Alþýðublaðið - 26.09.1981, Blaðsíða 7

Laugardagur 26. september 1981
Ingimar Jónsson, skólastjóri.
samræmi viö áskorun Dags-
brúnarfundarins, sem sam-
þykkt var i einu hljóöi af flokks-
mönnum beggja flokka og/gaf
tilefni til þess aö nefndirnar
voru kosnar.
Nefndirnar komi sér saman
um aöalatriöi i stefnuskrá,
starfsskrá og skipulagi hins
sameinaöa flokks og skili sam-
eiginlegum tillögum hvor til
sinnar flokksstjórnar.
bessar tillögur yröu lagöar
fyrir sameiginlegt þing, þar
sem fulltrúar verkalýösfélaga
og jafnaöarmannafélaga á
Alþýöusambandsþingi og
flokksdeilda Kommúnista-
flokksins á f lokksþingi eigi sæti.
2. Nefnd Alþýöuflokksins
leggur til, aö aöalatriöi stefnu-
skrár hins sameinaöa flokks
veröi þessi:
a) flokkurinn sé sósialiskur,
þ.e. setji sér þaö höfuömarkmiö
aö vinna bug á auövaldsskipu-
laginu og að byggja upp sósial-
iskt þjóðskipulag á íslandi.
b) Flokkurinn sé lýöræöis-
flokkur, þ.e. viðurkenni rétt
þjóöarmeirihlutans til þess aö
ráöa málum þjóöarinnar og
vinni á grundvelli laga og þing-
ræöis aö þvi aö ná löggjafar-
valdinu og framkvæmdavaldinu
i sinar hendur til þess aö geta
breytt þjóöskipulaginu til sam-
ræmis við stefnu sina.
3. Dægurmálastefnuskrá
skyldi i öllum aöalatriöum vera
samhljööa starfsskrá Alþýöu-
sambands tslands, þó þannig,
að hún veröi tekin til umræöu og
endurskoöunar á fyrsta þingi
hins sameinaöa flokks.
4. Flokkurinn sé i eins nánu
skipulagslegu sambandi viö
verkalýðshreyfinguna og unnt
er og samanstandi af stjórn-
málafélögumr einu á hverjum
stað, og verkalýðsfélögum
innan ASt. Fullkomiö lýöræöi sé
innan flokksins. Meirihluti at-
kvæöa ráN Urslitum mála i
hverju flokksfélagi og á flokks-
þingum. Minnihlutinn beygi sig
fyrir samþykktum meiri-
hlutans. Engar hömlur séu
lagöar á gagnrýni á starfsemi
og stjórn flokksins i umræöum
iníran féla£a ogá flokksþingum,
en skipulögö klikustarfsemi
ekki leyfö.
Hinn nýi flokkur haldi sig utan
bæði Alþjóðasambands
jafnaöarmanna (2. alþjóðasam-
bandiö) og Alþjóöasambands
kommúnista (3. alþjóðasam-
bandiö))
Greinargerð um skipu-
lagsmál verkalýðs-
hreyfingar
Þessum tillögum Alþýðu-
flokksnefndarinnar fylgdi mjög
itarleg greinargerö um skipu-
lagsmál verkalý ðs-
hreyfingarinnar. 1 þessari
greinargerö er megináhersla
lögö á nauösyn þess, aö hinn nýi
flokkur glati ekki skipulags-
legum tengslum við verkalýös-
hreyfinguna. Það er talin besta
trygging þess, að flokkurinn
veröi i reynd, i starfi sinu, trúr
sjónarmiðum og hagsmunum
verkalýðsstéttarinnar. Þaö er
ljóst, aö Alþýöuflokksnefndin
leggur til aö skipulagsform hins
nýja flokks veröi hin sömu, og
Kjartan Ólafsson, bæjarfulltrúi
þá höfbu um langan aldur tiðk-
ast i sósialdemókrataflokkum
nágrannalandanna. 1 þvi felst,
aö bæöi flokksfélögin, jafnaðar-
mannafélögin, og verkalýðs-
félögin, séu sameinuö i einni
skipulagslegri heild, þ.e.
A1 þýðusambandi tslands.
Fullyrt er, að þau verkalýðs-
félög, sem þá lutu stjórn
kommúnista, myndu tafarlaust
ganga i Alþýöusambandiö, ef
flokkarniryröu sameinaöir. Um
þetta segir orörétt i greinargerö
Alþý ðu f lokksnefnda rinnar:
„Nefnd Alþýðuflokksins getur
ekki séö, aö nein brýn nauðsyn
beri til þess aö gera aöskilnaö
hér á landi milli verkalýössam-
bands og verkalýðsflokks, og
bendir þvi áliti sinu til stuðnings
á hina gifurlegu fjölgun verka-
lýösfélaga innan Alþýöusam-
bands tslands siöan 1930, þótt
þaö haf i aldrei verib i eins nánu
sambandi við hinn pólitiska
Alþýðuflokk eins og einmitt á
þessu timabili. Nefndin álitur
þaö beinlinis varhugavert aö
gera slikan aðskilnaö, áður en
sameining flokkanna hefur fariö
fram, þar eðlikur væru tilaöhiö
, .ópólitfska” verkalýðssamband
myndi þá veröa vettvangur
pólitiskrar togstreitu milli
tveggja eöa jafnvel fleiriflokka,
verkalýöshreyfinguiiiii allri til ,
ófyrirsjáanlegs tjóns.”
