Alþýðublaðið - 03.05.1980, Blaðsíða 6

6
Laugardagur 3. maí 1980
Konur
umræður um stöðu kvenna
undanfarin ár.
Konur i auglýsingum.
Við lauslega skoðun virðist
manni, að nokkur breyting hafi
orðiö á sviði auglýsinga hérlendis
siðustu messeri. Bæði er að meira
virðist nú lagt i auglýsingar og
hitt, að notkun kvenna i her til-
búnum aulgýsingum viröist fara
vaxandi og eru þær margar
hverjar ekki af betri endanum.
Eritt er að segja til um hvað
þessu veldur, en harðnandi sam-
keppni kemur til greina sem
hugsanleg skýring.
Þaö er kunnara en frá þarf að
segja, að auglýsingar feröaskrif-
stofa eru um þessar mundir aöal-
lega byggðar upp I kringum hálf-
naktar dansandi konur, eða konur
liggjandi fáklæddar á baðströnd-
um. Nú er út af fyrir sig ekkert
við það að athuga að fólk sé
léttklætt, á góðviðrisdegi, en það
er athugavert þegar kvenfólki,
sérstaklega, er stillt upp,
fákiæddu, til þess eins að auglýsa
ákveðna vöru eöa þjónustu.
1 mörgum slikum auglýsingum
ganga auglýsendur svo langt, að
fyrirmyndimar, sem selja eiga
vöruna, eru mjög nærri því sem
hingaö til hefur verið flokkað sem
klám. Þá er algengt að vissir
likamshlutar koninnar séu notað-
ir til að selja ákveðna vörutegund
og má sem dæmi taka mjólkur-
afurðaauglýsinguna þar sem ung
stúlka er látin sveifla brjóstum
sinum framan I ungan dreng i þvi
skyni að selja jógúrt, kókómjólk
eða eitthvaö áiika. Þessi auglýs-
ing er afar ósmekkleg og yrði
sennilega bönnuð annars staðar,
ef einhverjum dytti þá i hug aö
gera svona auglýsingu.
Heit og mjúk
i morgunsárið
Þá er önnur auglýsing sem
vekur nokkra furöu, en það er
auglýsing frá einhverri brauð-
gerö. Yfirskriftin er: „HEIT OG
MJOK 1 MORGUNSARIД.
Þessi auglýsing fyrirstillir unga
konu með bakka af brauöi, sem
hún heldur á lofti. Á bakkanum
eru kringlur og Sitthvað fleira. Sé
auglýsingin skoöuö nánar veröur
þaö augljóst, aö það er ekki
kringlan, sem er heit og mjúk i
morgunsáriö, heldur konan.
Textinn á við konuna ekki morg-
unbrauðið. Hugmyndin er senni-
lega sú, að löngunin f þessa
fallegu konu yfirfærist á morgun-
brauðið eða að um leið og morg-
unbrauöið er keypt kaupi menn
konuna með.
Þarna er höfðað til karlmanna,
að þvi er virðist. Gengiö er út frá
þvi sem visu að karlmenn langi i
fallega konu og hún þannig ætluð
til þess eins, að gera þá löngun að
löngun i morgunbrauðið. Rök-
semdafærslan er furöuleg, en
öðruvisi veröur auglýsingin ekki
skilin, sé mynd og texta haldið
saman.
Mörg álika dæmi mætti taka,
sem sýna konur leggja til likama
sinn i vafasömum auglýsingum
og er það miöur. 1 fyrsta lagi
vegna þess, að fólk á ekki að
leggja likama sinn til við slikt og i
öðru lagi vegna þess,aöhér er yf-
irleitt á feröinni fyrirbæri, sem
undirstrikar hefðbundna kyn-
skiptingu eða undirstrikar hefð-
bundið hlutverk kvenna og við-
heldur þessu hlutverki og gerir
þar meö erfiöara að breyta
þessari hefðbundnu kvenimynd.
Klámritin bönnuð,
en fást þó i sjoppum
Klámbókmenntir eru bannaðar
hérlendis en þrátt fyrir það eru
gefin út rit, sem auglýsa
islenskar fyrirsætur o.s.frv. For-
siðumyndir þessara ómerkilegu
rita verða sífellt djarfari” og eiga
rikan þátt I þvi, aö viöhalda þeirri
hugmynd aö konan sé einhvers-
konar kynferðislegt leiktæki, eins
konar karlmannaleikfang. Niður-
læging kvenna á þennan hátt er
svívirðileg og ætti löggjafarvald-
ið að taka þess konar bókmenntir
hreinlega úr umferð eða konur
að kæra viökomandi útgáfufyrir-
tæki. Á meöan löggjafarvaldið
grfpur ekki inn i svona mál hlýtur
þaö aö vera opinbert álit, að kon-
an sé kynferöislegt leiktæki karl-
mannsins og er það hryggilegt. 1
rauninni ætti krafan að vera sú,
að klámrit af þessu tagi verði
gerð upptæk strax.
