Alþýðublaðið - 03.05.1980, Blaðsíða 2

2
Laugardagur 3. maí 1980
Þaö er ástæöulaust
aö ætla aö Framsóknar-
menn hafi ekki meint
neitt meö málflutningi sinum
fyrir siöustu kosningar. Þrátt
fyrir þaö óorö, sem af Fram-
sóknarmönnum hefur fariö á
veröbólguáratugnum -Fram-
sóknaráratugnum, er þar aö
finna menn, sem hafa þungar
áhyggjur af þjóöfélagslegum
upplausnaráhrifum óöaverö-
bólgunnar. Þessir hinir sömu
menn vita mæta vel, aö rikis-
stjórn sU, sem Framsóknar-
flokkurinn telst nU vera 1 forystu
fyrir, eins og allar hinar fram-
sóknarstjórnirnar á óöaverö-
bólguáratugnum, stefna i þver-
öfuga átt, ef mælikvaröinn á
árangur stjórnsyslunnar á aö
vera hjöönum veröbólgunnar.
K osningastefnuskrá
Framsóknarflokksins snerist
um niöurtalningu veröbólgu i á-
föngum. Þ aö átti lika aö nema
Ur gildi nUverandi visitölukerfi
meö þvi aö ná samkomulagi um
hámark kauphækkana i krónu-
tölu. Þetta var sU fræga niöur-
talningarleiö, sem margir kjós-
endur aöhyíltust fremur en
leiftursókn Sjálfstæöisflokksins.
Ot á þennan málflutning endur-
heimti Framsóknarflokkurinn
sitt fyrra fylgi og þingstyrk.
Fyrir kosningar, en sérstak-
lega þó i stjórnarmyndunar viö-
ræöunum aö kosningum lokn-
um, lýstu forystumenn Fram-
sóknarflokksins þvl yfir, aö
þeim og Jafnaöarmönnum bæri
lltiö I milli. Hins vegar virtist
djUp staöfest milli Framsóknar
og Alþýöubandalags. Fram-
sóknarmenn sögöu, aö ekki væri
heil brU I efnahagstillögum Al-
þýöubandalagsins. Samt gengu
peir tii nUverandi stjórnarsam-
starfs af tveimur ástæöum:
Löngun til aö kljUfa Sjálfstæöis-
flokkinn og til varnar sinni
gjaldþrota landbUnaöarpólitlk.
(•ar meö viöurkenndu
Framsóknarmenn, aö mál-
flutningur þeirra fyrir kosn-
ingar, þess efnis aö engan
ágreining væri aö finna milli
stjórnarflokkanna I efnahags-
málum væri visvltandi rangur
og villandi. Framsóknarmenn
böröu sér á brjóst fyrir kosn-
ingar, og lýstu þvl yfir, aö þeir
einir störfuöu af heilindum og
drengskap, en aörir ekki. Aróö-
ur þeirra fyrir kosningar reynd-
ist hins vegar i stjórnar-
myndunarviöræöunum vera
loddaraleikur.Hann staöfesti
fjórða lagi er það hreinn uppspuni, að minni-
hlutastjórn Alþýðuflokksins hafi ekki afgreitt verð-
hækkunarbeiðnir. Hún gerði það með samræmdum
hætti, þannig að verðbreytingar svöruðu ekki til meira
en um 35% verðhækkunar á ári. Þannig framkvæmdi
minnihlutastjórn Alþ.flokksins þá niðurtalningar-
stefnu, sem Framsóknarf lokkurinn boðaði fyrir kosn-
ingar, en treystir sér nú ekki til að standa við í reynd."
greitt veröhækkunarbeiönir.
HUn geröi þaö meö sam-
ræmdum hætti, þannig aö verö-
breytingar svöruöu ekki til
meira en um 35% veröhækkunar
á ári. Þannig framkvæmdi
minnihlutastjórn Alþ. flokksins
þá niöurtalningarstefnu, sem
Framsóknarflokkurinn boöaöi
fyrir kosningar, en treystir sér
nU ekki til aö standa viö 1 reynd.
ÞÚ SJÁLFUR FJANDA ÞINN
„Hvað hefðu stjórnarherrarnir sagt, ef minnihluta-
stjórn Alþýðuflokksins hefði samþykkt alla óskalista,
hvaðan sem þeir bárust, um ótakmarkaðar verðhækk-
anir? Það hefði verið fullyrt, að hér væri um
skemmdarverkastarfsemi að ræða, til að torvelda
nýrri ríkisstjórn störf."
