Vísir - 11.04.1970, Síða 7

SHtP MATES
1 KNATTSp YRNUSPtL
CAtAPUS 9UEEN
KÖRFUBOLTASPtL
MAY FAIR LADY
ÍSHOKKYSPIL
DANUNQ- LAOY
Það stendur yfir keppni
Vinningur vikunnar: Plötuúttekt hjá HSH,
Vesturveri, verður afhentur í dag kl. 4.
★ Vikulega keppt um hæstu spilatölu í BOWLING
★ Opið til kl. 23.30 daglega
TOMSTUNDAHÖLLIN
Á HORNI NÓATÚNS OG LAUGAVEGAR
Við stelpurnar
getum Tika
spilab
BOWLING

1
VÍSI R . Laugacdagor Hv aprii
cTWenningarmál
Leðurstólar
og
leðursófi
Tjess var nýlega getiö I biöö
um, að stofuhúsgögn Einars
stoáids Benedifctssonar. þau er
hann átti sfðast í Herdfsarvik,
laegjn undir skemmdum i sem
entsgeymslu á Grímsstaðaholti,
leðurihægindi stórmikii í eigu Há
sfcöia Islands. sem tók þau í arf
eftir skáldið. Þetta þótti ræktar
laust, að minnsta kosti hálfein
kennrlegt nú, þegar allir hlutir
sem hafa minjagildi eru settir á
tryggan stað, margir meira að
segja hafðir tit sýnis, hvort held
ur eru hákarlaskip af Ströndum
eða skyrslettur fornar úr Land-
eyjum. En Háskótans menn vita
efcikert hvar þeir eiga að koma
þessu dóti fyrir svo vel sé, enda
v-ita þeir ekki hvar þeir eiga
að koma fyrir öllum stúdent-
unum.
■Ji/Tinning Einars Benediktsson-
ar er að sjálfsögðu langt
hafín yfir leðurmublumar sem
hann átti, því kvæði hans liggja
ffarri hvers kyns húsbúnaði. Og
þó er það svo, að þessar Her-
dísarvikurmublu r minna ein-
kennilega mikið á bragstíl hans,
þéttan í sér og þungan, á lotu
langa hljómsetningu handa lúðr
um máfsins og öðrum blásturs-
htjóðfærum fremur en handa
strengjunum. Einar var hálft í
hvoru Wagnerían í orðlist, sam
einaði svipaðar eigindir málfars
lega og leikmanni virðist Wagn
er hafa gert i tónum. Og fleira
var líkt með þeim: góð útsjónar-
semi í peningamálum; hetjulífs-
draumfarir; að vilja búa í höll-
um ef þess var kostur. Eirthver
munur kann það að sýnast. að
annar dó i Feneyjum, í Palazzo
Vendramin-Calergi, hinn í Her-
disarvfk, eins og fugl í skúta,
en þarf ekki að sýna annað en
muninn sem á því er að vera
snillingur í Evrópu miðri og
sniHingur á útjaðri álfunnar.
Það er auðvitað sérvizka mín
og kemur ekki málinu við, að
stofuhúsgögn Einars Benedikts
sonar minni á bragstíl hans.
Verk sfcáldsins eru til, og brag
stfllinn geymist betur þar en í
þessum mublum! En þær eru
samt sem áður nytsamlegar:
þær sýna að Einar hefur raun-
verulega verið til á meðal vor,
jafnvel þurft að setjast niður
öðru hverju. Þetta segj ég af
þeirri ástæðu að mér hefur skil
ízt á sumum, að hann hafi ekki
verið í tölu mennskra marma,
heldur bæði fyrr og nú hetja
uppi á festingunni, goðsögulegt
stjörnumerki. En mublur þessar
eru hismi þegar á hitt er litið
sem hvergi er til og var þó lif
af lflfi Einars Benediktssonar og
manni finnst að hefði getað
varðveitzt; rödd hans og fram-
sögn, upplestur hans. Ríkisút-
varpið hafðj starfað í tíu ár þeg
ar hann andaðist, en rödd hans
var a'ldrei hljóðrituð, kannski
var það um seinan eða þá hann
kaus ekki að það yrði gert þeg
ar eftir var leitað.
