Vísir - 18.01.1971, Blaðsíða 8

V í SIR. Mánudagur 18. janúar 1971.
Otgefandi: Reykjaprent hf.
Framkvæmdastiðri: Sveinn R Eyjólfsson
Ritstióri • Jónas Kristjánsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Ritstlórnarfuiltrúi Valdimar H. Jóhannesson
Auglýsingar: Bröttugötu 3b Simar 15610 11660
Afgreiðsta- Bröttugötu 3b Sbni 11660
Rltstiór.T Laugavegi 178. Slmi 11660 (S linur)
Askriftargjaid kr. 195.00 ð mánuði innanlands
f lausasölu kr. 12.00 eibtakið
Prentsmiðja Visis — Edda ht.
Herferð er hafin
J^ithöfundurinn Rifbjerg þóttist ákaflega mikiil pg
sniðugur maður, þegar hann reykti hass hjá mennta-
málaráðherra Danmerkur, sem frægt varð á sínum
tíma. Ekki er að efa, enda beinlínis viðurkennt, að
meðal danskra unglinga voru þá margir, sem dáðust
að þessu tiltæki Rifbjergs og langaði til að feta í fót-
spor þessa fræga manns.
Rifbjergarnir hafa því miður verið of margir á und-
anförnum árum. Jafnvel læknar hafa sagt: Líklega er
þetta svo sem ekki verra en áfengi. Þessi kæruleysis-
lega afstaða á sinn þátt í því, að neyzla fíknilyfja er
nú orðin að óviðráðanlegu þjóðarböli í ýmsum ná-
grannalöndum okkar. Yfirvöldin þar fórna höndum
og segja, að ekki verði við neitt ráðið.
Nú vita læknar og aðrir sérfræðingar af reynslunni,
að neyzla þessara lyfja er hættuleg. Lyfin eru vana-
bindandi og eru auk þess tíðum blönduð hættulegri
efnum, sem neytandinn veit ekki um. Og afleiðingarn-
ar má hvarvetna sjá í stórborgum landa þeirra, sem
hafa orðið kæruleysinu að bráð á þessu sviði. En þá
er líka orðið um seinan að stemma stigu við þróun-
inni.
íslendingar eru svo lánsamir að vera langt á eftir
nágrönnum sínum í þessari hættulegu þróun. Fíkni-
lyfjaneyzla er ekki enn orðin óviðráðanlegt vanda-
mál hér á landi. Við getum því lært af reynslu ann-
arra þjóða og reynt að grípa nú í taumana, áður en
það verður um seinan.
Á tímabili virtist sem kæruleysið ætlaði að heltaka
okkur líka. Einstakir menn vöruðu við þessu og fjöl-
miðlar fóru að spyrjast fyrir um ástandið. Unga fólk-
ið fullyrti, að hassneyzla væri að breiðast út, og stofn-
uð voru samtök ungs fólks til að vinna gegn útbreiðsl-
unni. En aðrir ypptu öxlum.
Sumir þeir embættismenn, sem þessi mál snerta,
sögðu við blaðamenn, að neyzla fíknilyfja væri engin
hér á landi, nema í hugarheimi þeirra, sem væru
með æsingaskrif um þessi mál. Bezt væri að minnast
ekki á fíknilyf í fjölmiðlunum. Ýmislegt grátbroslegt
hefur komið fram í þessu sambandi. Því hefur verið
haldið fram, að engin fíknilyf bærust til landsins í
bréfapósti og jafnframt upplýst, að nær engin bréf
höfðu verið skoðuð.
Nú er sem betur fer að rofa til í þessum málum.
Stofnuð hefur verið samstarfsnefnd í embættismanna
kerfinu og hún hef ur haft samband við ýmsa þá aðila,
sem varað hafa við þróuninni. Þetta starf er nú búið
að bera þann árangur, að sendir hafa verið menn ut-
an til þjálfunar og hafnar eru umfangsmiklar að-
gerðir til að leita fíknilyf uppi, einkum í innflutningi.