Erfitt er aö segja fyrir um það
hvað veldur þvi, aö löggjafar-
valdiö skuii ekki gripa inn og
stöðva klámsöluna, en hugsanleg
skýring er sú, að við lifum á tim-
um „kynferðislegs frjálsræöis”.
Staöreyndin er hinsvegar, að
klám og kynferðislegt frjálsræði
á ekkert skylt við hvort annað.
Klámiö er söluvarningur, sem
lýtur þvi lögmáli einu, aö selja
vöruna með sem mestum hagnaði
og til að gera það verða framleiö-
endur að fara „djarfar” leiðir I
efnisvali til að skáka keppinaut-
um sinum. Klámvöruiðnaðurinn
eða klám stuðlar ekki að jafnrétti
á nokkurn hátt. Klámvörur stuöla
hins vegar að frekari kynferðis-
legri kúgun kynjanna i þvi sam-
félagi sem við búum i.
Hefðbundin kynhlutverk birtast
I klámvöruframleiðslunni. Konan
hefur sinn hefðbundna sess og
karlmaðurinn, karlmaður klám-
iðnaðarins er sannkallaður
kraftakarl. Hann er haröur og til-
finningalaus, árásargjarn og töff
— hann getur leyst öll hugsanleg
vandamál á grundvelli þessara
persónueinkenna.
Konan lætur undan
vilja karlmannsins!
Eins og áður sagöi virðist erfitt
að hugsa sér konuna I öðrum
hlutverkum en sem húsmóður
neytandi eða kynferðislegt leik-
tæki a.m.k. ef ákveðnir fjölmiðlar
eru skoðaðir grannt. í skýrslunni
til Sameinuðu þjóðanna kemur
það fram, að konunni er oft stillt
upp sem jafningja karlmannsins,
þ.e. þegar taka þarf ákvarðanir
sem snúa að heimili eða fjöl-
skyldu, en hitt veröur lika að taka
fram að konan gefur oftast eftir
fyrir vilja karlmannsins i þessari
stöðu, þrátt fyrir að kvenlmyndin
segi að hún sé rikjandi á þessu
sviði.
Þegar fjallaö er um þriðja hlut-
verk konunnar I samfélaginu —
hina útivinnandi konu — er yfir-
leitt ekki fjallað um konuna i
meiri háttar stöðum. Konan hefur
sinn sess i atvinnulifinu sem
skrifstofudama, slmamær eða
eitthvað álika og alltaf eru það
karlmenn sem svo aö segja ráða
yfir konunni á þessu sviöi.
Skýrslan fjallar nokkuð um
stöðu kvenna i Austur-Evrópu og
er niöurstaöan sú sama og á Vest-
urlöndum. Þrátt fyrir umræöur
og góðan vilja virðist konunni
alltaf vera stillt upp á hefðbund-
inn hátt, i hlutverki húsmóður og
uppalanda.
í þriðja heiminum hefur hið
vestræna gildismat þrengt sér inn
I hugi fólks vegna yfirburðarstööu
vestrænna fjölmiðla. Stórar vest-
rænar fréttastofur dreifa upplýs-
ingum til þriðja heimsins, en auk
þess kaupa erlendir aðilar tilbúin
sjónvarpsprógrömm frá Vestur-
löndum og dreifa meö þvi
ákveönum hugmyndum um stöðu
konunnar. Þetta hefur I för með
sér nokkra árekstra milli vest-
rænna hugmynda annars vegar
og þeirra hugmynda, sem ein-
kennt hafa þessi menningarsvæði
áöur hins vegar.
í þessum löndum er vandamál-
iö það, að konur samsama sig
kvenimynd sem búin er til af
karlmönnum og fjölmiðlar m.a.
viöhalda. Það er eitt sem sameig-
inlegt er öllum þessum kven-
imyndum, en það er þetta: konan
er til vegna mannsins. Hið gagn-
stæða virðist óhugsandi eða að
konan sé manneskja.
Forsendur fyrir breyttri kveni-
mynd eru að konan öðlist félags-
legt og efnahagslegt jafnrétti, en
það er hins vegar skylda fjöl-
miðla að þeir gefi þessum málum
nánari gaum og reyni að leggja
sitt aö mörkum til að brjóta niður
fordóma um konuna.
