Vísir - 27.07.1972, Qupperneq 8

8
Visir. Fimmtudagur. 27. júli 1972
y
Ég hef nú átt heima i svo-
nefndri Miðbæjarkvos i nokkur
ár, og oft hefur mér gramizt það
sinnuleysi, sem þessum gamla
kjarna Reykjavikur hefur verið
sýnt. Ég er einn þeirra manna,
sem er á móti þeirri stefnu, sem
fram kemur i aðalskipulagi
Reykjavikur,að búa til mjög
dreift og sundurlaust þjónustu- og
verzlunarsvæði. Helztu rökin fyr-
ir þeirri áætlun virðast vera þau,
að gamli miðbærinn taki ekki við
bilaumferð, sem sliku svæði sé
samfara.
Nú fer aðalskipulagið að verða
næstum áratugs gamalt, og hlýt-
ur þvi um margt að vera orðið úr-
elt og gamaldags. Má þar nefna,
að sú stefna að láta bila vikja
fyrir fótgangandi fólki og gróðri
úr miðborgum, á sér nú fleiri og
fleiri formælendur meðal þeirra,
sem láta sig skipulag varða.
Aðalskipulag Reykjavikur virðist
ganga út frá hinu gagnstæða i
veigamiklum aðriðum. Nú á t.d.
að fara að ryðja hraðbraut þvert i
gegnum Miðbæinn ofan úr Þing-
holtum og i Túngötuna. Kvosin
Þetta er þvi iniður of algeng sjón i Miðbænum
Aukum veg og virðingu
Skrifað í tilefni af skrifum um miðbœ
verður þannig skorin i tvennt til
óhagræðis fyrir fótgangandi fólk.
Auk þess.verða Austurvöllur og
Fógetagarðurinn væntanlega
skertir,. . Austurvöllur er gim-
steinn-Miðbæjarins, ekki sizt ef
örlög Fógetagarðsins eru höfð til
hliðsjónar, en þar hafa vinnuvél-
ar leikið ^elztu tré borgarinnar
grátt, og alls konar mótatimbur
og drasl verið lagt upp við þau.
Fógetagarðurinn er i algjörri
niðurniðslu, ög ekki seinna vænna
að bjarga honum. Annars er ég
hræddur um, að þessir tveir
friðarreitir i hjarta borgar-innar
verði ekki þeir sömu, eftir" að
hávaðasöm hraðbraut er komin i
Kirkjustrætið.
Skemmtilegustu borgir i heimi
eru þær, sem hafa þrönga mið-
bæi. Auk þess er ákaflega þægi-
legt fyrir þá, sem þurfa að sækja
til margra þjónustustofnana á
skömmum tima, að hafa sem
flestar verzlanir og skrifstofúr'
innan fótmáls. Umferðarvanda-
málin mætti leysa með þvi að
loka Miðbænum að mestu fyrir-
einkabilum.-Hægt væri að hafa
stór bilastæði i útjaðri hans, og
siðan- stöðugar og fjölbreyttar
ferðir álmenningsvagna þaðan og
um Miðbæinn. t nágrenni Um-
ferðamiðstöðvar gætu t.d. verið
slik bilastæði eða i Laugarnesinu.
Ég gæti vel hugsað mér Austur-
stræti, göngubraut með trjáaröð,
bekkjum og gosbrunnum að endi-
löngu. Og þá kem ég aftur að þvi
virðingarleysi, sem við Reykvik-
ingar höfum sýnt hinum eina
sanna Miðbæ okkar. Fátt hefur
verið gert til að fegra hann og
lifga. Allar ráðstafanir hins opin-
bera gagnvart honum virðast
vera eilifar bráðábirgðaráðstaf-
anir. Þar eru rifin gömul og
virðuleg hús og skal það ekki last-
að, en svo ber við, að útbyggingar
þessara húsa og alls konar skúra-
drasl i kringum þær, fær að
standa óáreitt. Þar nægir' að
nefna Hótel Heklu og ^eltúna.