Astæða er til að vona, að þetta eftirlit verði hert
hröðum skrefum á næstunni. Þótt lítið finnist í fyrstu
leit, er engin ástæða til að slaka á. Enda er ekki á-
stæða til að óttast það. Rifbjergskan er úr sögunni og
herferðin er hafin.

L
REYKINGAR: HRAÐVIRK
SJÁLFSMORÐSAÐFE
Og nú reyna brezkir
læknar aftur. Hópur
mjög svo virðingar-
verðra persóna úr lækna
stétt, rétti upp hendurn
ar á ráðstefnu hjá Kon-
unglega brezka læknafé
laginu, þegar þeir voru
spurðir um, hverjir
þeirra hefðu hætt að
reykja sígarettur — þótt
sumir þeirra játuðu jú,
að þeir hefðu ekki hætt
að reykja pípu eða
vindla.
Læknamir komu saman í til-
efni af skýrslu nokkurra sér-
fræðinga um áhrif reykinga á
heilsufarið (The Pitman Medical
Publishing). Fyrsta skýrsla
þessa aðila um áhriif reykinga,
hún kom út í aprfl 1962, hafði
ekki þau áhrif sem til var ætl-
azt. Reyndar voru staðreyndir
þær sem fram komu í skýrslunni
og tölur er nefndar voru, al-
mennt áiitnar næsta rosalegar,
en einu áhrifin sem skýrslan sú
hafði á reykingavenjur .almerm-
ings í Bretlandj iýpnu þflu,: að
tala karlgri hópi-rqylqpg^rjianna
' íækkaði aðeins hefur reyndar
hækkað aítur fyrir löngu —
en konur héldu áfram að reykja,
og meira til, því að æ fleiri kon-
ur taka
ingar.
Brezku læknamir: Allir hættir að reykja.
í reykingamálum, tapar iðnað-
urinn í Bretlandi 50 milljón
vinnudögum á ári vegna slæmr-
ar heilsu reykingamanna, og
sömuileiðis ætti aö gæta að þeim
skaða, sem þjóðfélagið verður
ævinlega fyrir vegna eldsvoða
sem kvikna af sígarettuglóö.
í Kanada og Bandaríkjunum
hefur veriö framkvæmd áætlun
á vegum ríkisstjóma þessara
landa um hagnað og tap við-
komandi rfkja af sígarettureyk-
ingum. Sýna þessár áætlanir að
niður f lungun og þeir eigi vanda
tM. — Einnig sé það gamalkimn-
ugt ráð að reykja eklti uppá-
haldstegund sfna, / heidur eitt-
hvað, sem manni finnst vera
béað „tað“, eða þá tegundir
sem innihalda lítið nikótín og
tjöru. Reyna líka að reykja frek-
ar vindla eða pípu í stað síga-
retta.
tiil við sígarettureyk-
IIIIIIEIilli
M) fiM
mm
meira myndi vinnast með þvi
að framleiða ekki sígarettur.
heldur en halda því áfram.
Reykur drepur fleiri en
bílaumferð
Hvaða áhriif sem skýrslan frá
’62 hafði, góð eða slæm mikil
eða lítM, þá telja læknar nú al-
varlegast í samibandi við tóbaks-umsj£n; Gunnar Gunnarsson
málin, að ríkisstjómir — eink-
um Bretilandis — lótu þessar M , ^
rökstuddu upplýsingar lækn-
anna, sem vind um eym þjóta.
HeM’brigðisyifirvöld hafa eytt 52
mMljónum punda f áróður gegn
reykingum og kostnað við gerð
og dreiifingu fræðsluefhis. Rfkið
hefur hins vegar veitt 100.000
pund til þessara starfa.
Benda læknar nú ráðamönn-
um á, að miklu fleiri deyi af
völdum töbaksreykinga f Bret-
landi, en í umferðarsilysum.
Samt hefur umferðarmálaráðu-
neytið meira en 1 milljón punda
á ári tM þess að fræða fólk um
umferðarmál Halda læknar því
fram, að fjármiálaráðuneytið
nieiti aö horfast f augu við þann
vanda, sem það eða rfkið öllu
heldur, myndi lenda í, ef ein-
hver verulegur samdráttur yrði
í töbaksiðnaöinium.
