Vísir - 08.08.1972, Page 6

6
Visir Þriðjudagurinn 8. ágúst 1972
VÍSIR
Útgefandi: Keykjaprent hf.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Ritstjórnarfulltrúi: Valdimar H. Jóhannesson
Auglýs'ingastjóri: Skúli G. Jóhannesson
Auglýsingar: Hverfisgötu 32. Simar 11660 86611
Afgreiðsla: Hverfisgötu 32. Simi 86611
Ritstjórn: Siðumúla 14. Simi 86611 (5 linur)
Askriftargjald kr. 225 á mánuði innanlands
i lausasölu kr. 15.00 eintakiö.
Blaðaprent hf.
Dagur milliliðanna
Hátiðisdagar og aðrir almennir fridagar verða
svo sjálfsagðir i hugum okkar, að við hugsum
minna en skyldi um tilgang þeirra. Komið hefur i
ljós, að það vefst nú orðið fyrir mörgum, hvers
vegna sumir daganna eru hátiðis- og fridagar.
Liklega hafa fæstir hugsað um tilgang fridagsins
i gær, þegar menn nutu hans, þessa dags millilið-
anna.
Orðið milliliður hefur enn neikvæða merkingu i
hugum sumra íslendinga. Enn er þvi haldið
fram, að milliliðir, verzlunin, sé afæta á þjóðar-
likamanum. Enn finnast þeir, sem fullyrða, að
við gætum að mestu án verzlunarstéttarinnar
verið. Kaupmenn og verzlunarfólk sé nánast
óþarft, og er þá einkum átt við heildverzlunina.
Slikum fullyrðingum fylgir sjaldan tilraun til
rökstuðnings, heldur er reynt að skapa úlfúð
vegna þess, að neytandinn sækir nauðsynjar sin-
ar til verzlunarinnar og verður að greiða fyrir
þær verð. Reynt er að etja saman fólkinu utan og
innan við búðarborðið.
Starf verzlunarfólks er að sinu leyti jafn nauð-
synlegt og starf sjómannsins eða bóndans. Það er
hagnýtur þáttur i nútima framleiðslu og þjón-
ustu. Verzlunin skapar verðmæti, eins og öllum
er ljóst, um leið og þeir hugsa til þess, hvernig
væri án verzlunarstéttar. Ekki sættum við okkur
við að fara með framleiðslu okkar hvert til ann-
ars og skiptast á vörunum. Málið er öllum aug-
ljóst, jafnskjótt ogþeirsetja dæmið upp. Verzlun-
in annast flutning vörunnar frá framleiðanda að
bæjardyrum neytandans. Hún geymir vöruna
fyrir neytandann og tilreiðir hana fyrir hann.
Hún býður honum þjónustu, sem hann getur ekki
án verið, gerir vöruna verðmætari en hún væri,
ef hún lægi enn hjá framleiðanda, og þess vegna
verður greiðsla að koma fyrir. Verzlunin fram-
leiðir á sinn hátt, skapar verðmæti.
Menn deila sjálfsagt um, hvort einhver vara sé
of dýr eða ekki, en það vandamál er i eðli sinu hið
sama og við blasir á öðrum sviðum. Vegna óhag-
kvæmni eða óhóflegs ágóða getur sérhvert gæði,
vara og þjónusta, orðið dýrari en eðlilegt væri.
Þetta vandamál snýr að öllum mannlegum sam-
skiptum, sem valda greiðslu, framleiðendum og
milliliðum. í eðli sinu er þar enginn munur.nema
hvað búðarmaðurinn er nær neytandanum en
framleiðandinn og þvi auðveldara að skeyta
skapi sinu á honum.
Okkur er hollt að hugsa til eftir dag millilið-
anna, að verzlun er hagnýt atvinnugrein, sem
hefur vaxið með framförum þjóðfélagsins, vegna
þess að við höfum öll beðið um þessa þjónustu og
biðjum um meira.
Við biðjum um verzlanir með fjölbreytt úrval
vöru á stöðum, sem við komumst auðveldlega til
og þar sem bætt er úr þörfum okkar á sem full-
komnastan og fljótastan hátt. Verzlunarstéttin
býður þjónustu sina til að uppfylla þessar óskir
okkar.
