Vísir - 03.10.1970, Blaðsíða 8

VISIR
Otgefanli Reykjaprent hf.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson
Ritstjóri- Jónas Kristjánsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Ritstjómarfulltrúi: Valdimar H. Jóhannesson
Augiýsingar: Bröttugötu 3b. Simar 15610 11660
Afgreiðsla- Bröttugötu 3b Slmi 11660
Ritstjórn: Laugavegi 178. Simi 11660 (5 Ifnur)
Askrift.argjald kr 165.00 á mánuöi innanlands
I lausasölu kr. 10.00 eintaklð
Prentsmiðia Vfsis - Edda hf.
■ "rWMBMWMimi.l !.■ —————————
Lýðræð/
X>jóðviljamönnum virðist erfitt að átta sig á reglum
lýðræðisins, eða þá að þeir látast ekkert um þær vita.
Þeir hafa undanfarið eytt miklu rúmi í blaðinu til
bollalegginga um prófkjör Sjálfstæðisflokksins og
komizt þar að mörgum fáránlegum niðurstöðum. Þeir
gera mikið úr því, að hörð átök hafi orðið milli fylgis-
hópa einstakra manna á prófkjörslistanum og segja
að „samskipti aðalleiðtoga Sjálfstæðisflokksins mót-
ist af óheilindum og gagnkvæmri óvild“. Rökin fyrir
þessu eru þau, að atkvæði skyldu ekki falla óskipt
á sömu sjö mennina. Blaðið segir að þeir 2517 kjós-
endur, sem ekki völdu Geir Hallgrímsson, hafi talið
hann „óhæfan“ til þess að vera í framboði fyrir flokk-
inn í næstu kosningum; og þeir, sem ekki kusu Jó-
hann Hafstein forsætisráðherra, hafi hafnað honum
sem þingmanni.
Af þessu verður varla dregin önnur ályktun en sú,
að hugmyndir Þjóðviljaklíkunnar um lýðræði séu
ekki í samræmi við skilning Vesturlandabúa á því
hugtaki, en hún hafi í þess stað í huga það, sem kall-
að er lýðræði fyrir austan járntjald. í slíkri „kosn-
ingu“ hefði vitaskuld þeim sjö, sem kjósendur áttu
að velja, verið raðað efst á listann, ef nöfnin hefðu
þá verið nema sjö, og svo hefðu þeir auðvitað fengið
99,9% atkvæða! Þannig eru „lýðræðiskosningarnar"
í ríkjum kommúnista.
Þar sem raunveruiegt lýðræði ríkir er þessu öðru
vísi farið. Þar fá kjósendur að láta í ljós vilja sinn.
Allir, sem voru á prófkjörslista Sjálfstæðisflokksins,
höfðu áður í skoðanakönnun og með öðrum hætti
verið úrskurðaðir hæfir til þingmennsku. Og þegar
um marga góða ög gegna menn er að velja, er eðli-
legt að atkvæði dreifist milli þeirra. Þeir, sem t. d.
kusu ekki Geir Hallgrímsson að þessu sinni, hafa
eflaust talið hann vissan með að ná því atkvæða-
magni, sem hann þurfti og því valið einhvem, sem
þeir töldu líka eiga erindi á þing, og þeir vildu styðja,
og sama máli gegnir um Jóhann. Þannig hlýtur alltaf
að verða þar sem menn fá að nota kosningarétt sinn
þvingunarlaust. Því ber ekki að neita, að nokkur
átök hljóta alltaf að verða í svona kosningum. Það
gerist í öllum lýðræðisflokkum, bæði hér og annars
staðar.
Það sem hér skiptir mestu máli er að fullur ein-
hugur ríki um stuðning við þá, sem valdir voru til
þingsetu — að þeir fái stuðning allra flokksmanna,
jafnt þeirra, sem ekki tóku þátt í prófkjörinu. Og yfir
því mun Þjóðviljinn ekki fá tækifæri til að hlakka,
að þar komi til nokkur sundrung eða ósamþykki.
Þá munu allir sjálfstæðismenn standa saman um sinn
lista, hvernig sem þeir kusu í prófkiörinu. Það er hinn
sanni lýðræðisandi, sem af skiljanlegum ástæðum er
kommúnistum ógeðfelldur.
VISIR . Laugardagur 5. nmuua
Hvað gerist,
þegar leiðtogi
fellur frá?
Hvað gerist, þegar póli-
tísk „stjama“ eins og
Nasser fellur frá? Sumir
segja, að „það gerist
raunar ekkert“ fyrst í
stað. Einhver annar lítt
kunnur umheiminum
taki við völdum og haldi
áfram landsstjórn á svip
aðan hátt og fyrri leið-
togi. Aðrir halda því
fram, að fall slíks þjóð-
arleiðtoga muni valda
miklum breytingum á
stefnu heimsstjórnmál-
anna.
„Litlar breytingar“,
segir Nixon
Það er haft eftir Richard Nix-
on Bandaríkjaforseta eftir lát
Nassers, að fráfall þjóðarleið-
toga valdi litlnm breytingum.