þaö, sem jafnaöarmenn höföu
haldiö fram allan timann, og
var á vitoröi þjóöarinnar, aö
rikisstjórn Ólafs Jóhannessonar
haföi veriö óstarfhæf. HUn var i
raun og veru ekki rikisstjórn,
heldur tilraun til stjórnar
myndunarviöræöna sem stóöu I
13 mánuöi.
|>egar Framsóknarmenn
játa nUna, aö niöurtalningarleiö
þeirra sé ófær, og segja Alþýöu-
flokkinn bera alla ábyrgö á þvi
ástandi, vegna þess aö hann hafi
ófyrirsynju rofiö stjórnarsam-
starfiö I rikisstjórn ólafs Jó-
hannessonar, og aö i tiö minni-
hlutastjórnar Alþýöuflokksins
hafi safnast upp geymdur vandi
—þá er hér um tvöfaldan mis-
skilning aö ræöa, svo gripiö sé
til vinsæls oröalags forsætisráö-
herra.
A flokksstjórnarfundi Alþýöu-
flokksins um seinustu helgi leiö-
rétti Benedikt Gröndal þennan
tvöfalda misskilning Fram-
sóknarmanna rækilega. Hann
sagöi:
Þjóöhagsstofnun hefur skv.
ósk minni tekiö saman nokkrar
tölur sem sýna hver þróun mála
var þá fimm mánuöi, sem Al-
þýöuflokkurinn hélt um
stjórnartaumana.
Pyrst ber aö telja fram-
færsluvfsitölu. A slöustu
mánuöum vinstri stjórnarinnar,
mal-sept. 1979, hækkaöi fram-
færsluvlsitalan um 27%, en þaö
er á ársgrundelli 80% verö-
bólga.
Næstu fimm mánuöi, I tíö Al-
þýöuflokksstjórnarinnar, okt-
feb., hækkaöi visitalan um 16-
17%, sem er á ársgrundvelii
45% veröbólga.
A fimm mánuöum vinstri-
stjórnarinnar, frá júni-okt. 1979,
varö samtals 33% gengislækkun
krónunnar. A fimm mánaöa
timabili Alþýöuflokksstjórnar-
innar, okt-feb, varö hins vegar
aöeins 15% gengislækkun.
Gengislækkanireru venjulega
framkvæmdar eftir fiskverös-
ákvöröun. Samt náöi Alþýöu-
flokksstjórnin fullu samkomu-
lagi um fiskverö, og afleiöingar
þess um sl. áramót. svo aö engin
vandamál voru skilin eftir
óleyst á þvi sviöi.
Sé litiö á fjármái rikisins
kemst þjóöhagsstofnun aö þeirri
niöurstööu, aö timabil Alþýöu-
flokksstjórnarinnar i vetur, hafi
greiösluafkoma veriö jákvæö
um 7.9 milljaröa. Sömu mánuöi
I fyrra (okt 78-feb. 79) hafi hún
veriö neikvæö um 7,2 mill-
jaröa.”
Þetta er sá mælikvaröi, sem
segir okkur mest um efnahags-
ástandiö. Þetta er mat fram-
kvæmt af hlutlausum aðila, sem
allir flokkar hafa sýnt fullt
traust. Tölurnar sýna, aö stjórn
Alþýöuflokksins tókst meö aö-
haldsstefnu aö halda vel á mál-
um og skila af sér eins góöu búi
og kostur var til hinnar nýju
rikisst jórnar.
H vaö sýnir þessi saman-
buröur á árangri stjórnarat-
hafna rikisstjórnar ólafs Jó-
hannessonar annars vegar og
minnihlutastjórnar Alþýöu-
flokksins hins vegar?
1 fyrsta lagi, aö þaö er
þýöingarlaust fyrir Fram-
sóknarmenn aö láta sem rlkis-
stjórn Ólafs Jóhannessonar hafi
náö árangri. 80% veröbólga er
gjaldþrot stjórnarstefnu. Þaö
var ábyrgöarleysi, aö ætla
rlkisstjóm Ólafs Jóhannessonar
aö starfa áfram.
t ööru lagi, er ástæöulaust af
Framsóknarmönnum aö láta
eins og enginn ágreiningur hafi
veriö uppi I þvi stjórnarsam-
starfi. Þeir viðurkenndu I
st jómarmyndunarviöræöum,
aö ekki væri samstarfsgrund-
völlur milli þeirra og Alþýöu-
bandalags.
t þriöja lagier þýöingarlaust
aö kenna minnihlutastjórn Al-
þýöuflokksins um ófarir nú-
verandi rikisstjórnar. Sú staö-
reynd, aö veröbólgan stefnir nú
I yfir 70% markið, er engum aö
kenna öörum en stjórnar-
flokkunum sjálfum. Rikisstjórn,
sem kann ekki önnur ráö en aö
fella gengi og leggja á aukna
skatta, sem velt er út I verö-
lagiö, og treystir sér ekki til aö
gæta aöhalds i rikisfjármálum,
peningamálum né vaxtamálum,
slik rikisstjóm uppsker eins og
hún sáir.
