Alþýðublaðið - 08.09.1981, Blaðsíða 6

6
Þriðjudagur 8. september 1981
Oddur A. Sigurjónsson skrifar:
Skóli fyrir öll börn
Fundur utanríkisráðherra
Norðurlanda
í Kaupmannahöfn:
Ólafur Jóhannesson, utanrfkis-
ráöherra.
ÖRYGGISMAL EVROPU
OG AFVOPNUNARMÁL
EFST Á BLAÐI
HÉR FER A EFTIR STUTTUR ÚTDRÁTTUR
SAME IGINLEGRAR FRÉTTATILKYNN INGAR,
SEM GEFIN VAR ÚT AÐ LOKNUM FUNDI UTAN-
RIKISRÁÐHERRA NORÐU RLANDA I KAUP-
MANNAHÖFN DAGANA 2.-3. SEPT. S.L.
Rétt fyrir ágústlok, s.l. efndu
Kennarasamtök tslands til upp-
eldisþings I höfuösta&num undir
ofanskráðu kjör- e&a kröfuor&i.
Telja veröur einsætt, a& þetta
framtak hafi glatt landslýð yfir-
leitt, þó ef til vill hafi einhverjir
reki& upp stór augu, og spurt i
einlægni, hvort vi& höfum ekki
búiö viö skólaskyldu fyrir öll
landsins börn i rösk 70 ár!
Þvi er mi&ur, a& fregnir af
þessu merka þinghaldi hafa
verið fremur strjálar, en niöur-
stööur — hafi einhverjar oröiö —
mættu þó hafa veriö saga til
næsta bæjar.
Samkvæmt lauslegu og mjög
stuttu blaöaviötali viö formann
skólamálaráös KI, Kristinu
Tryggvadóttur, á aö hafa falist i
yfirskriftinni 'ósk kennara, aö
fötluö börn heföu a&gang aö al-
mennum skólum, þá i þvi formi
a& þau tækju þátt i almennum
kennsíustundum, en nytu siöan
sérkennslu á þeim sviöum, sem
þau þyrftu meö. Vissulega er
þetta fallega hugsaö, og sjálf-
sagt a& játa þaö.
Annaö mál er, aö fólk heföi ef-
laust viljaö heyra eitthvaö um,
hvernig ætti aö koma þessu máli
af óskhyggjustigi og á nauðsyn-
legt framkvæmdastig. Þarf-
laust ætti a& vera aö minna á, a&
þó talaö sé um fötluö börn, segir
þaö útaf fyrir sig heldur lltiö.
Þar er — þvi miður um svo
marglitan hóp að ræöa og mis-
jafnar þarfir, og auövitaö er þá
gert ráö fyrir, aö komiö sé til
móts viö þarfir allra.
Þegar hingaö er komiö væri
ekki fjarri lagi aö spyrja, hvort
samtökin hafi gertsér einhverja
raunhæfa grein fyrir þvi við
hvaö er aö etja.
Skólar landsins munu yfirleitt
vera ákaflega vanbúnir, til þess
a& taka á móti fötlu&u fólki og fá
þvi hæfilegan a&búnaö. Er þá
a&eins átt viö aögang aö hús-
rýminu, sem óvíöa mun viö sér-
þarfir sniöinn. Vera má, aö auö-
veldara væri aö útvega hús-
gögn, sem hæf&u, þó þaö skuli
hér ekki fullyrt um.
Trúlegt er, aö kennslukrafta
yröi og viöa vant, einkum I
smærri skólum úti á lands-
byggöinni. Hefur þaö löngum
loðaö viö, aö skólar þar yröu aö
notast viö rýrari kosti um
kennslukrafta, en skólar i þétt-
býli.
Allt um þetta, er au&vitaö
góöra gjalda vert, aö kennara-
samtökin fari aö nugga stýrur
úr augunum, og reyni aö vinna
raunhæft aö úrbótum. En ef
leyfilegt væri aö geta, býöur
mér i grun aö til litils muni
vera, a& halda áfram aö kyrja
einhverjar „Andrarimur” i
eyru ráöamanna, ekki betur en
þær hafa gefizt slöan 1974, van-
sællar minningar!
