skeröir kjörin. Ef þessi skeröing
útflutningsbótanna kæmi þar I
viöbót, þá væri þaö ansi þungur
baggi”.
—Hvaö vilt þú segja um þaö
atriöi frumvarpsins, aö útfiutn-
ingsbætur yröu geröar upp fyrir
hvora búgrein fyrir sig, sauöfjár-
rækt og naugriparækt?
„Þaö mætti vel hugsa sér þaö,
en þá þyrfti hámarkiö bara aö
vera hærra”. I frumvarpinu er
gert ráö fyrir þvi aö útflutnings-
bætur á afuröir nautgriparæktar
nemi mest 8% af heildarfram-
leiösluverömæti þeirrar búgrein-
ar, en á sauöfjárafuröir mest 12%
og veröi þvi marki náö I áföngum
fram til verölagsársins 1982/1983.
„Þvl er ekki að leyna”, sagöi
Gunnar, „aö framleiðslan sveifl-
ast svolitiö til milli ára milli bú-
greina, og þá hefur veriö þægilegt
aö jafna á milli, þaö skapar vissa
tryggingu. Ef ef menn stefna aö
þvl aö draga landbúnaðinn
saman, þá getur þetta vel komiö
til greina.
Þessi aöferö, aö gera hvora bú-
grein upp fyrir sig, mundi verka
Gunnar Guöbjartsson formaöur
Stéttarsambands bænda
þannig, aö ef önnur búgreinin
stæöi verr aö vlgi, þá yröi lakari
útkoma I henni þaö áriö. Þaö
mundi veröa til þess aö sumir
framleiöendur yröu aðhætta, þeir
mundu ekki þola þaö. Þaö leiöir
auövitaö til samdráttar.”
Eins og kunnugt er, er nú
hámark útflutningsbóta, slöan
1959, 10% af heildarframleiðslu-
verðmæti landbúnaöarins, aö
hlunnindum meötöldum, og hefur
þessi ár misstórt hlutfall af út-
flutningsbótunum fariö til hinna
tveggja búgreina, sem styrktar
hafa veriö á þennan hátt.
— Þú telur þá kvótakerfi og
fóöurbætisskatt hentugri til aö
hafa hemil á framleiöslunni?
„Ja, þaö yröi aö koma til viö-
bótar. Ef sú leið yröi valin, sem
Sighvatur og félagar leggja til, þá
yröi þriöji þáttur til kjara-
skeröingar, þaö yröi auka-
skeröing.”
— Hvaö vilt þú segja um þá
hugsanlegu framtiöarstefnu, sem
flytjendur frumvarpsins benda á,
aö áætlaö yröi hverjar sveiflur i
framleiöslumagni landbúnaöar-
afuröa telja mætti eölilegar meö
hliösjón af árferöissveiflum og
þörfum innanlandsmarkaöar, og
rikissjóöur bætti sföan mismun á
útfiuntingsveröi og innanlands-
veröi innan þessara marka?
„Við höfum alltaf á hverju ári
reynt aö gera svona áætlanir, en
þaö er svo miklu fleira en ár-
feröiö, sem þarna kemur til álita.
Þarna kemur lika til ákvöröun
rlkisvalds um upphæö niöur-
greiöslna, sem alltaf er veriö aö
breyta. Niöurgreiöslurnar hafa
engu minna og jafnvel miklu
meira aö segja um þaö hvaö hægt
er aö selja á innanlandsmarkaöi.
Viö höfum verið ákaflega
óánægöir meö þaö hvaö þessi
þáttur er laus og ótraustur, og
þaö er aldrei hægt að gera sér
grein fyrir þvl fyrirfram, hvernig
niöurgreiöslurnar veröa.
Niöurgreiöslurnar verka ákaf-
lega mikið á þaö, hvaö neytendur
kaupa, og þegar þaö gerist eins og
varö I júli slðastliönum, þegar
smjöriö hækkaöi svo gifurlega, þá
bara hvekkir þaö neytendur
þannig aö þeir hætta aö kaupa
vöruna, og venja sig á aðrar
vörur I staöinn. Þetta er hættan
við þaö þegar veröiö er svona
gífurlega sveiflukennt.
Okkur likar afskaplega illa,
hvaö niöurgreiöslurnar eru óút-
reiknanlegar, en þaö gerir þaö aö
verkum, aö þaö er eiginlega úti-
lokað aö gera svona áætlanir um
landbúnaöarframleiösluna. Til
þess aö hægt sé aö gera ein-
hverjar áætlanir, veröur aö binda
niöurgreiðslurnar sem eitthvert
ákveöiö hlutfall á hverja selda
einingu.
Viö höfum oft vakið máls á þvi
viö stjórnvöld, hvað þetta væri
miklu betri aðferð, en þeir segjast
alltaf veröa aö breyta þessu
vegna utanaðkomandi áhrifa,
eins og I sambandi viö gengis-
breytingar og breytingar á
markaösverði á fiski sem hafa
áhrif á utanrfkisviöskiptin og
kaupgjaldið. Þeir segjast veröa
aö nota niðurgreiöslurnar sem
hreyfanlegt stjórntæki f þessu
sambandi.
— En viljið þið að greiddar séu
niður fleiri vörutegundir en nú er
gert?
„Viö höfum nú aldrei óskaö
eftir þvi. Niöurgreiöslurnar eru I
sjálfu sér neyöarúrræði aö okkar
mati og rugla veröskyn neytenda.
Þess vegna höfum viö aldrei
óskað eftir auknum niöur-
greiöslum nema I einstaka til-
fellum I sambandi viö smjöriö, af
þvi aö enginn markaöur er fyrir
smjörið á þvl veröi, sem þaö er
skráö á.
Hitt er svo aftur annaö mál, aö
viö vildum afnema söluskattinn,
á búvörunum af þvi aö viö töldum
hann óeölilegan I samanburöi viö
margt annaö, þvi fiskur, brauö,
ávextir og fleira var undanþegiö
söluskatti.”
• Framhald á bls. 3
Sjömeistarasagan
eftir Haiidór Laxness
Jólabókin 1978
Heillandi verk, unnið úr minningabrotum
Nóbelsskáldsins.
Himinfagur skáldskapur
Minnst er í bókinni af miklum hlýhug
margra æskuvina höfundar.
Gefið vinum yðar minningabækur
Halldórs Laxness.
I túninu heima.
Ungur eg var.
Sjömeistarasagan.
Helgafell
Unuhús
við Veghúsastíg