1 fjórða lagi, er þaö hreinn
uppspuni, aö minnihlutastjórn
Alþýöuflokkssins hafi ekki af-
N iöurtalningarleið Fram-
sóknarflokksins hefur nefnilega
aldrei veriö I ööru fólgin, en aö
lögbinda hámark veröhækkana.
Aö visu átti hiö sama aö gilda
um kaupgjald i landinu, Þessi
stefna veröur aldrei fram-
kvæmd, nema rikisvaldiö sjálft
gangi á undan meö góöu for-
dæmi. Hún veröur aldrei auö-
veld i framkvæmd. Hún verður
heldur aldrei framkvæmd, ef
ekki er einhverntima byrjaö.
Hvaö heföu stjórnarherrarnir
sagt, ef minnihlutastjón Al-
þýöuflokksins heföi samþykkt
alla óskalista, hvaöan sem þeir
bárust, um ótakmarkaöar verö-
hækkanir? Þaö heföi veriö full-
yrt, aö hér væri um skemmdar-
verkastarfsemi að ræöa, til aö
torvelda nýrri rikisstjórn störf.
Flokkur sem gerir þaö að
skilyröi fyrir samstarfi viö aöra
flokka, aö þeir uppáskrifi fallna
vlxla upp á tugi miUjaröa
króna, vegna gjaldþrota land-
búnaöarstefnu, er ekki sam-
starfshæfur um stjórn efna-
hagsmála, -nema meö Alþýöu-
bandalaginu. Gunnar Thorodd-
sen og málaliöar hans skipta
engu máli I þessu stjórnarsam-
starfi.
Hitt er rétt, aö jafnvel I þing-
flokki Framsóknarflokksins eru
til þeir menn, sem vita hvert
stefnir, og hafa af þvi þungar á-
hyggjur, aö Framsóknar-
flokkurinn ljúki óöaveröbólgu-
áratug sinum meö nýrri verö-
bólgusprengingu. Þeim er farið
aö liöa illa Þess vegna leggja
þeir kapp. . á, aö kenna öörum
um eigin óheiUndi og ábyrgöar-
leysi. Þeir veröa ekki menn aö
meiri fyrir þaö.
—JBH
Flugleiðir
1
vegna þess aö meiriháttar
sprungur komu fram i DC-8 vél-
um þess, þannig aö heildarlega
uröu þær vélar aö fara I gegnum
skoöanir, sem námu samtals 99
dögum. Orsakaöi þetta miklar
Eiður
mönnum, sem nú stjórna land-
inu.
Þeirhafa hækkaö útsvör, sem
koma verst viö láglaunafólk,
þeir eru aö hækka tekjuskatt,
þeir hafa ekki fellt niöur einn
einasta skatt.
Þannig lýsir oröheldni ráö-
herranna sér I reynd. Hafa
menn trú á þvl, aö stjórnmála-
menn öölist aftur tiltrú almenn-
ings, ef þeir ekki gera meiri
kröfur til sjálfra sin um aö
standa viö sin eigin orö?
Allar skattalækkunartil-
lögur Alþýðuf lokksins
stráfelldar.
Viö afgreiöslu fjárlaga lagöi
Alþýöuflokkurinn fram tillögur
um rúmlega 7 milljaröa lækkun
tekjuskatta, og 4 milljaröa út-
gjöld til jöfnunar hitakostnaöar.
Fjár til þess átti aö afla innan
ramma fjárlaga meö þvi aö
lækka nokkuö framlög til niður-
greiöslna, lækka ýmis framlög
til landbúnaöar og til lánasjóðs
islenzkra námsmanna. Þetta
átti aö gera, án þess aö skattar
hækkuöu.
Allar tillögur um aö draga úr
útgjöldum rikisins og láta þaö
koma þegnunum til, góöa voru
felldar.