Og þá er þaö blöndun i bekkj-
ardeiidir.
Mér er engin launung á, aö ár-
um saman hefi ég barizt I ræöu
og riti gegn þeirri fásinnu, aö
blanda i bekkjardeildir nem-
endum af öllum getu- og þroska-
stigum. Sú barátta hófst all-
löngu áöur en grunnskólalögin
voru lögfest, og mig hefur ætiö
stórfuröaö á þeirri helblindu,
sem kennarastéttin var og hefur
veriö slegin i þessu efni. Þaö er
mér óblandiö ánægjuefni, ef
kennarar eru nú loksins farnir
aö sjá út á hvaöa endemis gal-
eiöu þeir létu teyma sig. En vel
mættu þeir hugleiöa þaö afhroö,
sem nemendur hafa goldiö s.l. 7
ár, vegna þessa órá&s, og fara
hægar I aö a&hyllast allskonar
uppþot i framti&inni.
Menntamálin eru engin kálfs-
rófa, sem hver óvalinn pjakkur
eigi aö geta veifaö i kringum
höfu&sitt. Þau eiga aö lúta þeim
lögmálum, sem skirzt hafa I eldi
reynslunnar. Þetta þýöir auö-
vitaö ekki, aö engu megi breyta,
slzt ef hægt er aö færa sæmileg
rök fyrir, aö til bóta sé. Hér var,
þvi miöur, ekki neinu sliku til aö
dreifa.
Mér er mætavel um þaö kunn-
ugt, aö hreyfing var uppi um
þaö i skólum landsins áöur en
grunnskólalögin voru lögfest, og
me&an skólarnir enn höf&u
möguleika til aö raöa skynsam-
lega I bekkjardeildir, aö fækka i
deildunum niöur i 24 nemendur.
Samkomulag um þetta náöist
viö rikisvaldiö i nefnd, sem
skólarnir höf&u valiö, og ég átti
sæti i. En raunar var gengiö enn
lengra vegna smærri skólanna,
allt niöur i 17—19 nemendur
iægst. Þetta var stórt skref i átt-
ina til aukins hagræ&is.
Meö grunnskólalögunum var
nemendafjöldi I bekkjardeild
ákveöinn 28 manns, ofan á þaö
aö sullumbulla saman fólki af
öllum getu- og þroskastigum!
Engan þarf aö furöa á, þótt út-
koman yröi jafn ömurleg og
raun er á, jafn stórt spor og hér
var stigiö afturábak.
Astæöulaust ætti aö vera, aö
þurfa aö tyggja þaö i nokkurn
fullvita mann, aö þaö er sitt
hvaö samþykkt lög og fram-
kvæmd þeirra. Þetta á ekki
hvað slzt viö, þegar flestar eöa
allar aöstæöur eru I hrópandi
ósamræmi viö lagastafinn.
Hér viö mætti aö skaölausu
bæta spurningunni: A aölita svo
á, aö skólarnir séu vegna nem-
endanna, eöa nemendurnir
vegna skólanna?

Ég vil vona, aö fyrrtaldi skiln-
ingurinn sé almennt viötekinn
af landslýö öllum, ekki sizt af
kennarastéttinni. Ef svo er, ber
skólunum auövitaö, og öllu
starfsliöi þeirra, aö neyta allrar
orku, sem þeir rá&a yfir, til aö
vinna nemendum allt þaö gagn,
sem er á þeirra færi á hverjum
staö og tima. Þetta kann aö
viröast hörö krafa, en eigi aö
siöur fullkomlega réttmæt. Hér
hafa skólarnir meö höndum
mannlegar verur, en ekki nein
leikföng. Þaö eru hlutir, sem
sérhver skólama&ur veröur si-j
fellt aö hafa inngróiö sjálfum
sér.
Af þessu lei&ir beinlinis, aö
þaö er algjörlega fráleitt, aö
skólayfirvöld eigi, eöa geti átt,
aö rá&skast meö skólana og
nemendurna og fyrirskipa aö
beina þeim inn á brautir, sem
engin reynsla liggur fyrir hvert
liggja, þó einhverjir útlendingar
hafi glæpzt til siíks, og eitthvert
„fræöingamoö” hér innanlands
hvetji þar til!
