Alþýðublaðið - 05.01.1980, Qupperneq 8

Um byggingarmál Borgarspítalans
Bygging B-álmunnar
er brýn nauðsyn
Ræða Sigurðar E. Guðmundssonar, vara- borgarfulltrua
„Herra forseti.
Ég vil gera hvort tveggja,
fagna þeirri samþykkt sem heil-
brigöisráð hefur gert varðandi
byggingu B-álmu Borgar-
spítalans og sömuleiðis þeirri
tillögu sem Páll Glslason,
borgarfulltrili, hefur hér flutt
um i sama dilr. Það er skemmst
frá þvi að segja, að ég lit þannig
á, að áskorun heilbrigðisráös og
tillaga Páls Gislasonar, borgar-
fulltrúa, verði hún samþykkt
hér i borgarstjórninni, sem ég
vona, hljóti að teljast mjög
alvarleg ábending til borgar-
stjórnar um aö taka B-álmuna
rækilega fyrir viö undirbúning
fjárhagsáætlunar fyrir næsta
ár, og hafa byggingu hennar þar
efst á blaði. Viö. sem stóöum aö
samþykkt tillögunnar i heil-
brigöisráöi, og þeir sem standa
að samþykkt tillögu Páls Gi'sla-
sonar, borgarfulltrúa, her á
eftir, hljóta með stuðningi sln-
um viö hana að ætlast til þess,
jafn-gagnórð eins og bæði
samþykktin og tillagan er, að
máliö veröi sett einna efst á
verkefnalista borgarstjórnar-
innar á næsta ári. Ég þykist
geta lýst þvi yfir, fyrir hönd
okkar borgarfulltrúa Alþýðu-
flokksins að viö munum aö
sjálfsögðu styðja hana.
F ra mk væmdahraði
sem er gjörsamlega
óviðunandi
Þessi tillaga, sem hér hefur
verið lögð fram og samþykkt
heilbrigöisráös gefa visst tilefni
til þess að fara nokkrum orðum
um byggingarframkvæmdir
borgarinnar á þessu sviði á
umliönum árum og áratugum.
Þaö er skemmst frá þvi aö
segja, að ég llt þannig á, að það
hafi verið staöiö meö nokkuö
öðrum hætti að þeim fram-
kvæmdum heldur en mörgum
öörum á vegum borgarinnar,
sem margar hverjar hafa verið
meðhinum mesta myndarskap.
Mér sýnist sem spítalabygg-
inarnar hafi I of ríkum mæli
veriö i sama farvegi að þvl er
framkvæmdir hefur varðaö og
kirkjubyggingar, en alræmt er
hve langan tlma tekur aö koma
Það er ekki skammlaust ef framkvæmd B-álmu byggingarinnar
tekur lengri tima en 2 til 3 ár.
sllkum húsum upp og I notkun.
Ég þoriekki að fara með það á
þessu stigi málsins, hve langan
tima það hefur tekiö að koma
þj ónus t um álum Borgar-
spítalans i þaö horf, sem hún er
kominnú, þ.e.a.s. komin I notk-
un að nokkru leyti og kemst
vonandi 1 notkun aö fullu leyti á
næsta ári. En ég held að ég ýki
ekki mikið þótt ég segi, að þaö
séu ein 6 til 8 ár. Þetta er fram-
kvæmdahraði, sem ekki nær
nokkurri átt, er gjörsamlega
óviðunandi og á sér, eins og ég
hef áður sagt, engar hliðstæður,
nema I byggingarframkvæmd-
um, sem lakast ganga I landinu,
það eru kirkjubyggingarnar.
24 mánuðir eru hæfi-
legur framkvæmda-
timi
Éger þeirrarskoöunar, aðþaö
sé ekki skammlaust ef fram-
kvæmd B-álmu byggingarinnar
tekur lengri tima en 2 til 3 ár.
Það er alveg út i hött að þaö
þurfi að taka lengri tima að
koma þessu húsi upp heldur
en öllum öðrum, sem byggö
eru hér I þessari borg. Og
ég vil I þvi sambandi benda
einmitt á framkvæmdir
borgarinnar við byggingu
dvalarheimilanna, sem hér
voru borin i tal áöan, og hafa
gengið mjög vel og af
myndarskap, en likast til er mér
nú óhætt að fullyrða, aö fram-
kvæmd við byggingu dvalar-
heimilanna hafi yfirleitt skeð á
venjulegum og eðlilegum bygg-
ingartima, það er 2 til 3 ár. Og
það er alveg út i hött, nú til
dags, að reikna með þvi, eða
standa þannig að framkvæmd-
um við byggingu B-álmunnar,
að það taki lengri tima að full-
gera hana. Ég skal að visu
viðurkenna, aö það getur tekið
eitthvað lengri tima að búa
hana nauðsynlegum tækjum.
