Alþýðublaðið - 23.09.1981, Blaðsíða 5

Miðvikudagur 23. september 1981
5
Freyr Ófeigsson, bæjarfulltrúi á Akureyri:
sveitarstjórna
Hlutverk
•a
Hlutverk sVeitarfe'laga er
ákveötö i 10.gr. sveitarstjtírnar-
laga nr. 58/1961 og er greinin
þannig oröuö:
,,A.
Skylt er sveitarfélagi aö ann-
ast þau hlutverk, sem þvi eru
faiin f lögum eöa á annan lög-
legan hátt, svo sem:
a, f járreiöur og reikningshald
sitt, þar á meöai greiöslu lög-
boðinna framlaga til al-
mannatrygginga, atvinnu-
leysistrygginga, bygginga-
sjóös verkamanna o.s.frv.
b, framfærsiumál,
c, barnavernd,
d, vinnumiöiun,
e, fræðslumál,
f, skipulags- og byggingar-
mál,
g, hreinlætis- og heilbrigöis-
mái,
h, eldvarnir og önnur bruna-
mál,
i, lögreglumál,
j, forðagæslu- og fjallskii,
k, refa- eöa meindýraeyöingu.
B.
Hiutverk sveitarfélaga er
ennfremur þaö aö vinna aö
sameiginlegum velferöar-
málum þegna sinna, svo sem:
a. aðsjá um vegagerö, gatna-
gerö, holræsagerö, hafnar-
gerð, vatnsveituframkvæmd-
ir, rafveituframkvæmdir,
hitaveituframkvæmdir, leik-
vailagerö, iþróttavallagerð
o.fl.
b, aö gera ráöstafanir til þess
aö koma i veg fyrir almennt
atvinnuleysi eöa bjargar-
skort, eftir þvl sem fært er á
hverjum tima.”
Tvenns konar verkefni
Eins og greinin ber meö sér er
um aö ræöa tvenns konar verk-
efni. Annars vegar eru verkefni,
sem sveitarfélögum er skylt aö
annast samkv. lögum og falla
undir A-liö greinarinnar og hins
vegar hlutverk háö ptílitisku
mati sveitarstjómar, sem falla
undir liö B. Verkefni þessi eru
mörg og mismunandi og breyti-
leg eftir lögum á hverjiím tima.
Stundum eru slik verkefni felld
niöurmeö lögum, svo sem hefur
veriö gert um skyldu sveitarfé-
laga til aö annast lögreglumál.
Hitt er þó tiöara aö verkefnum
sé fjölgaö og er þaö i sjálfu sér
æskileg þróun frá sjónarmiði
sveitarstjórnarmanna. Hitt er
annað mál að þess hefur ekki
veriö gætt sem skyldi aö auka
tekjur sveitarfélaga aö sama
skapi og hefur það leitt til þess
að sifellt minna fjármagn hefur
oröiö til ráðstöfunar i verkefni,
sem B-liöur greinarinnar gerir
ráö fyrir og fjallað veröur um
hér á eftir.
Pólitiskt mat
og lagalegt
Um verkefni þau, sem falla
undir A-liö greinarinnar er þaö
annars aö segja að þeim verður
yfirleitt ekki hnikaö til i for-
gangsröö og þau ganga öll fyrir
verkefnum samkv. B-lið grein-
arinnar.Umverkefni samkv. A-
liö er þvi sáralftiö svigrúm til
pólitisks ágreinings, ef hlita á
lögum.
Um verkefni samkv. B-lið
greinarinnar er þaö aö segja að
Freyr ófeigsson
þau geta yfirleitt ekki notiö for-
gangs gagnvart verkefnum
byggðum á lagaskyldu, samkv.