Vissulega er jafn fráleitt, aö
veifa einhverjum lagastaf, sem
er i hrópandi ósamræmi viö aö-
stæ&ur, til aö hann veröi fram-
kvæmdur. Allt slikt er einungis
gróf-purkunar-laus-svik, sem
heiöarlegum mönnum eru
ósambo&iö. Hér veröur þvl aö
stinga viö fótum.
Þaö er örugglega engum
sárara en þeim, sem einhverra
hluta vegna eru minnimáttar,
s.s. fötlu&um og fólki meö sér-
þarfir, ef vonir þeirra um úr-
bætur bregöast, aö ekki sé talaö
um a&standendur þeirra.
Þvl ber auövitað, aö undirbúa
þessi mál, svo aö likur séu til aö
vel megi hllta, og þá fyrst hefj-
ast handa um framkvæmdir.
Viö skulum vona, aö ofanrætt
uppeldisþing hafi haft þaö aö
lei&arljósi, þó leiösögnin hafi
máske veriö meira en vafasöm,
af hálfu aöalfyrirlesara.
Vestmannaeyjum, 4/9 1981.
Oddur A. Sigurjónsson.
Utanrlksráöherrar Noröur-
landa, sem komu saman til
fundar i Kaupmannahöfn 2.-3.
sept. 1981, ræddu þróun alþjóöa-
mála og létu I ljós áhyggjur
vegna aukinnar spennu og
öryggisleysis, sem einkennir hiö
pólitiska og efnahagslega
ástand I heiminum.
Rikisstjórnir Norðurlandanna
munu áfram leggja fram sinn
skerf til þess aö stu&la aö jafn-
vægi I heimsmálunum meö þvi
aö hvetja til opinnar umræöu
milli risaveldanna. Ráöherr-
arnir lýstu þvi sem sameigin-
legu hagsmunamáli allra rlkja
aö draga úr spennu I samskipt-
um stórveldanna. Þeir vöruöu
sérstaklega viö þvl, aö öryggi
yröi keypt meö nýju vigbúnaö-
arkapphlaupi. Tilgangurinn
meö samningaviöræ&um um af-
vopnun og vlgbúnaöareftirlit
væri sá, aö auka gagnkvæmt
öryggi þjóöa meö þvi aö viö-
halda hernaöarlegu jafnvægi á
lægsta hugsanlegu styrkleika-
stigi.
Mannréttindi
Ráöherrarnir lýstu fullu
trausti á getu pólsku þjó&ar-
innar til þess aö leysa sin innri
vandamál án utana&komandi
Ihlutunar. Utanrikisráöherr-
arnir áréttuöu enn á ný þá skoö-
un sina, aö ástandiö I Afghanist-
an heföi mjög slæm áhrif á al-
þjóðasamskipti og samskipti
rikja i þeim heimshluta. Þeir
minntu á að enn væri engin
lausn fundin á átökunum i
Kampútseu.
Ráöherrarnir lögöu áherzlu á
nauösyn þess, aö ríkisstjórnir
fylgdu fram I verki skyldum
sinum skv. Helsinkisáttmálan-
um varöandi mannréttindi, en
þaö væri ein af grundvallarfor-
sendum fyrir snuröulausum
samskiptum rikja, eins og
Madrid ráöstefnan I framhaldi
af Helsinki-sáttmálanum leiddi
I Ijós.
Ráðherrarnir létu i ljós þá
ósk, aö Madrid fundurinn leiöi
til niöurstööu meö nýjum mann-
réttindasáttmála i framhaldi af
helztu ákvæðum Helsinki-samn-
ingsins. Þeir lögö áherzlu á
jákvæö áhrif slikrar niöurstö&u
á frekari slökun spennu I sam-
skiptum rikja.
Afvopnunarmál
Ráöherrarnir lýstu vonbrigö-
um sinum vegna þess aö ekkert
framhald hefur oröiö á viöræö-
um um afvopnun og vígbúnaö-
areftirlit. Þess i staö er stö&ugt
bætt viö nýjum_ vopnum og
vopnakerfum I vopnabúr heims-
ins.