TXægt er að færa fram rök fyr-
■*■■*■ ir því, að vitneskja um höf-
und skipti skáldverk engu máii,
geti jafnvel leitt athyglina að
einskisverðum smámunum. Við
höfum t.d. gert okikur að góðu
hvert einasta Eddukvæði, hverja
stundir fa'línn á bafc við vifmu-
pailana.
Þótt samanburðarfræðinni
hætti til að bólgna og belgjast
út, er hún ekki óeðliieg rann
sóknarstefna, af því bókmennt
ir eru víðtækari menntagrein en
svo, að þær séu af hreinum fag-
urfræðilegum ofniviði gerðar.
Þær eru af helft sinni mannteg
skiiriki sem veröa ekki rakin
til rótar án vitneskju um höf-
undana. Og sú vitneskja um
höfunda finnst mér ákjósanieg-
ust sem iiggur mitt á miHum
nafnieysis þeirra og vísmda-
legrar kaffæringar.
Tjað er af ætt samanburðar-
fræðinnar að hakia hlífi-
skildi yfir dauðum húsmunum
skálda og getur sjáifsagt, þegar
verst lætur. orðið að grjót-
skriðu sem grefur undir sér
verk þeira, með því að beina
athygli fólks þangað sem at-
hygli skáidanna sjáifra beind-
ist ekki. En sé slfkri varð-
veizlu ekki snúið upp í stór-
fyrirtæki, þá er hún mein-
laus og getur orðið til gagns:
t.d. lagzt á móti goðsagnamynd-
un um dauöiega menn.
Þeir sögðu í blöðunum, að
leðurhúsgögn Einans Benedikts
sonar hefðu verið fengin að
láni til notkunar í ihsenskri
stofu við sjónvarpsupptöks, en
yrðu víst látin aftur f sements
geymsluna. Ég á eftir aö sp að
þjóðin geri sig ánægða með það,
en tii þess kynnu að liggja aðr-
ar ástæður en hér voru fceknar
tii að ofan. Og svo er nú hítt,
að þjóðin á Háskóte T.iiands að
því marki sem hann á sig efcki
sjáBfur — og þá um leið þessi
ieðursæti — og hún á Einar
BenediktSson að þvi marki sem
hann er ekiki eign útgáfuféíags
ins Braga hf.
jpiest gerði Einar Benediktsson
á annan veg en tíðkaðist
og fyrir þvi dó hann öðru vísi
en aðrir menn, hægt og hægt.
Þeir komu stundum til hans á
meðan karlamir að heyra í hon-
um hljóðið. Þá gat hann verið
meinlegur i svörum, en oftar
þagði hann eða sagði tóma lok-
Ieysu, því hann var að deyja,
leysast sundur hægt og hægt
innanfrá. Allt sem Einar orti
hafði komið langt innanfrá og
þess vegna dö hann úr þeirri
átt. Þetta gerðist í einum leður-
stólnum, sem einnig fyrir þær
sakir á skilið að lenda á góðimi
stað.
!•••••••••••••••••••E ••
einustu íslendingasögu án þess
að vita hverjir voru höfundarn
ir, hvað þá viö eigum stólana
þeirra. Þetta hefur gengið nokk
uð vel hingað til og nafnleysi
höfundanna í engu skert gildi
verkanna. En hægt er einnig
að færa fram gagnstæð rök, að
vitneskja um höfund skáldverks
geti verið tii bóta, geti hjálpað
EFTIR
HANNES
PÉTURSSON
til skilnings á verkinu. Samt er
þess ekki að dyljast, að sú bók-
menntarýni sem kennd er við
sámanburð, — samanburð verks
við fyrirmyndir, heimildir, eðl-
isfar höfundar og ævikjör, geng
ur á stundum út í þær öfgar að
rannsóknin dregur hvorki fram
viðunandi mynd höfundar né
verks, heldur fær viðfangsefnið
lfkingu af tumi sem er allar