Ekki er nóg meö að skúradraslið
umhverfis þessi fyrrverandi
viröulífeu, hús fái að standa
áfram, heldpr er jafnvel nýjum
skúrum bætt við (strætisvagna-
skýlið á Lækjartorgi) A tvo vegu
við alþingishúsagarðinn voru rif-
in Gúttó og Listamannaskálinh,
og kom þá i ljós forljótur,
ópússaður steingarður. Það eina
sem gert var við hann, var að
klessa bláum röndum á hann að
vestanverðu, tilað afmarka bila-
stæöi. Hér ætla ég lika að nefna,
að ýmsar fegurstu byggingar
þessa svæðis hafa verið skemmd-
ar. Þar á ég við elzta hús Útvegs-
Þá' eru dæmin góð er það gerist,
að þeir, sem afplánað hafa refs-
ingu sina á Litla-Hrauni, gerast
rithöfundar.
1 Visi, hefur það gerzt, að Guð
bergur Guðjónsson tók sig til og
skrifaði um Litla-Hraun, i þvi til-
efni að þar brann húsnæði i vetur,
og eyðilagðist aðstaða til að þvo
fatnað vistmanna. Ekki var um
annað að ræða en fá nýjar vélar
Að sjálfsögðu var ekki hægt að
setja þær upp á Litla-Hrauni fyrr
en búið væri að byggja i skarðið,
sem varð af brunanum á húsa-
kosti hælisins. Lá þvi beinastvið,
að þær væru fluttar á þann stað,
sem þvottur vistmanna yrði
bankans, sem alvég hefur verið
eyðilagt, og Landsbankahúsið, en
utan i þá formfögru byggingu var
á sinum tima sett útbyggin^ ein
harla ljót. f hitteðfyrra, þegar
Ingólfshvoll var rifinn, gafst
tækifæri til að lagfæra þessi
spjöll, sem ekki var notað.
Alls staðar er troðið bila-
stæðum, inn á milli húsa og trjáa,
og jafnvel uppá gangstéttir. Þeir,
sem byggja ný hús, verða að út-
vega méð þeim akveðiijn fjölda
bilastæða, eða borga ellegar stór-
afuppHæöir. Fyrir fáeinum árum
var t.d. reist stórt verzlunarhús
að Laugavegi 66. Þar á baklóðinni
var m.yndarlegur trjágarður, sem
eigendur hússins vildu varðveita
að hluta. Það kom ekki til mála
nema þeir borguðu stórar fúlgur.
Skilyrðunum um bilastæði skyldi
framfylgt hvað sem það kostaði.
þveginn á, meðan á viðgerðum
stæði.
Forstjóri hælisins fór þess á
leit við mig, að ég tæki að mér
þvottana um óákveðin* tima, sem
ég og gerði, ugglaus um að það
kostaði blaðaskrif og aðkast.
Fyrrnefndur rithöfundur lætur i
það skina, að þetta sé mér falið,
vegna þess að maðurinn minn sé
starfsmaður á hælinu. Ekkert er
fjær sanni. Hahh kemur þar ekki
nærri neinum störfum og hefur
aldrei gert. Kona sú, er ég fékk
mér til aðstoðar, er gift manni
sem vinnur við smiðar á Litla-
Hrauni i sumar, og er það ekki
heldur rétt að hann sé fastráðinn
starfsmaður þar. Hér réði þó öllu
Það er einkennileg þversögn i fari
tslendinga að leggja ofurkapp á
skógrækt um allt land, en virða
svo tré til einskis, þegar þau loks-
ins eru orðin stór og falleg.
Lækjartorg er sláandi dæmi um
ástand Miðbæjarkvosarinnar.
Það er tvimælalaust aðaltorg
borgarinnar ásamt Hlemmi, og
gæti maður þvi búizt við að sjá
þar gosbrunn á miðju torgi, eða
listaverk eða gróðurreit. Nei, þar
er klukka. ; sem óþarft er aö ræöa
frá fagurfræðilegu tsjónarmiði.
Og hversu lengi á Lækjargata eft-
ir breikkunina i fyrra, að vera
með núverandi bráðabirgðafyrir-
komulagi?
Hvernig væri að reyna að gera
Miðbæinn svolitið liflegri. T.d.
með þvi að gefa pylsusölum og
blaðasölum tækifæri til að hafa
vagna eða smáhýsi, þar sem um-
um ráðabreytni sú, að þessikona
hafði flestum fremur ástæður til
þess að gefa sig i starfið.