En það er annað mál, sem þó
mætti reka samhliða. Ég er
þeirrar skoðunar að það eigi að
standa öðru vlsi aö spítalabygg-
ingunum hérna 1 borginni held-
ur en gert hefur veriö til þessa,
eftir þvl sem ég hef getað séð til.
Ég lít þannig á, að eðlilegur
byggingartimi þessa húss sé
u.þ.b. 2 ár og að það verði að
koma þvitilleiöar.aðunntséað
steypa það upp og fullgera það á
árunum 1980 og 1981, þ.e.a.s. á
24mánuöum, eins ogalvanalegt
er og alvanalegast er um bygg-
ingar af svipaðri stærð Mér i
borginni.
Þetta tel ég að eigi að gera og
það eigi að ganga þannig frá
skipulagningu framkvæmdanna
að það sé litið á endapunkt
þeirra sem útgangspunkt viö
skipulagningu þessa. Það eigi
að taka þann pól I hæöina, að
miöa við lyktir framkvæmda i
ársbyrjun 1982 og prjóna svo út
frá þeim punkti til dagsins I dag
og finna með þeim hætti út,
hvernig á að standa aö bygg-
ingarframkvæmdunum, þann-
ig, að þær séu fullbúnar á rétt-
um tlma, en ekki að enda-
punkturinn sé 6 til 8 ár I burtu
eins og tiðkast hefur þegar
menn hafa þótzt vera komnir að
endapunktinum.
ónógur undirbúningur
og langur fram-
kvæmdatimi veldur
mestu um háan bygg-
ingarkostnað.
Það er hlutverk þessarar
borgarstjórnar aö gera sitt til
þess — og það er lika hlutverk
þingmanna Reykjavlkur að sjá
til þess, að nægilegt fjármagn
fáisttilaöunntsé að koma þess-
ari framkvæmd upp á eðlilegum
tlma, þótt seint sé og um slðir,
langt á eftir þeirri þörf, sem
löngu er fyrir hendi. Það er á
þennan slðasta punkt, sem ég
vildi leggja áherslújað það verði
búið svo um hnútana, aö þing-
menn borgarinnar átti sig á þvi,
að þaö er ætlast til þess að þeir
leggi sitt af mörkum til þess að
nægilegt f jármagn fáist l tæka
tlð til þess að unntsé að koma
þessari framkvæmd upp á eðli-
lesum tfma.
Og slðast en ekki sízt vil ég
leggja áherslu á það, að það er
tvennt sem umfram aUt veldur
ætlð mestu um háan byggingar-
kostnað, þaö er annars vegar
ónógur undirbúningur fram-
kvæmda og hins vegar afar
langur byggingartlmi. Það
verður að gera þetta tvennt út-
lægt úr byggingarframkvæmd-
um borgarinnar, aö svo miklu
leyti sem þaö hefur veriö fyrir
hendi, og þaö másiztaf öUu eiga
við um byggingu B-álmunnar,
sem vonandi hefst núna eftir
áramótin, vil ég segja, og þarf
að verða fokheld meö eölilegum
hætti á árinu 1980 og veröa full-
gerö I árslok 1981 eöa 1 ársbyrj-
un 1982, Skal ekki hafa fleiri
orðum þetta að sinni.
Umrædu er þörf
Skóli og þjódfélag I
t landi þar sem umræða um
efnahagsmál og verðbólgu-
vanda er daglegt brauð kemur
það þægllega á óvart að verða
var við hinn miklaiáhuga, sem
virðlst vera á skdla- og menn-
ngarmálum meðal almennings.
Þessiáhugikom berlega iljós
á vinnustöövafundum þeim sem
haldnir voru fyrir nýafstaönar
kosningar. Næst á eftir efna-
hagsmálum var það þessi mála-
flokkur, sem fólk einna helzt
vUdi ræða um. Þetta er vissu-
lega góðs viti og merki þess að
almenningur I landinu hefur
áhuga á þvi sem er aö gerast I
skólaerfinu.