Þessar sparnaöartillögur
voru stráfelldar, þrátt fyrir lof-
oröin um lækkun skatta,. Þrátt
fyrir öll loforöin hafa skattar
truflanir og mikinn kostnaö,
sem leiddi af skoöunum og viö-
geröum, sem framkvæma varö
án tafar þegar þær komu I ljós.
Sem betur fer þá hefur nú flug-
floti félagsins aö mestu leyti
1
verið hækkaöir og eru enn aö
hækka. Nú spyr ég: Var þaö
þetta, sem almenningur var aö
fagna þegar rikisstjórnin var
mynduö? Ég held ekki.
Framsóknarmenn þriggja
flokka.
Lúövizkan og ábyrgöarleysi
Alþýöubandalagsins ráöa nú
stjórnarstefnunni. Hjá Fram-
sóknarflokknum ber nú hæst
eins og venjulega, hentistefn-
una. Sjálfstæöisflokkurinn virö-
ist vera heillum horfinn.
Þessi rlkisstjórn stendur
ekki viö þau loforö sem hún gaf
þjóöinni I febrúar. Mörg þeirra
hefur hún þegar svikið.
Þessi rlkisstjórn ætlar sér
ekki aö ráöast gegn veröbólgh.
Til þess ræöur Alþýöubanda-
lagiö of miklu um stjórnarstefn-
una.
Þessi rikisstjórn mun ekki
takast á viö vandann i landbún-
aöarmálum, vegna þess aö i
henni sitja Framsóknarmenn
þriggja flokka.
Þaö sem þó skiptir mestu
máli er aö myndun þessarar
rikisstjórnar bar aö meö þeim
hætti aö hvorki veröur kennt viö
heilindi né drengskap, sem
sumir töluðu hvað mest um
fyrir kosningar. Þaö er þessi
staðreynd, sem ræöur stefnu
hennar og gjöröum, þvl miöur”,
sagöi Eiöur Guönason aö lokum.
Auglýsið í Alþýðublaðinu
fariö I gegnum þessar skoöanir
svo vonir eru til þess aö þetta
endurtaki sig ekki. Hér hefur
aöallega veriö rætt um Atlants-
hafsflugiö, og nemur heildartap
félagsins af Atlantshafsfluginu
7.4 milljöröum kr.
1 framhaldi af þvi, sem hér
hefur veriö sagt um Noröur
Atlantshafsflugiö er rétt aö þaö
komi fram aö þessi eining er sú
lang stærsta I rekstri félagsins.
Af heildarrekstri félagsins er
umfang á Noröur Atlantshafinu
um 51%. Skiptir þaö þvi sköpum
hvert framhald veröur á þess-
um rekstri fyrir afkomu félags-
ins.
Rétt er aö bæta þvi viö aö sú
staöreynd aö Atlantshafsflugiö
er svona stór þáttur l rekstri
félagsins skapar þvi verulegan
vanda af eftirtöldum orsökum:
Flest þau félög sem eru meö
rekstur á Atlantshafinu hafa
umfangsmikinn rekstur á
öörum flugleiöum. Svo nefnt sé
dæmi, þá hafa frændur okkar
Skandinavar, SAS, umfangs-
mikinn rekstur innan Evrópu
innan Noröurlanda, til Austur-
landa nær og fjær, til Afriku
o.s.frv. Nú er þaö svo aö sam-
keppni hefur verið gifurleg á
Noröur Atlantshafsleiðinni eins
og lýst hefur veriö, og á meöan
aö þessi lágu fargjöld eru viö
lýöi þá er afkoma félagsins
mjög háö ástandi á þessum
markaöi vegna okkar stóra
hlutfalls I rekstri á þeirri leiö.
Sem sagt, viö höfum ekki mögu-
leika á þvi aö dreifa þvi tapi,
sem er á þessari leiö á aörar
leiöir likt og ástatt er um flest
þau félög, sem eru meö rekstur
á Noröur Atlantshafinu. Hér er
þvl veruleg sérstaöa hvaö okkar
félag snertir og þvl I óhag.”
Um rekstur einstakra eininga
innan félagsins kom þaö I ljós,
aö forstjórinn taldi afkomu I
Evrópuflugi hafa veriö þolan-
lega I ár, þótt ekki heföi veriö
komist hjá tapi á rekstrinum,
frekar en á öörum flugrekstri
félagsins. Þaö aö tapiö varö
ekki hærra en þaö varö, á
Evrópufluginu.eöa 195millj. kr.
sagöi hann þvl aö þakka aö þar
nyti hagkvæmni stórrekstrar,
þannig aö sölu og stjórnunar-
kostnaöur væri mun lægri en
hann væri ef ekki væru tengslin
viö stórrekstur á Noröur
Atlantshafsleiöinni.