A-liö greinarinnar. Verkefni
samkv. þessum liö greinarinnar
eru a.m.k. aö formi til háö
pólitisku mati sveitarstjórnar á
þvi hver séu sameiginleg vel-
feröarmál þegnanna á hverjum
tima. í raun takmarkast verk-
efni þessi mjög af þröngum
fjárhag sveitarfélaga. Um inn-
byrðis rööun verkefna af þessu
tagi hafa sveitarstjórnir mikiö
frelsi og kemur mismunur á
pólitiskri afstööu sveitarst jórn-
armanna ekki hvaö sist i ljós i
afstööu þeirra til þessara mála.
Þrátt fyrir aö meginreglan sé
sú sem aö framan greinir verö-
ur aö ætla aö meö upptalningu
verkefna i' B-liö greinarinnar sé
skoöun löggjafans sú aö þau
verkefni séu eins konar grund-
vallarverkefni sveitarfélaga og
sem slik eigi þau aö njóta for-
gangs umfram önnur verkefni,
sem ekki eru upptalin enda mun
framkvæmdin aöverulegu leyti
hafa veriö i samræmiviö þaö til
þessa. Ahitt er aö lita aö frá þvi
aö sveitarstjórnarlögin voru
setthefurmargtbreystog nýjar
þarfir hafa skapast, sem nú
þykir sjálfsagt aö svéitarfélög
annist og væru slik verkefni ef-
laust talin upp og sett á bekk
með þeim verkefnum, sem upp
eru talin i B-lið 10.gr. sveitar-
stjórnarlaga, væri sú grein til
afgreiöslu á Alþingi i dag. Má
þar nefna ýmsa þætti félags-
legrar þjónustu.
Gr u nd va ila rverke fn i
sveitarfélaga
Eigi aö siöur er þaö skoöun
undirritaðs aö lita beri á verk-
efni þau, sem upp eru talin i
greininni,sem eins konar grund-
vallarverkefni sveitarfélaga og
eigi sem slík að njótg ákveöins
forgangs umfram nýrri verk-
efni, nema um brýna þörf sé aö
ræöa eöa eins konar neyöar-
sjónarmiö eigi viö. En slik s jón-
armiö eiga vissulega viö um
ýmsa málaflokka einkum á
sviöi félaslegrar aðstoöar viö
þegnana og réttlæta aö veita
þeim forgang gagnvart verk-
efnum þeim, sem lögin telja
upp.
Bæjarstjórn Akureyrar hefur
I megin atriöum framkvæmt
stefnu i anda áðurnefndra laga
áundanförnum árum en þó tek-
iö tillit til breyttra þarfa og viö-
horfa einkum á sviöi félagsmála
og umhverfismála. Til marks
um þaö má nefna aö á undan-
förnum árum hefur veriö gert
stórt átak i gatnagerö þannig aö
verulega hefur áunnist i því aö
koma bundnu slitlagi á götur og
gangstéttir i bænum. Jafnframt
hefur félagsleg þjónusta við
bæjarbúa margfaldastá örfáum
árum. Þetta ásamt ööru hefur
gerst meö samkomulagi þeirra
flokka sem myndað hafa meiri-
hluta bæjarstjórnar siöan áriö
1974 og meö góöum
stuöningi
minnihluta
bæjarstjórnar.
frá Akureyri
Sigurður Þór Guðjónsson £p
skrifar um tónlist:
Guðjón B. Baldvinsson skrifar:
Lagabreytingar
og/eða lífsviðhorf
Mahlerleysi
Schönberg: Fimm þættir fyrir
hljómsveit op. 16
Mahler: Sinfónía nr. 1 í D-dúr
Stjtírnandi: Paul Zukovsky
Paul Zukovsky stjórnaði öðr-
um tónleikum viku siðar i Há-
skólabiói. Þar léku nemendur af
námskeiðinu ásamt Sinfóniu-
hljómsveit Islands. Or salnum
að líta var það glæsileg og lokk-
andi sjón aö sjá alvöru sinfóniu-
hljómsveit i stað þeirrar mini-
hljómsveitar sem viö erum vön.
