Alþýðublaðið - 17.01.1981, Blaðsíða 4

4
Laugardagur 17. janúar 1981
Það sem Sovétríkin fengu fyrir vináttusamninginn við Sýrland:
HERSTÖDVAR OG HAFNARAÐSTAÐA
mikilvægar sendinefndir i við-
bót frá Sovétrikjunum. önnur
þeirra var undir forsæti Karen
Brutenz, sem er sérfræðingur i
samböndum Sovétrikjanna við
Mið-Austurlönd, og varafor-
maður Alþjöðadeildar mið-
stjórnar sovéska kommúnista-
flokksins. Hin sendinefndin var
undir forsæti menntamálaráð-
herra Ukrainu, Sergei Besklu-
benko og sU nefnd tók þátt i við-
burðum vegna sovésk-sýr-
lenskrar vináttu viku, sem
haldin var i Damaskus.
Þann 8. nóvember kom sendi-
nefnd herforingja til Damaskus
og var fyrir henni Alexander
Odintsov hershöfðingi, fyrsti,
varaformaður Al-sovésku sam-
takanna um frjálst samstarf við
herinn (DOSAAF). Erindi
nefndarinnar var að eiga við-
ræður við æðsta yfirmann sýr-
lenskra hersins, Mohammed
Ibrahim al-Ali.
Þessiaukna sovéska nærvera,
er þaðgjald, sem Assad, forseti
Sýrlands verður að greiða, fyrir
aukið öryggi gagnvart mótstöðu
innanlands. Á þvi er enginn efi,
að hann hefur ekki gengist inn á
þessi skilyrði með glöðu geði, en
hin aukna óánægja þegnanna i
Sýrlandi, sem fór að bera á að
einhverju marki eftir áramót
1980, gerir það að verkum að
sovéskur stuðningur er stjórn
hans bráð nauðsynlegur.
Assad getur þó ekki setið án
þess að njóta trausts frá einka-
framtaksöflunum i landinu, þvi
án þeirra er efnahagslif lands-
ins i rúst. Þessvegna hafa sýr-
lensk stjórnvöld neyðst til að
gefa Ut margitrekaðar yfirlýs-
ingar um að einkafyrirtæki hafi
ekkert að óttast vegna sam-
bandsins við Sovétrikin. Þegar
vináttusamningurinn var undir-
ritaður, og eins þegar samein-
ing við Lýbiu var fyrirhuguð á
sinum tima, lá við upplausn i
efnahagslifi Sýrlands. Það
hefur einnig valdið óánægju
meðal almennings, að nýlega
hækkaði verð á oliu til hUs-
hitunar og verð á öðrum neyslu-
vörum. Gert er ráð fyrir að
frekari hækkanir á neyslu-
vörum séu i bigerð.
Um leið og þessar miklu póli-
tisku breytingar verða, vinna
svo sýrlensk stjórnvöld að gerð
fimmtu Fimm-ára-áætlunar-
innar, fyrir árin 1981-85. Þetta
er gert um leið og menn gera sér
fulla grein fyrir þvi', að mark-
mið þau, sem sett voru i siðustu
fimmára áætlun, náðust ekki,
og var það reyndar langt i' frá.
Vináttusamningurinn milli
Sovétrikjanna og Sýrlands var
undirritaður í Moskvu þann 8.
október 1980. Nú hefur samn-
ingurinn verið staðfestur og í
fyrsta sinn hefur borist Ut vit-
neskja um þá liði sáttmálans,
sem fjalla um hemaðarlega
samvinnu.
Þegar samningurinn var
staðfestur með viðhöfn i Sýr-
landi, var Vasili Kuznetsov,
fyrsti varaforseti Æðstaráðs
Sovétrikjanna formaður
sovésku sendinefndarinnar,
sem var mannmörg mjög. Þessi
heimsókn er sú nýlegasta i
langri röð heimsókna til Sýr-
lands frá Sovétrikjunum sem
hafa staðið siðan samningurinn
var undirritaður i október.
Þessar heimsóknir eru til þess
ætlaðar að styrkja stöðu Sovét-
rikjanna i'landinu, eins og hægt
er.