Skóla- og menningarmál eru I
dag svo snar þáttur I daglegu lifi
fólks, að lifandi og kraftmikUlar
umræðu um þessi mál er þörf.
Það er hins vegar deginum
ljósara, að sllk umræða hefur
ekki farið fram aö því marki er
nægilegt eða viöunandi getur
talist. Stór hluti almennings i
landinu hefur takmarkaöa
innsýn I það hvað er aö gerast I
skólakerfinu- eða i hverju hið
eiginlega skólastarf er fólgiö.
Hitt er ljóst, aö þegar það er
gjört opinbert að meira en
þriðjungur stúdenta útskrifast
úr skólum landsins, með
þriðju einkunn og fréttir
berast um upplausnarástand I
grunnskólanum þá vakna ýms-
ar spurningar. Hvernig hefur
framkvæmd grunnskólalag-
anna tekist? Hvaða áhrifhefur
stórfelld aukning i mennta- og
framhaldsskólunum haft á
starfsemina þar? Hver er
ástæðan fyrir hinni háu fallpró-
sentu I framhaldsskólunum?
Þetta eru einungis örfárra
þeirra spurninga sem almenn-
ingur á kröfu á að fá svar við.
A það var bent I leiöara
Alþýðublaðsins ekki alls fyrir
löngu, að ekki væri vanþörf á að
taka til endurskoðunar hugtök,
eins og t.d. skólaskylda, frá
rótum. Það mætti taka dýpra I
árinni og hugleiöa hvort ekki sé
tlmi til kominn, að endurskoða
skólakerfiö I heUd sinni. Það er
t.d. fráleitt, að láta sér detta það
tU hugar, aö nemendur séu til-
búnir að tileinka sér þá þekk-
ingu, sem þeim væntanlega er
nauösynleg einmitt á þeim
aldrí, sem fellúr innan hínnar
svoköUuðu skólaskyldu. A sama
hátt er það fráleitt, aö fólk sem
einhverra hluta vegna hefur
gefist upp á skólanum á yngri
árum skuli varla komast inn I
kerfiö aftur þegar sá timi
kemur, að það langar til þess að
afla sér þekkingar. Þessi tvö
atriði ættu að vera visbending
um að skólakerfið þarf að
endurskoða frá rótum, svo ekki
sé minnst á þær gifurlegu fjár-
upphæöir sem fara til spUlis I
skólakerfi.sem hvorki uppfyllir
kröfur atvinnuveganna né
kröfurþær sem eölilegt þykir aö
nemendur ættu að gera sjálfir.
Væri t.d. ekki hugsanlegt að
stytta skólaskylduna og spara
nemendum óþarfa setu á skóla-
bekk, gegn vilja sinum, og
þjóðarbúinu stórfé, en I þess
stað auka gæði þeirrar fræöslu
sem veitt er? Væri ekki hægt aö
hugsa sér sveigjanlegra skóla-
kerfi, sem betur uppfyllti þær
kröfur, sem einstaklingur og
samfélag setja hverju sinni.?
Er ekki hægt að hugsa sér
skólakerfi, sem fljótar kæmi til
móts við sibreytilegar kröfur
nútimaþjóðfélags þannig, að
skólakerfið lagaði sig fljótar að
breyttum kröfum?
1 skýrslu frá skólarann-
sóknardeild Menntamálaráðu-
neytis er m.a. tekiö fram, að
hverju skuli stefnt I nýrri náms-
skrá fyrir grunnskóla, og
hver séu helztu vandkvæðin við
að ná settum markmiðum.
Höfuðáherzlan er 1 þessu
sambandi lögð á breytt hlutverk
kennara og breytta kennslu-
skipan. Þar.va kemur fram, að
hlutverk kennara á að færast I
það horf, að hann verði fremur
uppalandi en fræðari.
Kennarinn á aö aðstoða börnin
viö sjálfsnám. Námiö á að vera
fjölbreyttara, losað veröi um
bekkjarkerfið og valfrelsi
aukiö.
Menn eru eflaust ósammála
um þessi markmið, enda kemur
I ljós, aö skólarannsóknardeild
telur á þvi ýmis vandkvæði, að
takast megi að ná settum mark-
miðum. Þar er m.a. tekið fram
að kennarar hafi ekki hlotiö
nægilega þjálfun.sem nauðsyn-
leg er þessum starfsháttum.