— HMA

SKlÞáUTGCPÐ RÍKISINSj
Coaster Emmy
fer frá Reykjavik þriðjudaginn 6.
mai vestur um land til Akureyrar
og tekur vörur á eftirtaldar hafnir:
Patreksfjörð, (Tálknafjörð og
Bildudal um Patreksfjörð), Þing-
eyri, tsafjörð, (Flateyri, Súganda-
fjörð og Bolungarvik um tsafjörð),
Akureyri, Siglufjörð og Sauðár-
krók.
Vörumóttaka alla virka daga til 5.
mai.
Ms. Esja
fer frá Reykjavfk fimmtudaginn 8.
maf austur um land til Seyðis-
fjarðar og tekur vörur á eftirtaldar
hafnir: Vestmannaeyjar, Horna-
fjörð, Djúpavog, Breiðdalsvik,
Stöðvarfjörð, Fáskrúðsfjörð,
Reyðarfjörð, Eskifjörð, Neskaup-
stað og Seyðisfjörð.
Vörumóttaka alla virka daga til 7.
maf.
Rafveitustjórar III
Rafmagnsveitur rikisins auglýsa tvær
stöður rafveitustjóra III fyrir Suðurlands-
veitu og Vesturlandsveitu Rafmagns-
veitna rikisins
1) A Suðurlandi með aðsetri á Hvolsvelli
2) A Vesturlandi með aðsetri í Stykkis-
hólmi
Laun samkvæmt kjarasamningum
B.H.M., launaflokkur A-113.
Skilyrði er, að umsækjandi hafi raf-
magnstæknifræði- eða verkfræðimenntun.
Reynsla i rafveiturekstri æskileg. Upplýs-
ingar um starfið gefur rekstrarstjóri Raf-
magnsveitna rikisins i Reykjavik.
Umsóknir sendist starfsmannahaldi fyrir
27. maí n.k.
RÍKISSPÍTALARNIR
lausar stöður
LANDSPt TALINN
Aðstoðarlæknir óskast sem fyrst að Geð-
deild Barnaspitala Hringsins við
Dalbraut.
Upplýsingar veitir yfirlæknir i sima 84611.
VÍFILSSTAÐASPÍTALI
Sjúkraþjálfari óskast. Upplýsingar gefur
yfirsjúkraþjálfari I sima 42800.
Reykjavik, 4. mai 1980.
Skrifstofa Rikisspitalanna
Eiríksgötu 5, simi 29000
KönavniskaiipstaiHr H
Laus staða
Starfsmaður óskast til þess að hafa um-
sjón og eftirlit með húsbyggingum og við-
haldi skóla i Kópavogi á komandi sumri.
Tæknifræðingsmenntun æskileg.
Umsóknareyðublöð fást á skrifstofu
Kópavogsbæjar i félagsheimilinu
Fannborg 2.
Umsóknum skal skila til undirritaðs fyrir
10. mai n.k.
Bæjarverkfræðingur
Auglýsing
Hreppsnefnd Laxárdalshrepps óskar eftir
tilboðum i lögn 23 km langrar aðveituæðar
fyrir vatnsveitu. Otboðsgögn eru afhent á
skrifstofu hreppsins og á verkfræðistof-
unni Vermi h.f. Höfðabakka 9, Reykjavik.
gegn 30.000 kr skilatryggingu. Verkið skal
vinnast i sumar Tilboð verða opnuð mið-
vikudaginn 21. mai 1980 kl. 14.00 i skrif-
stofu hreppsins i Búðardal.
Sveitarstjóri Laxárdalshrepps
Staða skólaritara
við öskjuhliðarskóla við Reykjanesbraut
Reykjavik, er laus frá 1. júni n.k. Skrifleg-
um umsóknum þurfa að fylgja upplýs-
ingar um fyrri störf og þurfa þær að ber-
ast fyrir 10. þ.m.
Skólastjóri.
Læknafulltrúi
Starf læknafulltrúa á skrifstofu land-
læknis er laust til umsóknar. Leikni i vél-
ritun áskilin. Laun samkvæmt kjara-
samningum starfsmanna rikisins. Ritari
með sambærilega menntun kemur til
greina. Umsóknir, með upplýsingum um
fyrri störf, sendist skrifstofu landlæknis,
Arnarhvoli, fyrir 10. maí næstkomandi
Landlæknir
KtpansskamstaAar KSl
Tilboð óskast i smiði á tréverki og innrétt-
ingum i Bókasafn Kópavogs að Fannborg
3-5 i Kópavogi. Otboðsgögn eru afhent á
skrifstofu Bæjarverkfræðings Kópavogs
gegn 20 þús. króna skilatryggingu. Tilboð-
um skal skila á sama stað fyrir kl. 11
mánudaginn 19. mai n.k.
Bæjarverkfræðingur.
Útboð