Samkvæmt samningum hafa
Sovétrikin rétt til að nota höfn-
ina i Latakia sem og tvo sýr-
lenska herflugvelli. Gegn þessu,
munu Sýrlendingar fá sóvéska
T-72 skriðdreka og Mig 25 og /27
orustflugvélar. Þannig munu
Sovétmenn verða helstu við-
skiptaaðilar Sýrlendinga á
vopnamarkaðinum
Það hefur ekki fariö framhjá
neinum ibUa i borgunum
Latakia eða Tartous eða við Ras
Basit flóa, að Sovétmenn hafa
hlotið þessa aðstöðu. Sérlega
eru mikilvægar og umfangs-
miklar byggingaframkvæmdir i
gangi i Latakia undir sjóm
Sovétmanna. Verið er að stækka
höfnina þar og dýpka, svo hún
geti þjónað stórum flutninga-
skipum og er viölegubakkinn
sagður vera kilómetri á lengd
og hálfurkilómetri á breidd. Þá
er verið að byggja nýja bryggju
þar sem mun stærri skip geta
lagst að, en hafa nokkru sinni
fyrr getað lagst að i Latakia og
þar er hægt að skipa upp
miklum vopnasendingum.
Þessum framkvæmdum á að
verða lokið nU i vor eða sumar
og verður þá höfnin nýja afhent
sýrlenska hernum. Fyrir utan
allar framkvæmdirnar, hafa
hUs og aðrar eignir nálægt höfn-
inni verið tekin eignarnámi,
sem hefur valdið ibúunum
miklum erfiðleikum.
Við þorpið Jabla, sem er
nálægt Tartous, er verið að
byggja nýjan herflugvöll, undir
stjórn Sovétmanna. Byggð eru
þar mikil mannvirki neðan-
jarðar, ásamt herbUðum og eru
framkvæmdir undir sameigin-
legri stjórn sovéskra og sýr-
lenskra eftirlitsmanna Ur
herjum landanna. A þvi er eng-
inn efi að bækistöð þessi er
hugsuð, sem millilendingar-
staður fyrir sovéska herinn,
þegar nærveru hans er þörf i
Afriku.
1 borginni Tartous er einnig
verið að undirbúa byggingu
mikilvægra hernaðarmann-
virkja. Um leið og fram-
kvæmdum i Latakia er lokið,
verður hafist þar handa. Þar á
að byggja stóra bryggju fyrir
sovéska flotann.
Samkvæmt sýrlenskum fjöl-
miðlum, sem erstjórrc^af rikis-
stjórninni, er vináttusamn-
ingurinn ætlaður til að tryggja
öryggi þjóðarinnar. Þann 18.
nóvember t.d. f jallaöi dagblaðið
Tishrin um ótta israelska for-
sætisráðherrans við að Sovét-
rikin gætu hjálpað Sýrlend-
ingum til að koma sér upp
kjarnorkuvopnum. Svar blaðs-
ins við þessu var, að það hefði
verið Israel, sem bjó til kjarn-
orkuvandamálið i Mið-Austur-
UMHEIMURINN
löndum og það væri þvi eins gott
fyrir Sýrlendinga, að þeir ættu
nU góðan vin, þar sem Sovét-
rikin eru.
Sýrland er sannarlega mikil-
vægasti bandamaður Sovétrikj-
anna i Mið-Austurlöndum nU-
orðið. Þetta má sjá af þvi,
hversu háttsettir gestir koma til
Sýrlands frá Sovétrikjunum.
Þann 10. október, aöeins tveim
dögum eftir að vináttusamn-
ingurinn hafði verið undirritað-
ur i Moskvu, kom sovésk sendi-
nefnd tilSýrlands, undir forystu
Sheik Siaut-Dinchan Bin Ischan
Banachan, sem er-æðstiprestur
mUslima iSovétrikjunum. Þann
3, nóvember komu siðan tvær
ORKUKREPPA Á ÍSLANDI - ORKUKREPPA Á Í!
