Vísir - 11.12.1970, Blaðsíða 8

8
VÍSIR . Föstudagur 11. desember 1970.
VISIR
vj«gerandi: Reykjaprent hf.
Framkvæmdastjöri: Sveinn R Eyjólfsson
Ritstjóri- Jónas Kristjánsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Ritstjórnarfulltrúi • Vaidimar H. Jóhannesson
Auglýsingar: Bröttugötu 3b Símai 15610 11660
Afgreiðsla- Bröttugötu 3b Sími 11660
Ritstjóri • Laugavegi 178 Simi 11660 f5 tinur)
Áskriftargjald kr. 195.00 á mánuði innanlands
t lausasölu kr. 12.00 eintakið
Prentsmiðja Vlsis — Edda ht.
Einhíiða réttur
Jóhann Hafstein forsætisráðherra rakti nýlega í ræðu
efnisatriði samkomulags þess, sem ísland og Bret-
land gerðu með sér til að binda enda á þorskastríðið,
og sem staðfest var á alþingi árið 1961 eftir mikl-
ar deilur:
„Brezka stjórnin viðurkenndi 12 sjómílna fiskveiði-
landhelgi við ísland.
Brezka stjómin viðurkenndi þýðingarmiklar breyt-
ingar á grunnlínum á 4 stöðum umhverfis landið, en
af þeim leiddi 5.065 ferkílómetra stækkun fiskveiði-
landhelginnar.
Brezkum skipum var heimilað að stunda veiðar á
takmörkuðum svæðum á milli 6 og 12 mílna beltis-
ins um takmarkaðan tíma á ári næstu 3 árin, og féllu
þessar undanþágur niður 11. marz 1964.
Rfkisstjóm íslands lýsti því yfir, að hún mundi
halda áfram að vinna að framkvæmd ályktunar al-
þingis frá 5. maí 1959 varðandi útfærslu fiskveiði-
lögsögunnar við ísland og að ágreiningi um hugsan-
legar aðgerðir skyldi vísað til Alþjóðadómstólsins.“
Bjarni Benediktsson sagði árið 1961 um þennan -
samning: „Með þessu bindur ísland sig hvorki við
viðurkenningu, sem fást kynni með málaleitan eða
samningum við einstök ríki, Bretland eða önnur, né
við alþjóðasamninga, heldur áskiljum við okkur rétt
til að gera einhliða ákvarðanir um stækkun, jafn-
skjótt og við teljum, að einhver sú réttarheimild sé
fyrir hendi, sem Alþjóðadómstóllinn viðurkenni."
Um þetta atriði hefur Ólafur Jóhannesson, formað-
ur Framsóknarflokksins, sagt í þingræðu: „ .. .ivissu-
lega er það svo, að smáþjóð verður að varast það
að ganga svo langt, að hún geti ekki alltaf verið við
því búin að leggja mál sín undir úrlausn alþjóðadóm-
stóls, því að sannleikurinn er sá, að smáþjóð á ekki
annars staðar frekar skjóls að vænta heldur en hjá
alþjóðr:samtöki’m og alþjóðastofnunum, af því að hún
hefur ekki valclið tu f'%;a á cf.lr sínum ákvörð-
unum eins og stuiveldin.'*
Öllum má vera ljóst, að íslendingar hafa á engan
hátt skuldbundið sig til að semja við Breta eða aðra
um frekari úrfærslu landhelginnar. Og Bretar hafa
eins og við skuldbundið sig til að hlíta úrskurði Al-
þjóðadómstólsins, ef þeir kæra frekari ‘ útfærslu ís-
lenzku landhelginnar. Stórþjóðin verður eins og smá-
þjóðin að sæta því að dómstóll skeri úr í deilunni.
Hins vegar er talið afar ólíklegt, að Bretar leggi í
að kæra frekari útfærslu, þegar að henni kemur, af
ótta við óhagstæðan dóm.
Samningurinn við Breta' var því okkur ákaflega
hagstæður. Hann var það þegar í upphafi, og síðari
þróun hefur gert hann enn hagstæðari. Þeirri skoðun
eykst mjög fylgi, að landhelgi megi vera stærri en
12 mílur og jafnvel margfalt stærri. Þessi þróun
hefur. leitt til þess, að nú telur íslenzka ríkisstjómin
tímabært að fara aftur af stað í landhelgismálinyi.
