Vísir - 24.11.1971, Page 8

Vl SIR. Mtðvikudagur 24. növember 1971

ÍSIR
Utgetanm: KeyKjaprent hf.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjóífsson
Ritstjóri: Jónas Kristjánssœ
Fréwastjóri: Jón Birgir ''Pétnrsson
Ritstjómarfulltrúi: Valdimar H. Jóhannesson
Augiysingastjóri: Skúli G. Jóhannesson
Auglýsingar: Bröttugötu 3b. Símar 15610, 11660
Afgi- Ja: Bröttugötu 3b. Sími 11660
Ritstjóm: Laugavegi 178. Sími 11660 (5 línur)
Áskriftargjald kr. 195 á mánuði innanlands
i lausasölu kr. 12.00 eintakið.
.Prentsmiðja Vísis — Edda hf.
Oftrú á spádóma
JTólk er alltaf að gera áætlanir um framtíðina. Það
spáir í væntanlega útgjaldaþörf sína á næstu mán-
uðum og misserum og ber saman við tekjumöguleik-
ana. Margir gera sér áætlanir um greiðslu afborgana
af skuldum. Allt auðveldar þetta skynsamlega með-
ferð fjármuna. Hitt er svo annað mál, að verðbólga
og aðrir hreyfikraftar efnahagslífsins valda því, að
spámar standast yfirleitt ekki-
Sama áætlanaþörfin gildir hjá fyrirtækjum og
stofnunum. Þau spá um framtíðina og gera rekstrar-
og greiðsluáætlanir til skamms og langs tíma. Jafn-
framt fylgjast þau vandlega með framvindu efna-
hagsmála og spám hagstofnana og leiðrétta stefnu
sína eftir þörfum.
Markaðshagkerfið, er við búum við í stórum drátt-
um, gerir ráð fyrir, að flestir aðilar vinni á þennan
hátt. Sumum fyrirtækjum tekst illa til og þau helt-
ast úr lestinni. Önnur gera vandaðar áætlanir í sam-
ræmi við hagspár á hverjum tíma og búa við sæmi-
lega velgenghi. Enn önnur bregða út af venjunni,
vegna óvenjulegrar framsýni ráðamanna þeirra, og
gera eitthvað, sem brýtur í bága við meðmæli hag-
fræðinga og viðskiptafræðinga og reynist síðan vera
nýjung, sem markar tímamót. Vaxtarbroddur þróun-
arinnar er hjá slíkum fyrirtækjum og einstaklingum.
Hin mikla velgengni þessa hagkerfis stafar af því,
að allri þróun er ekki beint í einn farveg. Áætlanim-
ar og spárnar em gerðar af ótal aðilum. Kraftar efna-
hagslífsins virðast stundum vera gagnverkandi, en
reynslan sýnir, að summa hinna margvíslegu og sjálf-
stæðu krafta gefur mestan og beztan vöxt þjóðar-
búsins.
Ef öll áætlanagerð er lögð í einn farveg eins og nú
á að gem með skömmtunarstofu þeirri, sem heitir
Framkvæmdasiríkisins, er hr^tp á ferðum- Þr.r
eigi pólitískir komndssarar rð raoa verkefnum at-
vinnulífsíns í forgangsröð. Þeir skammta lán til fyrir-
tækja og ákveða, hvað gera skuli og hvað ekki- Séu
þeir vel hæfir, geta þeir stundum farið nærri lagi í
spám sínum um framtíðina, en oftar munu þeir þó
misstíga sig. Séu þeir hins vegar miður hæfir, sem er
líklegra, verða mistök þeirra aftur á móti stjamfræði-
lega dýr. Fyrir slíku er reynsla meðal margra þjóða.
Hingað til höfum við haft í Efnahagsstofnuninni og
á ýmsum öðrum stöðum í ríkiskerfinu alla þá starf-
semi, sem þykir vera hæfileg áætlanagerð í nágranna
löndum okkar. Þar er um að ræða áætlanir í formi
spádóma um framtíðina, spádóma sem studdir em
hagfræðilegum rökum. Þessi áætlanagerð hefur hins
vegar ekki verið bindandi fyrir aðila efnahagslífsins,
heldur aðeins þeim ti'l leiðsagnar.
Með skömmtunarstofunni nýju er verið að færa
íslenzka áætlanagerð af skynsamlegu stigi yfir á ó-
^ ákaflega dýrkeypt stig.
(
i
Vaxandi efasemdir
að var mikil veizlugleði í her-
búðum nýrra stjórnarherra
T sumar. Ekki sizt hjá Fram-
sóknarflokknum, sem nú loksins
hafði tekið við lyklunum að
Stjórnarráöinu, þrátt fyrir mik-
ið afhroö, sem flokkurinn hafði
goldið í kosningunum. Síðan
hefur komið æ betur í ljós,
hversu dýru verði stjórnarfor-
ustan var keypt.