Ráöherrarnir lýstu eindregn-
um stuöningi sinum viö áfram-
______________________
SKYTTURNAR
eftir Alexandre Dumas eldri
94. Lú&vlk XIII ro&na&i og hvltnaöi á vixl, af reiöi vegna þessara frétta, og kardinálinn
sá strax, aö hann haföi I einu vetfangi unniö aftur alit þaö sem hann haföi tapaö, fyrir de
Tréville.
— Hefur Buckingham veriöIParls! hrópaöikóngur. Hvaö var hann aö gera hér?
— Hann var aö skipuleggja samsæri meö óvinum yöar hátignar, sagöi kardinálinn.
— Nei, fjandinn hafi þaö, hann hefur lagt á ráöinn aösvifta mig ærunni!
— Þér m egiö ekki trúa sliku. Drottningin elskar yöur.
— Ég er einfær um aö dæma um þaö sjálfur, sagöi kóngurinn. Ég verö aö fá aö skoöa
papplrana hennar, þvi hún hefur eflaust veriö viö skriftir til hans, frameftir öllum
nóttum.
— Ég kann ekki nema eitt ráö tilaöná Ibréfiö, sagöi kardinálinn.
— Og hvaöa ráö er þaö?
— Aö skipa innsiglisveröinum, herra Séguier, aö ganga I máliö. Þaö heyrir undir
hans embætti.
— Sendiö þá eftir honum. Ég fer til drottningarinnar, og segi henni, aö búast viö
honum.
Drottningin naut ekki lengur trausts eiginmanns slns, kardinálinn ofsótti hana af
ofsahatri — hann gat ekki fyrirgefiö henni aö hún haföi eitt sinn forsmáö ást hans. Nú
fannst henni hún vera ein og yfirgefin, meöal fóiks.sem hún þoröi ekki aötreysta.
— Frú, sagöi kóngur, þegar hann kom inn, kanslarinn mun koma til yöar á eftir og
skýray&urfrá vissum ákvöröunum, sem éghef tekiö.
95. Drottningin haföi oft fengiö hótanir um skilnaö, brottrekstur og dóm. Nú fölna&i hún
og sagöi:
— Hversvegna kansiarinn, herra. Hvaö getur hann sagt, sem þér getiö ekki sagt
sjálfur?
Kóngurinn snerist á hæl, sagöi ekki orö, og koma kanslarans var tilkynnt. Hann gekk
inn brosandi.
— Hvaö viljiö þér hér? spuröi drottningin. Hvcrsvegna komiö þér til mln?
Til þess aö skoöa pappira yöar hátignar vandlega, I fyllstu kurteisi, og I kóngsins
nafni.
—Skoöa pappirana mina! Þetta er móögandi, sagöi Anna af Austurrlki. En hún skildi
aö hún var hjálparvana, og hreytti út úr sér:
— Skoöiö þá, úr þvi þaö á aö fara meö mig eins og glæpamann. Estefania, látiö hann
fá lyklana.
Til aö sýnast, skoöaöi kanslarinn húsgögnin i stofunni, en hann vissi, aö hann myndi
ekki finna neitt þar. Slöan færöi hann sig nær drottningunni.
— Hans hátign er viss um aö þér skrifuöuö bréf I dag, og aö þaö hefur ekki enn veriö
sent. Einhversstaðar hlýtur þaö þó aö vera.
— Vogiö þér yöur aö leggja hendur á drottningu yöar? spuröi Anna af Austurrlki.
— Ég er minum kóngi undirgefinn þjónn, og geri þaö, sem hann skipar mér aö gera.
— Nú jæja, njósnarar kardinálans vinna verk sln vel. Ég hef skrifaö bréf, og þaö er
hér. Hún lagöi hönd á brjóst sér.
— Ég hef skipanir um aö leita aö bréfinu, einnig á yöur, ef meö þarf.
— Þaö mun ég ekki þola yöur. Þaö er ofbeldi. Ég mun heldur deyja!
Kanslarinn hneigöi sig djúpt, en hann lét ekki undan. Hann færöi sig nær drottning-
unni, og llktist mest lærisveini bööuls, i pyntingaklcfa.