Nú þykist þessi maður sjá of-
sjónum yfir þvi, að ég og að-
stoðarkona min fáum greitt fyrir
þessi störf og lætur i það skina, að
hérhafi þó ein kona, komist i svo
feitt, að geta kúgað opinbert
fyrirtæki, en sú saga hefur yfir-
Ipitt ekki gengiö af kvenfólki i
þessu landi. Nú ræöst hann i það
að fara með róg um mina atvinnu
i þessu efni, og ætti hann að skilja
að það gæti kostað hann nokkuð ef
út i það væri farið. Þessa vinnu
vill hann heldur láta þvottahúsið
á Selfossi hafa, og tekur fram i
Þvotturinn og Litla
ferð fótgangandi er mest?
Ennfremur væri tilvalið, t.d. á
Lækjartorgi, að' setja upp litið
svið, þar sem hljóðfæraleikarar,
söngvarar, ljósalesarar, trúboð-
ar, stjórnmálamenn og aðrir boð-
berendur fengju tækifæri til að tjá
sig án tillits til gæða flutningsins.
Þetta orsakaði skemmtilean
bæjarbrag, og kvöldin og
helgarnar yrðu liflegri i Miðbæn-
um en nú er
I fyrra varö ég vitni að þvi, að
lögreglan rak i burtu franska sjó-
liða, sem ætluðu að halda dálitla
hljómleika á sunnudagsmorgni i
Austurstrætinu. Þetta var sak-
laus uppákoma og hefði gért sitt
til að lifga upp á sunnudags-
drungann. En það var ekki leyft.
Sjálfsagt er að leggja hugmynd .
um nýja þjónustumiðstöð við
Kringlumýrarbraut alveg á hill-
uná, áðupfen farið er að byggja
þar. Það má benda á, að nóg er af
bygging^arlóðum upp um öll Þing-
holt, við Grettisgötu, Njálsgötu, i
Skuggahverfinu og viðar. Mörg
hinna lágreistu húsa, , sem þar
standa, koma til með að vlkja
innan skamms. Og á þessu svæði
mætti 'vel gera yfirbyggða verzl-
/junargötu.Jíins vegar vil ég varð-
veita gömlu húsin i Bernhöfts-
torfunni, ekki fyrst og fremst
vegna sögulegs gildis, heldur
vegna þess, að þau ásamt Stjórn-
arráði og Menntaskólanum eru
sýnishorn um heillegt, gamalt*.
bæjarhverfi. Það má gera þessi
hús upp á skemmtilegan hátt.
Þannig leggjum við rækt við
gömlu Reykjavik, sem við meg-
um ekki slita tengslin við. Gagn-
vart þessum húsum virðist nú
rikja yfirvegað afskiptaleysi yfir-
valda, svo að ekki verði hægt að
bjarga þeim, þegar til kemur.
Hrúgum veitingahúsum, biþ-
um, leikhúsum, söfnum,
þjónustuskrifstofum og verzlun-
um innan sem minnst radiusar.
Aukum mannlif og gróður á þessu
svæði og minnkum veg einkabils-
ins. Það er skynsamlegri og
manniegri lausn heldur en að
skapa 8 km langan miðbæ og
Kringlumýrarmiðbæ að aukí.
Mér finnst timi til, aö vegúr og
virðing gamla Miðbæjarins verði
aukinn og Reykvikingar hefji um-
ræður um skipulag hans og til-
gang. Látum ekki borgarverk-
fræðing einan ráðskast með örlög ,
okkar.' -
Reykjavik, 18. júli 1972
Guðjón Friðriksson
Austurstræti 14, Rvik.
Hraun
þvi efni að hann sé einstaklings-
hyggjumaður um atvinnurekstur
i landinu, Lig virðist hér hafa
bilað samhengið i manninum
sjálfum. Einnig virðist hann
halda að við Eyrbekkingar
borgum ekki opinber gjöld og að
þetta sé skattfrjáls „aukabiti”,
sem viö tittnefndar þvottakonur
fáum.
Maður þessi telur sig frá Stað 'á
Eyrarbakka, en þar hefur maður
með þessu nafni aldrei átt heima,
og mér vitanlega ekki
Eyrbekkingur eins og hann telur
sig vera i greinum sinum.
Eyrarbakka i júli
Guðfinna Sveinsdóttir