Og nú voru flutt tvö verk sem
óhugsandi er að gamla litla
hljómsveitin gæti flutt af eigin
rammleik. Það voru Fimm
þættir fyrir hljómsveit op. 16
eftir Schönberg og fyrsta sin-
fónia Mahlers. Menn verða að
þekkja bæði þessi verk nokkuð
vel til aö botna upp eða niöur i
tuttugustuöldinni og vera hæfir
i daglegri lifsbaráttu. Svo æöir
fólk áfram og lætur eins og listin
sé ónauðsynleg og Sinfóni'u-
hljómsveitin blettur á þjóöinni.
Umslika er hægt að taka undir
meö meistaranum: Faöir fyrir-
gef þeim o.s.frv. Mér varö nú
ljóst hvers vegna islensk hugsun
er svona takmörkuð og lltiö i
takt viö ti'mann og hvers vegna
sjóndeildarhringur Islendinga
er þrengri en annarra Noröur-
Evrópuþjóöa. Þaö er vegna
Mahlersleysis. Tónlist hans er
jafn nauösynleg til aö átta sig á
inntaki þessarar aldar sem bók-
menntaverk Kafka, myndlist
Picassós, heimspeki eksistens-
ialista og sálfræöi Freuds og
lærisveina hans. Mér finnst
þessi tónlist brúa betur bilið en
Islendinga
nokkur önnur músik milli
áhyggjuleysis og bjartsýni ni-
tjándu aldar og óróa, styrjalda,
firringar og þjáningar hinnar
tuttugustu. Ef Mahler heföi ekki
komiö fram heföi Wagner geng-
ið af tónlistinni dauðriog mann-
kynssagan hefði klofnað i tvennt
þar sem hvorugur parturinn
hefði veriö i'tengslum viðhinn.
Flutningur fyrstu sinfóniu
Mahlers var mikill og magnað-
ur viðburöur. Zukovsky hefur
frábæra yfirsýn yfir heildina og
andann sem yfir vötnum svifur
en er lika nákvæmur i smæstu
atriðum. Arangurinn verður
ekki aðeins ágæt spilamennska
heldur kemur stfll verkanna
óvenju skýrt og fallega fram.
Þetta eraö vera gegnum miísi'k-
alskur. Og svona eru vönduð
vinnubrögð. Nautn áheyrenda
verður sömuleiöis rikuleg.
Atburður eins og þessi flutn-
ingur fyrstu sinfóniuMahlers er
sterkari rökræða fyrir stækkun
og eflingu Sinfóniuhljómsveitar
Islands en nokkrar misvitrar
vangaveltur á almannafæri.
Vonandi draga réttir aðilar af
þvi lærdóma. Þaö er borin von
um að íslenskt menningarlif,
meira aö segja islenskar bók-
menntir, veröi nema svipur hjá
sjón meöan þjóöin á ekki kost á
reglubundnu tónleikahaldi þar
sem flutt eru verk Mahler,
Bruckners, Schönbergs, Strauss
og margra annarra sem lagt
hafa grundvöll aö hugsun og
viöhorfum þeim sem hafa mest
áhrif á lff okkar frá degi til
dags. SiguröurÞtír Guöjónsson
Alltaf er verið aö undirbúa ný
lög, breyta eldri lögum, tala og
rita um nauösyn lagasetningar
til aö laga eitthvaö sem aflaga
fer. Þessum umræöum og aö-
geröum um nýja eða breytta
löggjöf fylgja á stundum
innfjálg orö um brýna nauðsyn
þess að fjölga lögregluþjónum
eða efla aöra löggæslu og herða
slöan tökin á sökudólgunum.
Þessum breysku börnum sam-
félagsins, sem ekki hafa náö
þeim tökum á skapgerö sinni
sem siöferöisboöorð þjóöfélags-
ins skipa fyrirum. Enþvi miður
fyrir okkur þegnana, oft eru
mistökin afleiöing þess að i
uppeldinu skorti á um rétta
meöferð. Aðalástæöan fyrir
mörgum mistökum er sú aö
samfélagiö tekur ekki mið af
fyrsta boöoröi hins kristna
meistara og uppeldið er þvi
meira i anda bannoröa ogfyrir-
skipana heldur en túlkunar á
náu ngans kæ rleik anum.