--------ri ■ IIIIM————_____________________________

1
)
(
{
(
i
j
í
V
í
((
(<
Er höfundurinn Krúsjeff á eftirlaunum...
Falsaðar
minningar
Jfjað vakti heimsathygli, þegar
hið mikla ameriska útgáfu-
fyrirtæki Time/Life tilkynnti í
haust, að það hefði fengið í
hendurnar handrit að sjálfsævi-
sögu eða minningum Nikita
Krúsjeffs, fyrrverandi forsætis-
ráðherra Sovétrfkjanna og ætti
það að birtast með margvisleg-
um hætti, fyrst kaflar úr. þvi 1
blöðum og tímaritum viða um
heim,og,;síöan í bókanformi nú
fyrir jólin. Það fylgdi með, að
gamli maðurinn væri ekki að
draga fjöður yfir neitt, hann
ræddi opinskátt og hreinskiln-
islega um öil þau mikilvægustu
pólitfsku vandamál sem tengd-
ust iffi hans. Eins og vænta
mátti voru þar ýtarlegar per-
sónuiegar lýsingar á stjórnar-
háttum Staiins, en Krúsjeff
hafði forustu I því að iítillækka
minningu hans. En hann var, að
því er frá var skýrt, ekkert
myrkari í máli um ýmsa síðari
tfrpa atburði í lífi sfnu. Þar áttu
að vera fulikomnar skýringar á
stórviðburöum nýjustu sögu,
eins og faili Bería, deilunum inn-
an hinnar samvirku forustu
með þeim Búiganfn og Malen-
kov, útskýringar á hervaldstoeit-
ingunni í Búkarest, persónuieg-
ar árásir á Mao Tse-tung, lýs-
ingar á samstarfi við Aratoa-
þjóðir, Kúbumálið og loks fuli-
komið. uppg'ör i sambandi við
þá átburði, þegar Krúsjeff var
felldur frá vöidum.
Eftir þessum lýsingum að
dæma var hér um að ræða eina
merkilegustu og furðulegustu
bók þessarar aldar, sem í ein-
lægni sinni og pgrsónulegri þekk
ingu yrði alger undirstaða í nú-
tímasögu. Og því furðuiegri vat
þessi bók, — sýndNt strax I
upphafi vjra allt t>ð þvf ly"'le~
— að svo er !it:ð á stjómarm^’
efni í Sovétrfkjunum, að þau
séu nokkurs konar einkamál.
Sú undarleg mót-ögn rík!r
þar í.landi, sem á að heita ríki
verkalýðsins, að það er eins or
stjórnarmálefni séu n-k’-u,''
sem kemur almenningi ekki
annar maður hafi skrifað sög-
una og gert Krúsjeff upp orð
og meiningar svo ekki er fylii-
lega á henni að byggja.
Hver sem höfundurinn er, þá
hefur hann verið mjög djarfur
f samningu bókarinnar. Hún er
full af ýmiss konar persónuleg-
um smáatriðum, sem eru þess
eðlis, að mjög fáir geta raunar
um þau vitnað. Voru þessar
persónulegu athuganir í fyrstu
talinn mesti styrkleikur hennar
og þóttu sönnunargagn fyrir
því, að Krúsjeff væri raunveru-
legur höfundur. En svo við nán-
ari athugun hefur það komið
f ljós, að einmitt 1 þessum smá-
atriðum skeikar ýmsu, og þaö
mikið, að ekki eF hægt að út-
skýra það með skeikulu minni.
Niðurstaðan af-því verður ein-
faldiega sú, að Krúsjeff geti
ekki verið höfimdur bókarinn-
ar.