Ennfremur segir um þetta i
greinargeröinni:
„Nefnd Alþýðuflokksins getur
ekki séö,aö nokkur skynsamleg
ástæöa væri til þess fyrir
Kommúnistaflokkinn, að láta
sameiningu flokkanna stranda á
þessu máli, þar sem allir meö-
limir Alþýðuflokks og
Kommúnistaflokks yrðu við
sameininguna jafnt kjörgengir
til fulltrúastarfa á þingi Alþýðu-
sambandsins.”
Siöan segir:
„Nefnd Alþýöuflokksins hefur
þannig sýnt fram á, aö engin
skynsamleg ástæöa er til þess,
að skipulagsmál verkalýðs-
hreyfingarinnar veröi tafar-
lausri sameiningu flokkanna til
fyrirstööu. Hins vegar er vitan-
legt.aöhún myndi veröa verka-
lýössamtökunum til mikils
styrks í hagsmunabaráttunni,
og ótvirætt, aö hún þýddi stór-
aukin áhrif hennar á stjórn-
málasviöinu”.
1 niöurlagsoröum greinar-
geröarinnar segir svo orörétt:
„Og sá ágreiningur, sem veriö
hefurum leiðimaraö þvi marki
(aö koma á sósialisma) og vafa-
laust var aöaltilefniö til klo&i-
ingsinsáriö 1930, virðist nil ekki
vera lengur fyrir hendi.
KommUnistaflokkurinn hefur
marglýst þvi yfir, aö hann áliti
nú, alveg eins og Alþýöu-
flokkurinn, aö lýöræöiö sé leiöin
til þess hér álandi, aö ná hinu
sameiginlega stefnumarki
flokkanna, og hann hefur meira
aö segja lýst þvi yfir, aö hann
telji núverandi starfsskrá Al-
þýöusambandsins hæfan gmnd-
völl fyrir pólitiskri baráttu
verkalýðshreyfingarinnar á
allra næstu árum.
Nefnd Alþýðuf lokksins sér þvi
ekki annaö.en aö öllmálefnaleg
skilyrði fyrir tafarlausri sam-
einingu flokkanna, þegar á
þessu hausti, séu fyrir hendi, og
Finnbogi Rútur Valdimarsson,
ritstjóri
leggur ofanritaöar tillögur sinar
fram samkvæmt þvi”.
Verkamanna-
flokkur — eða ekki?
Þegar hér er komið sögu er
greinilegt aömiklarvöflur eru á
kommUnistum. Þráttfyrir sam-
þykkt þeirra á Dagsbrúnartil-
lögunnium „tafarlausa samein-
ingu” flokkanna var i blaöi
kommúnista, Þjóöviljanum,
haldiö uppi daglegu andófi gegn
sameiningu flokkanna. Þess I
stað er stööugt talaö um „sam-
starf” og „samfylkingu”.
1 annan stað er ljóst, aö helsta
markmið kommúnista var að
reyna aö knýja fram skipulags-
legan aðskilnað Alþýöuflokks og
Alþýöuusambands. Röksemdir
kommúnista fyrir þeirri kröfu
eru hins vegar mjög vanburð-
ugar. 1 ööru oröinu eru geröar
háværar kröfur um aö hinn nýi
flokkur verði trúr málstað og
hagsmunum verkalýösstéttar-
innar. I hinu oröinu er þvi hafn-
að, aö verkalýðsfélögin hafi
beina aöild aö flokknum. Þess i
staö erharmað, aö félagsskapur
eins og VR i þáverandi mynd,
sem félagsskapur heildsala og
kaupmanna. geti ekki gengiö
inn i pólitískt alþýöusamband.
Þegar kommúnistar fundu, ab
þessi undanbrögð mæltust ekki
vel fyrir, söðluöu þeir skyndi-
lega um. 1 septembermánuði
lýsti Þjóðviljinn þvi yfir, að
„tafarlaus sameining væri
möguleg, þegar samkomulag
væri fengið um grundvöll fyrir
vel skipulögöum, marxistiskum
verkalýösflokki” Þeir lögöu þvi
fram á samninganefndarfundi i
fyrsta sinn skjal sem haföi inni
aö halda tillögur um stefnuskrá
sem haföi inni aö halda tillögur
um stefnuskrá og skipulag sam-
einaös flokks, sem stofnaöur
skyldi, „hib fyrsta”. Þessar til-
lögur fólu m.a. i sér eftirfar-
andi:
Alþýöusambandiö verði ópóli-
tiskt fagsamband. Stofnaður
verði einn sósialiskur verka-
lýösflokkur meö sameiningu Al-
þýðuflokks og Kommúnista-
f lokks.