Viöhorf kennara eru ekki talin I
samræmi viö stefnumörkunina.
Skortur er á kennslugögnum og
hætt við auknum agavanda-
málum.
Þetta segir okkur, að kennara
verður að þjálfa og kynna ný
vinnubrögð, agavandamálinu
verður að mæta á einhvern hátt
og stundaskrá verður að
breyta verulega. Spurning er
hvort almenningur I landinu er
sammála þessum breytingum.
Spurning er hvort fólk gerir sér
Framhald á bls. 7.
alþýðu-
i nFT'Wm
Laugardagur 5. janúar
KÚLTURKORN
Nýr út-
varpsþáttur:
Stjórnmál
og glæpir
Sunnudaginn 6. janúar kl. 14.55
verður fluttur fyrsti þátturinn af
sex undir samheitinu „Stjórnmál
og glæpir”. Nefnist hann „Furst-
inn” og fjallar um bragðarefinn
Niccoló Macchiavelli. Þýðandi er
Jón Viðar Jónsson og stjórnandi
Benedikt Arnason. Flytjendur
eru Gunnar Eyjólfsson, Guðjón
Ingi Sigurðsson, GIsli Alfreðsson,
Randver Þorláksson, Jónas
Jónasson og Benedikt Arnason.
Óskar Ingimarsson flytur inn-
gangsorð.
Höfundur þáttanna um „Glæpi
og stjórnmál” er Hans Magnús
Enzensberger, en danski út-
varpsmaðurinn Viggo Clausen
hefur búið þá til flutnings I út-
varpi. Þar er fjallaö um menn og
málefni, er vakið hafa athygli og
markað spor I söguna, ekki sist á
þessari öld, 1 þáttunum er lýst
einræöisherrum, bófum og
glaumgosum, svo eitthvað sé
nefnt. Þetta eru ekki framhalds-
þættir i eiginlegum skilningi.
Akveðið efni er tekið fyrir I hverj-
um þætti, en þó eiga þeir sam-
merkt á ýmsan hátt.
Hans Magnus Enzensberger er
Þjóðverji, fæddur árið 1929. Hann
stundaði nám I germönskum
fræðum, almennri bókmennta-
sögu og heimspeki. Vann siöan
hjá suður-þýska útvarpinu, en
hefur eingöngu helgaö sig rit-
störfum frá árinu 1961. Hann hef-
ur skrifaö fjölmörg leikrit fyrir
útvarp, þ.á.m. svokölluð heim-
ildaleikrit byggö á sannsöguleg-
um atburðum.
Útvarpsleikrit
vikunnar
Fimmtudaginn 10. janúar kl.
21.05 verður flutt leikritið
„Kristalsstúlkan” eftir Edith
Ranum. Þýðinguna gerði Torfey
Steinsdóttir, en leikstjóri er
Herdls Þorvaldsdóttir. Með hlut-
verkin tvö fara Margrét Clafs-
dóttir og Þórunn Magnea
Magnúsdóttir. Flutningur leiks-
ins tekur röskar 50 minutur.
Nina Weide, „kristalsstúlkan”,
hefur verið fræg leikkona. En nú
er hún ekki lengur ung og falleg
og þar að auki á góöri leið með að
verða drykkjusjúklingur. Móðirin
hefur boöið fyrrverandi kærasta
Ninu, sem nú er frægur leikstjóri,
til miðdegisveröar, I von um að
dóttir hennar geti tekið þráðinn
upp aö nýju. En oft fer sitthvaö á
annan veg en menn ætla.
Edith Ranum er þekkt fyrir
barnaleikrit sln I útvarpi, bæöi I
heimalandi sinu, Noregi, og ann-
arsstaðar á Noröurlöndum. Hún
hefur einnig skrifað sakamála-
leikrit og nokkrar skáldsögur I
þeim dúr. Arið 1975 hlaut hún 1.
verölaun i leikritasamkeppni
fyrir „Kettlinginn’, en það var
jafnframt fyrsta útvarpsleikrit
hennar.
bolabAs
„Við vinnum ekki sigur á
verðbólgu með skyndisókn —
heldur með þolinmæði og
þrautseigju.”
(Ór áramótaræöu Geirs
Hallgrimssonar, þáverandi
forsætisráöherra, 1978)