„Ef við þurfum að slát
í kerfinu til að fá að
— segir Erling Garðar
„Orkunefnd Sambands sveitar-
félaga á Austurlandi hefur bent á
þessa fyrii^Jsjáanlegu kreppu i
orkumálum landsmanna siðan
1974, en ráðamenn hafa dauf-
heyrst við ábendingum okkar,
það væri enginn orkuskortur í
landinu ef þeir hefðu hlustað og
notað brjóstvitið, við eigum að fá
menn með brjóstvit til að stjórna
orkumálum okkar og senda sér-
fræöingana i endurhæfingu:
notendur á svæði Rafmagns-
veitna rfkisins munu ekki taka
þegjandi á sig kostnað af þeim
áföllum sem nú ríða yfir okkur
vegna orkuskorts i landinu”.
Þetta eru nokkrar glefsur úr við-
tali við Erling Garðar Jónasson,
Jónsson í viðtali við Al
rafveitustjóra á Austurlandi, sem
blm. átti við hann i vikunni.
Erling Garðar er ómyrkur í
máli um suma þætti orkumála
okkar, einkum það hvernig dregið
hefur verið að taka ákvarðanir
um næstu virkjanir. Erling Garð-
ar er þaulkunnur þessum málum :
Hann hefur setið I stjórn orku-
nefndar Sambands sveitarfélaga
á Austurlandi, verið þar raf-
veitustjóri og einnig er hann
stjórnarmaður I Rafmagnsveit-
um rfkisins.
Við byrjum á þvi að spyrja
Erling Garðar um þann mikla
kostnað.sem rafveiturnar bera af
núverandi orkuskömmtun.
Kostnaðurinn iheild verður um
Það er litið gagn að byggðallnu án orku. Menn sjá nú, að skynsam-
legra hefði verið að virkja og reisa fleiri miðlunarmannvirki.
Alþjóðaár fatlaðr
Fötlun — Hvað er það?
Ár fatlaðra — Hvers vegna?
Hugtakið fötlun var skilgreint
á eftirfarandi hátt árið 1976 af
nefnd sem starfaði á vegum
Sameinuðu þjóðanna.
Orðið fötlun er notað i mis-
munandi merkingu. Við köllum
þann mann fatlaðan sem af ein-
hverjum orsökum, andlegum
eða likamlegum, á við verulega
erfiðleika að etja i daglegu lifi
sinu. Einn er kannski blindur af
þvi að sjóntaugin hefur skadd-
ast, annar greindarskertur
vegna heilaskemmda og hinn
þriðji háður hjólastól ævilangt
vegna mænuskaða (eftir um-
ferðarslys). En það er ekki sjálf
sköddunin sem við höfum fyrst
og fremst i huga þegar við
tölum um fötlun, heldur afleið-
ingar hennar. Af þessari skil-
greiningu leiðir að lífskjör
mannsins og umhverfi hafa
áhrif á fötlunina, þ.e. hvað hún
háir honum.
Alþjóöaheilbrigðismála-
stofnunin (WHO) setti siöar
fram nýja skilgreiningu þar
sem gerður er greinarmunur á
skerðingu, (eða sköddun) fötlun
sem af skerðingunni stafar og
örorku sem táknar félagslegar
afleiðingar skerðingar.
Tökum sem dæmi einstakling
sem lendir i umferðarslysi, og
skaddast svo mikið að hann
getur ekki gengið. Einstak-
lingurinn býr við skerta hreyfi-
getu, hann er fatlaður. Hann
hefur þvi ekki starfsorku á borð
við ófatlaðan og býr þvi við fjöl-
mörg vandamál, þ.á.m. félags-
leg vandamál, einstaklingurinn
er öryrki.
Sjónskert fólk, heyrnarskert,
geösjúkt, greindarskert og
hreyfihamlað svo og „kvilla-
fatlað” (flogaveikt fólk,
ofnæmissjUklingar o.fl.) á við
mjög ólik vandamál að striða i
samfélaginu.
Aukinn skilningur á fötlun fer
vaxandi. Okkur verður æ betur
ljóst að fatlað fólk þarf að geta
neytt þegnréttar sins, að allt
það sem á að standa almenningi
til boða á öllum sviðum þjóð-
félagsins (menntun, atvinna,
húsnæði, samgöngur, menn-
ingarlif, upplýsingarþjónusta)
þarf að gera svo aðgengilegt, að
skerðing og fötlun leiði ekki til
ALÞJÖÐAÁR FATLAÐRA - ALÞJÓÐAÁR FATLAÐ