Nixon nefndí sem dainji. „ura
þetta, aö lát Ho. Chi Minhs,
lei$tasa Npröur-yjptnama , .haifi
í rauninni engu brevtt um Vlet-
nammálið.
Blaðamenn, sem rætt hafa
þessi ummæili Nixons, benda á,
að oft hugsi Nixon dýpra en
orð haras gefi ti'l kynna. Þvl
geti verið. að hann hafi með
þessum orðum aðeins ætlað aö
lægja öldumar eftir lát Nass-
ers og reyna að hindra, að frá-
fall hans spi'llti fyrir friðarum-
leitunum í Mið-Austurlöndum.
Raunin er sú, aö nefna má
margar „stjörnur“ heimsstjórn-
málanna og fullyrða, að
mikið mundi breytast við
fráfall þeirra. Þetta á auövitað
mi'klu fremur við í einræðisríkj-
um, þar sem einn maður hefur

Tttó.
Franco.
IlilggiBIflSI
m mm
■■■■■■■■«■■■
Umsjón: Haukur Helgason.
oft ráðið ferömni. Straumur sög-
unnar breytist við fráfaM þeirra.
„Sjokk“ vegna
láts Hos
Blaðamaður bandaríska blaðs-
ins Daily News segir til dæmis,
að lát Ho Chi Minhs hafi verið
sem „sjokk“ I Washington.
Menn hafi þótzt þess vissir, að
Ho mundi hegða sér á „hefð-
bundinn hátt kommúnista", eins
og menn söigöu. Óendanlegar taf
ir mundu, verða á friðarumleit-
unum I Víetnam, og síðan þeg-
ar öll sund virtust lokuð, mundu
kommúnistar skyndi'lega gera
sáttaþoð, jafnvel tiiboð. serh
Bandarí'kiamenn gætu fallixt á.
Eftir lát Hos varð stjórn
Bandar. vonlauis í bráð um að
samið yröi I Víetnam, og er
sagt, að ráöamenn í Bandaríki-
unum viti ekki enn. hvert hin
nýja stjórs N-Víetnam er að
fara. — t>annig mesi fulbTða.
að fráfatl Hn Chi hrínhs þofi
haft mikil áhrif á Víetnam-mál-
ið.
T»tó oy Franco
bætta
Sé litazt um í heiminúm, má
benda á fjölmarga leiötoga, sem
upp úr standa og hafa sffk úr-
slitaáhrif á gang mála, að ver-
öldin vrði önnur við fráfafl
þeirra. Nú ætlar tíl dæmis Tító
þjóðarteiðtogj Júgósdavíu að
hætta fyrir aldiurs sakir. Hann
hefur undirbúið afsögn sína og
skipað „ráð“, sem á að leysa
hann af hölmi. Annar þjóðhöfð-
ingi, sem Nixon heimsækir um
þessar nrundir, Franco, er einn-
ig að þúa þjóð sina undir af-
sögn sína eða dauða. Hann ætl-
ar að láta Juan Carlos taka kon-
ungdóm að sér gengnum. Aug-
ijóst er, að Júgóslavía og Spánn
munu verða öi önnur eftir þá
Tító og Franco.
Enn meiri þreytinga er að
vænta, þegar hinir öldruðu Kín-
verjar Mao og Ohiang Kai-shek
verða allir. Eða þá Gastro, sem
að vísu er ungur maður. Þeir
Mao og Chiang bera höfuð yfir
aðra menn I stjóm ríkja sinna,
og enginn veit, hvað gerzt get-
ur eftir þá. Þegar ný stjóm
hefur tekið við í Kína og á For-
mósu, hafa orðið grundvaMar-
breytingar á málum Asíu.
Minni áhrif í
lýðræðisríkjum
Hins vegar gerist það oft í
lýðræðisríkjum, að einn tekur
við af öðrum, án þess að greimi-
leg stefnubreyting verði. Lítii
breyting varð á stefnu brezku
stjórnarinnar á dögunum, þótt
McMiilan, Mtt þekktur utan
heimalands síns, Ieysti hinn
fræga Churchilll af hólmi. í
fljótu bragði er stefna Pompi-
dous ef ti'l vili ekki ósvipuð
stefnu de Gaulle eða var stefna
Kiesingers ósvipuð stefnu þeirra
Adenauers og Erhards á sfnum
tíma. Þó er greinilegur munur
á. Pompidou hefur „opnað hlið-
in“ fyrir aðild Breta að Bfna-
hagsbandalagi Evrópu. Fráfall
Adenauers var upphafið að þró-
un, sem leiddi til kanslaradöms
Wiliy Brandts.
Pannig hefur oröið mikil
breyting í heiminum við fráfaM
Nassers. Enginn veit, hvemig
mun fara i Miö-Austurlöndum.
Væntanlega mun „veikur"
stjómmálaforingi taka forseta-
embætti í Egvptalandi. Arabar
allir hafa misst sína skærustu
stiömu. Það verður væntanlega
örðugra að semja um iausn
deilumáianna. Það verður erfið-
ara að hafa hemil á mestu öfga-
mönnunum í arabískum stjóm-
málum.