JFjað viH einmitt svo til, að
nú er búsett á Vesturlönd-
um kona, sem hefur óvefengj-
anlega persónulega þekkingu
á ýmsum þeim smáatriðiun, sem
lýst er í bókinni þó ekki hefði,
nokkurn skapaðan hlut við. Að
vísu hefur dregið þar úr póli-
tfs'kum ofsóknum síðan Stalin
fél'l frá, en hitt helzt óbreytt,
að öriítil valdakUka vélrænna
flokksmanna telur sér fullkom-
lega heimilt að einoka upplýs-
ingar og meginrök stjómmáia-
ákvarðana.
Sjálfur var, Krúsjeff ó.venju-
lega frjálslyndur maður í sínum
stjórnarháttum en það breytti
þvf ekki, að á sfnum tíma gat
rússneskur almenningur yfir-
höifuð alls ekki gert sér nokkrar
hugmyndir um, hvað var að
gerast innan múra Kreml, þegar
jafnmikiilvægar ákvarðanir
voru teknar eins og vopnabeit
ing í Búdapest eða hin örlaga
rfku tfmamót f sambandi við
Kúbu-deiluna.
Þessi þögn og leynimakk ger-
ir það að verkum, að það er sí-
felidur þorsti og brennandi þörf
eftir að fá að vita hvað gerist
í þessum lokaða hring í Kreml.
Á Vesturlöndum kemur hver
minningabókin á fætur annarri,
þar sem allir hlutir eru skýrðir
og rökræddir frá mörgum hiið-
um og má þar sfðast nefna hina
stórmerkilegu sfðustu minninga-
bók de Gauiies. Ennfremur er
þégar búið að upplýsa atburði
Kúbu-málsins, svo það verður
tæpast betur gert frá amerísku
sjónarmiði.
Nú virtist hins vegar komin
sú hlið á málinu sem vantaði.
Og' menn bjðu með eftirvænt-
ingu eftir skýringum og upp-
lýsingum. Krúsjeffs á hinum
margvísiegustu hlutum.
Kíöán hafa fyrstu greinarnar
tekiö að birtast og þóttu
bær st>-ax skemmtilegar og
ciörlega ritaðar Menn þóttust
■-.yi^a gðða brandarakarlinn
Krúsjeff þarna í skemmtilegum
hugdettum hans.
En því miður virðist það nú
vera oröið nokkuð útbreitt álit
þeirra, sem vit hafa á, að þessi
ævisaga sé fölsuð. Það virðist
nú komið í ijós, að einhver ailt
... eöa leynihöfundurinn
Victor Louis?
hún mikið vit á hinum stærri
stjómmálaviðburðum. Það er
Svetlana Stalin. Og eftir henn-
ar sögn, þá koma margar þess-
ara iýsinga ekki heim við raun-
veruleikann.
Eitt þessara atriöa. snertir
hana sjáJfa. 1 bókinni er sagt
frá því, að Staiin hafi f áramóta
samkvæmi 1951—52 neytt hana
til aö dansa fyrir gestina. Þegar
hún neitaði því, er sagt að Stal
in hafi rifið í hárið á henni og
togað hana út á dansgólfið. —
Svetiana segir að þetta sé ekki
rétt, hún hafi alls ekki veriö í
þessu samkvaemi og tiigreinir
hún nákvæmlega, hvar hún hafi
verið.
Þá er sagt í bókinni frá því
að Krúsjeff hafi dvalizt langa
stund sumarið 1951 bjá Stalin
f Novy Ahom við Svartahaf í
sumarleyfi. En Svetlana staðhæf
ir aö faöir hennar hafi þetta sum
ar dvalizt f leyfi á allt öðrum
stað.
Enn segir í bókinni, að eftir-
lætiskvikmyndir Stalins hafi ver
ið amerískar kúrekamyndir. —
Svetlana segir þetta algeran mis
skilning, Það hafi aldrei verið
sýndar kúrekamvndir í Kreml.
Enn segir í bókinni, að Staiin
hafi aldrei þorað að aka eftir
sömu rútu, þegar hann var á
ferð milli Kreml og sveitaseturc
síns Kuntsevo fyrir utan
Moskvu. Þetta segir Svetlana að
sé hreinn uppspuni, sem Krús-
jeff hefði aldrei getpð skrifað-
því að allir í hópnum kringum
Staiin vissu, að hann hafði að-
eins „eina rútu“. Þegar bifreið