50.000.000 vinnudagar
tapast
1 hinni nýju læknaskýrslu er
eitt atriði einkar athyglisvert,
og sem ekki hefur verið hamrað
mikið á til þessa. Segir þar, að
það ætti að bera upp fyrirspum
á þingi eða annars staðar op-
inberlega, varðandi þann raun-
verulega skaða, sem rfkið myndi
bera. ef fólk hætti að verulegu
leyti að reykja sígareftur —
yrði þá að taka mað með í reikn
inginn, að við núverandi ástand
Ný herferð gegn
sígarettum
Á meðan ekkert er gert af
hálfu þess opinbera, halda sam-
tök er vinna að fræðslu um al-
mennt heilsufar áfram sinni
baráttu, en héðan í frá með svo
lítið nýstárlegum aöferöum.
Stofnúð hafa verið samtökin
„Action on Smoking and
Health" — en þetta heiti er svo
skammstafað eins og beint ligg-
ur við: ASH (aska). Veröur sam-
tökunum haldið gangandi meö
fjárframlögum einstaklinga, og
er ætlunin að reyna að hafa á-
hrif á hugsanagang þjóðarinn-
ar með stöðugu flóði af upplýs-
ingaritum og myndum. Gefa
almenningi stöðugt ráðleggingar
um hvemig hægt sé að hætta
reykingum, og að þaö sé revnd-
ar eina ráðið sem dugi, vilji
menn lífi halda. Meðal annars
benda samtök þessi á, að það
sé ekki um það að ræða, að for-
fallnir sígarettumenn snarhætti.
Til dæmis sé gott ráð að draga
reykinn ekki alveg jafn djúpt
1 af 10
Brezka læknanefndin leggur
ltka áherzlu á, aö lungnakrabbi
sé ekki eini sjúkdómurinn sem
orsakist af sfgarettureykingum.
Benda þeir á, að 35 ára maður
sem ekki reyki, deyi ekki fyrir
45 ára aldur nema í 1 tilfelli af
hverjum 75. Maöur sem reykir
meira en 25 sígarettur daglega
deyi hins vegar fyrir 45 ára ald-
ur í 1 tilfelli af hverjum 22. —
Þegar 45 ára aldri er náð,
standa þessar tölur þannig: Þeir
sem ekki reykja: 1 af 27 deyr fyr
ir 55 ára aldur.
Reykingamenn: 1 af 10 deyr
fyrir 55 ára aldur.
Hlægilegar ríkis-
stjómir.
Rfkisstjórn sem lítur kanna-
bisnotkun svo alvarlegum aug-
um, sem sú brezka (og reyndar
flestar eða allar í hinum sið-
menntaða heimi), hlýtur aö vera
frekar hlægileg f augum allra
greindra manna, segja læknam
ir, ef hún lætur staðreyndir sem
framangreindar sem vind um
eyru þjóta. Læknar segja, að eig
inlega geti ekkert bjargaö full-
orönum, forföMnum reykinga-
mönnum — annaö en algjört
bann við sölu á sígarettuhi. Og
þess háttar bann gæti haft verri
afleiöingar þjóðfélagslega séð,
heldur en reykingamar sjálfar.
Þess vegna ráðleggja læknamir
ríkisstjórninni að beina krafti
sínum að þvl að reyna að bjarga
þeim ungmennum sem enn hafa
ekki byrjað að reykja. Segja
læknarnir aö í hönd farandi bar-
átta gegn reykingum verði að
vera næsta hörkuleg, ofsaleg,
hvað snertir lýsingar á hve voða
legur skaðvaldur sígar«ttur séu.
Barátta verður að hefjast, seg:»-
læknarnir og ef herferðin leiðir
ekkert gott af sér, þá .... verð
ur a.m.k. ekki hægt að segja
að ríkisstjómin — né heldur
læknarnir — hafi ekki reynt.
- GG
í