Eitt flokksfélag starfi á
hverjum stað, en menn gangi
inn i þaö sem einstaklingar.
Um stefnuskrá og önnur
stefnuatriði er meðal annars
sagt:
Flokkurinn viöurkennir
marxismann sem kenningu sina
Einar Olgeirsson, ritstjóri og
alþm.
og byggir uppeldi flokksmeð-
lima og almenna útbreiöslu-
starfsemi sina á grundvelli
hans.
Flokkurinn álitur þaö óhjá-
kvæmilegt skilyröi til þess aö
hann reynisthlutverki sinu trúr,
aö hann sé algerlega óháöur
auömannastéttinni.
(Sumir skildu þetta sem sneið
til Héðins. Aörir sáu litiö sam-
hengi i þessu og hins vegar kröf-
unni um inngöngu heildsala-
félagsins i Alþýöusambandiö.)
Þá þótti kommúnistum timi
til kominn að spila út aöal-
trompinu, sem var yfirlýsing
um hollustu viö Sovéttrúboöiö.
Um það segir orbrétt i' tillögu
kommúnista:
„F lokkurinn áiitur fram-
kvæmd sósialismans i Sovét-
rikjunum hafa stórfenglega
þýöingu fyrir verkalýöshreyf-
ingu tslands og álitur þaö
skyldu sina aö fræöa þjóöina
sem best um sköpun hins sósial-
iska þjóöfélags i Sovétrikjunum
og verja þau gegn hvers konar
árásum og viöleitni til aö niöa
þau i alþýöuaugum”.
Þessum skriflegu tillögum
fylgdi Þjóöviljinn siöan eftir
meö eftirfarandi yfirlýsingu i
leiöara 10. september:
„Nefnd kommúnistaflokksins
gekk strax eins langt og hún
treysti sér frekast til þess aö
mæta óskum Alþýðuflokks-
ins — ”
Staða flokkanna
Þegar hér er komið sögu, er
ljóst, hver staða flokkanna er i
þessum sameiningarviðræðum.
Alþýðuflokkurinn haföi tekiö
afdráttarlaust undir samþykkta
kröfu Dagsbrúnarfundarins um
aö stefnt skuli aö sameiuingu
flokkanna.en ekki samfylkingu.
Björn Bjarnason, núv. starfs
maöur Iöju
t tillögum Alþýbuflokksins er
gengið út frá þvi, aö hinn nýi
flokkur skuli vera verkamanna-
flokkur, þ.e. aö verkalýös-
félögin skuli hafa beina aöild aö
flokknum. t tillögum Alþýöu-
flokksins er lögö megináhersla
á þaö stefnuskráratriði, „aö
yfirlýsingin um aö flokkurinn
vinni á grundvelli laga og þing-
ræöisaöþviaöná takmarkislnu
sé skýrt oröuö i stefnuskrá
flokksins”, — þvi aö ákvæöi um
þaö atriöi vantaöi i tillögur
kommúnistanefndarinnar.
Kommúnistaflokkurinn var
hins vegar lengst af andvígur
sameiningu flokkanna, þrátt
fyrir Dagsbrúnarsamþykkt-
ina. Aö lokum féll hann þó frá
andófigegn þvi, en lagöi megin-
áherslu á þaö skilyröi, að skilið
yröi i milli hins nýja flokks og
verkalýöshrey fingarinnar.
Aðalatriöið i' málflutningi
kommiinista sneristþó um þaö,
aö útiloka verkalýösfélögin frá
beinni aöild aö hinum nýja
flokki. t staö þess héldu þeir
fram hugmyndafræöi hins
„ópólitiska” og „óháöa” fag-
sambands verkalýösfélaganna.
A sameiginlegum fundisamn-
inganefndanna 19. september
1937 lögöu báðar nefndirnar
fram skriflegar greinargeröir
og breytingatillögur viö hin
upphaflegu gögn.
A þessum fundi bauöst nefnd
Alþýöuflokksins til þess aö gera
þaö aö tillögu sinni til sam-
komulags, „aö skipulag Alþýöu-
sambandsins og samband þess
við hinn sameinaða flokk skyldi
veröa tekiö til umræöu og
endurskoðunar á fyrsta reglu-
legu sambandsþingi meö endur-
skipulagningu þess fyrir aug-
um . .
$>
Arsæll Sigurösson, trésmiður
NN OG KOMMUNISTAFLOKKINN Á ARUNUM 1937- 38
FYRSTfl GREIN