Nú eru efasemdirnar famar
að koma í ljós. Skyldi ekki
stjómarfomstan hafa orðið
svolítið of kostnaðarsöm?
Það er ekki laust viö að fólk
sé nokkuð kvíðafullt. Að hverju
stefnir? Mest völd í framsóknar-
stjóminni hafa kommúnistar.
Efasemdimar em ekki svo mikl-
ar vegna þess eins, að komm-
únistar séu T ríkisstjórn Það
hafa þeir verið áður. En bæði
Hermann Jónasson og Ólafur
Thors veittu vissulega fomstu,
sem var annars eðlis en nú
virðist kostur. Þegar kommún-
istar hafa áður verið í rikis-
stjómum, vom þeir afskiptir af
ftökum um stjórn utanríkismála.
Til þeirra hluta var þeim að
sjálfsögðu ekki treystandi. Nú
er annað uppi á teningi og það
veldur mörgum kvíða.
Höfuðábyrgðina á gáleysi og
tvískinnung; um meðferð vam-
ar- og öryggismála þjóðarinnar
hlýtur forsætisráðherra að bera.
í innstu röðum framsóknar-
manna fá efasemdirnar ekk; dul-
izt. Við kunningja sína segja
ýmsir helztu ráðamannanna á
götum og gatnamótum: Verið
ekkj hræddir eða kvíöafullir, —
’Við látum ekkj eyðileggja varn-
ir landsins né samstöðuna með
vestrænum lýðræöisríkjum, —
kommúnistarnir fá ekki að ráða
meiru en góðu hófi gegnir.
JÓHANN
HAFSTEIN
SKRIFAR:
í blöðum Framsöknar má nú
sjá myndir og tilvitnanir I
Tryggva Þórhallsson. Það var
sagt af „íhaldihú“ 'áð hann væri
róttækur og sósialistiskur, þeg-
ar hann myndað; ríkisstjórn ár-
ið 1927 En reyndist hann ekki
nógu borgaralegur og staðfast-
ur? Þetta er tónninn í skrifum
Þórarins Þórarinssonar í TTm-
anum s.1. sunnudag. En reyndist
ekki Tryggvi Þórhallsson trúr
sinni bændahugsjón? Öðru máli
gegnir um forustu Framsóknar,
en Tryggvj Þórhallsson yfirgaf
líka Framsóknarflokkinn og
þann félagsskap, sem þar barð-
ist til forustu.
Það má lesa efasemdimar á
milli línanna T Tímanum þessa
dagana. Sennilega er ritstjóri
Tímans Þórarinn Þórarinsson,
meðal þeirra. sem gera sér
helzt ljóst hversu tvískinnung-
ur og festuleysi í öryggismálum
landsins getur verið örlagarfkt.
Almenningur áttar sig líka fljót-
ar en margur hyggur.
Ætli það sé tilviljun, að sagt
er, að ýmsir vildu nú, að þeir
hefðu kosið öðruvísi en þeir
gerðu í sumar.
Fjárlagafrumvarpið olli von-
brigðum. Ekki horfir betur með
afgreiðslu þess fyrir áramót.
Efnahagsstefna fyrirfinnst ekki.
Ekki fyrr en nú, að menn mega
skilja, að fjárfestingarbáknið
mikla eigi að leysa þá þraut
undir forustu þriggja pólitískra
umboðsmanna stjómarliðsins.
Það væri æskilegt, að við
gætum lyft huganum hærra T
skammdeginu með vaxandi ör-
yggi og festu. Hjálpar ríkis-
stjómin tij þess. — eða búa
vaxandi kvíði og efasemdir wm
sig?
Norð-
menn
gefa
möi*:
um
jóla-
tré
Oslóborg hefur um langa hríð
verið einkar gjafmild þegar jóla
tré eru annars vegar. Það eru
ekki einvörðungu Reykvíkingar
sem fá norskt grenitré að gjöf
árlega frá Osló — í ár söguðu
norskir skógarhöggsmenn niður
25. jólatréö, sem London fær
að gjöf frá borginni.
Jólatréð ætla þeir svo að
senda til London, þannig að
hægt verðj að koma þvT á sinn
stað í heimsborginni þann 10.
desember.
BBC — þ. e. sjónvarpshelming
ur þess fjölmiðils, hafði mikiö
viö í tilefnj af þessu tuttugu og
fimm ára afmæli jólatrjásend-
inga, og sendi fréttamenn sína
að my'nda norsku skógarhöggs
mtnnina við að saga niður tréð.
Á myndinni er það forstððu-
maður ferðamálaskrifstofu í
Osló, A. Hovdan, sem mundar
öxina mót bolnum.