Eins varö taprekstur á innan-
landsflugi, sem Siguröur skrifar
á reikning stjórnvalda fyrir aö
viljaekki eölilegar hækkanir á
fargjöldum viö hækkaöan til-
kostnaö
Hvaö varöar aörar rekstrar-
einingar kom I ljós aö Hótel
Esja sýndi hagnaö 1 fyrsta sinn.
Feröaskrifstofan Úrval var rek-
in meö tapi, sem og Air Baham-
as. Arnarflug sýndi hagnaö.
Aö lokum vék Siguröur aö
rekstraraöstæöum innan lands,
og sagöi þá:
„Þaö veröur ekki skiliö svo
viö þetta mál aö ekki veröi fariö
nokkrum oröum um rekstrarað-
stööu félagsins hér innanlands.
Þaö veldur öllum, sem I for-
stööu eru hjá atvinnufyrirtækj-
um hér á landi vaxandi áhyggj-
um hve illa gengur aö gllma viö
veröbólguna. Sannleikurinn er
sá,aö þaö viröist ekki skipta
neinu máli hvaöa stjörn er viö
völd hér, aö á þessum verö-
bólgufaraldri er ekki tekiö af
neinni festu og hún veöur þvi
áfram jafn aögangshörö og
áöur, svo til hömlulaus.
Ekki þarf aö fara mörgum
oröum um hvilikur skaövaldur
veröbólgan er og dettur mér I
hug aö nefna hér tölur um hvaöa
þýöingu eöa afleiöingar þessi
veröbolga hefur fyrir rekstur
þann sem félagið fæst viö. Staö-
reyndin er sú aö vaxandi erfiö-
leikar eru á þvi aö reka alþjóð-
legan rekstur hér á Islandi und-
ir slikum kringumstæöum.
Aöstaöa aöal atvinnuveganna er
önnur en rekstrargreina eins og
flugsins. Efnahagsráöstafanir á
Islandi miöast á hverjum tlma
viö þarfir sjávarútvegs og land-
búnaöar. Minna máli skiptir aö
þvi er viröist af hálfu stjórn-
valda, hvort rekstrarskilyrði
annarra atvinnuvega eins og
t.d. flugstarfsemi er fyrir hendi.
óöaverbbólgan leiðir til þess
aö slfellt_ veröur aö auka viö
rekstrarfé félagsins þvi aö með
aukinni veröbólgu krefst
reksturinn stærri fjárhæöa 1 si-
fellu. Fjármunir fyrirtækja á
íslandi eru þvi stööugt aö
brenna upp i veröbó.gunni.
Þaö sem mér er efst I huga
meö þvi aö minnast á verö-
bólgubáliö er sú staöreynd aö
viðbúum viö vaxandi erfiöleika
af þessum sökum eins og allir
aörir atvinnuvegir, landsins, og
þaö fer ekki á milli mála aö þaö
skiptir sköpum varöandi fram-
tiðarrekstur þessa félags aö
takist aö hafa hemil á veröbólg-
unni. Valdi hún áfram þeim
usla, sem hún gerir I dag, má
gera ráö fyrir aö þaö veröi enn
erfiöara fyrir okkur aö rétta
þennan rekstur viö en ella og
má sjálfsagt segja hið sama um
ýmsan atvinnurekstur hér á
landi.
Til frekari skýringar á þessu
má nefna,að sem hlutfall af
heildarrekstri hafa launaút-
gjöld aukist stórlega.
Launahlutfall á árinu 1979 var
21.2% af rekstrargjöldum
samanboriö viö 17.7% áriö 1975
og er hér um svipaðan starfs-
mannafjölda aö ræöa bæöi árin.
Ef þróun launakostnaðar á
Islandi heföi veriö sambærileg
viö nágrannalönd okkar og
samkeppnisaöila frá t.d. árinu
1975 til 1979 væri launakostnaö-
ur félagsins á Islandi 1.844 millj.
kr. lægri en raun varö á á s.l.
ári. Hér er miðaö viö aö launa-
hækkun undanfarin 5 ár I ná-
grannalöndum okkar hafi veriö
10% á ári I erlendri mynt. Hér
er þvi ekki haldiö fram aö
starfsfólk félagsins beri of mik-
iö úr býtum, heldur hitt aö verö-
bólgan hefur veriö hér aö verki
og rýrt stórlega samkeppnisaö-
stööu félagsins.”