Hegning bætir engan mann i
sjálfu sér, þó einstaka dæmi
megi finna um einstaklinga,
sem hafa átt sterkarn þátt
manndóms, þrá eftir betra og
tilgangsrikara lifi og hafa þrátt
fyrirhegningu náö að eyða veldi
efnisins að meiru eða minna
leyti og styrkja aö sama skapi
eðlisþátt þann sem ritað er að
skaparinn hafi blásiö i brjóst
fyrstu mannverum jaröar, þ.e.
lifsanda þann er leitar feguröar
og einingar alls lifs.
Hvað um log félaga og
flokka?
Þegar illa gengur er oft horfiö
aö þviráöi aö breytalögum viö-
komandi félags eöa flokks. í
sllkum breytingum er fólgin til-
færsla valds ef menn vilja eöa
nenna að nota sér það ekki endi-
lega af svo hreinum hvötum aö
skráöir félagar fái meiri ráö
heldur til að auövelda einhverj-
um valdsmönnum eða frama-
gosum innan flokks eöa félags
að safna fylgi viö oröaöa stefnu
eöa hlutverk dregiö upp á
skyggnu.
Fjöldi á fundi eöa flokksþingi
segir ekkert til um þaö afl eða
þá sannfæringu sem felst aö
baki misjafnlega snoturlega
oröuðum yfirlýsingum eöa sam-
þykktum.
Þaö sem skiptir máli er:
1 hvaöa stefnumark hefur verið
ákveðiö af sannfæringu og með
ákveðinni lifsskoöun aö leiöar-
stjörnu þegar atkvæöi eru
greidd um fulltrúa eöa ályktan-
ir.
Hvort á flokksþingi mæta full-
trúar meö 15 eöa 150 flokks-
félaga aö baki sér er ekki ilr-
slitaatriöi. Heldur hitt hvort
þeir sem velja fulltrúana hafa
ákveöna skoðun á þvi hvaöa
stefna sé þeim hagkvæmust og
haldbest miöaö viö lifsafstööu
þeirra, fjárhagslega og félags-
lega. Náttúrlega aö fulltrúamir
bregöist ekki hlutverki sinu,
heldur fylgi fram þeirri skoðun
sem þeir hafa kosiö aö þjóna
heima ihéraði. Viösjáum menn
áþeytingi um máleftiagrundvöll
eins og drottningu á skákboröi
ýmist áfram eöa á hliö. Menn
sem telja sig vel til forystu
fallna en hafa þvi miður ekki
mótaö lifsskoöun aöra en
stundarhag sjálfra sin.
Framagosarnir hafa löngum
veriö Alþýöuflokknum erfiöir og
hvimleiöir, þeir eru þáð' enn.
Einkum og sérstaklega vegna
þess að þaö er ekki hægt aö bú-
ast viö samstöðu um baráttuaö-
ferö né málefni meöan þeir bú-
ast jafnan viö aö skuggi geti
fallið á persónu þeirra vegna
nálægöar annars framsækins
félaga. Þaö er erfitt fyrir þá
sem hugsa aðeins um eigin per-
sónu aö vinna fyrir flokk sem
hefur þá stefnu aö vinna aö
hagsmunamálum launþega og
annarrar alþýöu. Og þaö er
ómögulegt aö þykjast vinna aö
ákveönum stefnumálum, en
gleyma aö hafa lifandi samband
við umbjóöendur sina.
Hugmyndir einstaklinga,
hversu góöar sem þær kunna að
vera, þurfa og eiga aö ræöast
meöal umbjóöenda hins opin-
bera tfúnaðarmanns áöur en
þær eru viöraðar sem einka-
framtak,annars er undir hælinn
lagt hverjar undirtektir veröa.
Hvaö þýöir aö segja þessa
hluti? Náttúrlega ansi litið ef
engin samheldni er til innan
flokksins, en „ekki veldur sá er
varar þó verr fari”.