Olíubann á Vesturlönd?
Hræddirum hag sinn.
þegar fólkið kvartar:
Sadat og Khaddafi.
Hrœðslubandalag
með hnefa steytta
Egyptaland og Líbía sameinuð
Arabaleiötogar sitja við
ol íul indirnar og íhuga,
hvort ekki skuli skrúfað
fyrir olíustreymið til rikja,
sem eru andvig þeim í deil-
unni við israel. Egyptaland
og Líbia ætla að sameinast
i eitt riki. Þar eru tveir
hræddir menn að verki,
Sadat Egyptaforseti og
Khaddafi byltingarforingi í
Líbíu.
Til að gera ríki sín sterk
hafa þeir í hófunum við
vestræn ríki. Þeir félagar
eru í vanda vegna kurrs
heima fyrir og uppreisnar-
tilrauna og vinslita þeirra
beggja við Rússa, áður stoð
og styttu sína.
Stýra milljón
manna liði
Þá dreymir stóra drauma um
knésetningu israelsrikis. Einir
vilja þeir ganga fram og stýra
milljón manna liði Araba, þúsund
flugvélum og 5000 skriðdrekum i
árás á ísrael. tsraelsmenn láta
sér fátt um finnast.
Sameinaðir eiga Arabar, i
draumsýn þeirra félaga. að beita
( oliutekjum sinna miklu linda til
að standa undir herhlaupinu.
Féndum sinum, heimsvaldasinn-
unum. sem styrkja ísrael, skuli
þeir veita þungt högg með þvi að
stöðva rennsli oliunnar, blóðs til
iðnaðarins á Vesturlöndum. Þetta
dreymir þá, en staðreyndir eru
ekki i samræmi viö drauminn.
Það er ekki heiglum hent að hætta
að selja vestrænum oliu. Senni-
lega færu báðir aðilar flatt á
( sliku.
Oliuhungruð Vesturlönd og
israel, sem Arabar kalla með
nokkrum rétti ..vestrænt útibú",
mundu verða grátt leikin, ef oliu-
bann yrði framkvæmt. En jafn-
( vel Sadat segir: ..Oliubann er
æskilegt. en mjög flókið viðfangs-
efni. Okkur liggur ekkert á i Oliu-
málunum. Við erum ekki móður-
sjúkir."
En hann bætti við. ,,Ég get full-
vissaö ykkur um. að hagsmunir
Bandarikjanna fá „heitt haust”.
Bandarisk olíuauðfélög
standa undir Líbíu
Bandarisk oliuauðfélög standa
undir 90 prósentum af þeim 200
milljörðum króna, sem olian veit-
ir rikissjóði Libiu. Hver á að
greiöa fyrir oliuna, ef hún fer ekki
vestur? Sovétrikin eru oliufram-
leiðandi, eins og fáum þjóðum er
betur kunnugt en þeirri islenzku.
Auk þess geta Arabar ekki farið
að biðla til Rússanna, eftir hin
grófu vinslit, sem urðu fyrir
skömmu.
Tvær milljónir Libiumanna
mundu æmta við, þegar tekjurnar
hyrfu. Khaddafi er umhugaðast
að standast áhlaup þeirra fyrri
llllllllllll
Umsjón:
Haukur Helgason
Golcla lætur sér fátt finnast
um lætin.
félaga sinna, sem nú grafa sem
óðast undan honum. Sama sagan,
og verri er um Sadat. Hann hefur
hlotið blessun þjóðar sinnar sem
hetja fyrir sparkið i Rússann,
eins og hver þjóðarleiðtogi, sem
gefur útlendingum spark. En þvi
fer viðs fjarri, að þjóðin hafi sam-
einazt um Sadat. Hún hefur að-
eins i bili hætt aö spotta hann fyr-
ir aumingjaskap gagnvart Israel.
Gömlu konurnar
hafa ekki mynd af Sadat
Satad kann að verða rekinn út i
strið við Israel. nauðugur viljug-
ur. vegna kröfu þjóðarinnar um
það. En hver sá her, sem Sadat og
Khaddafi kunna að safna, er ekki
liklegri en áður var til að gera
tsrael neitt grand.
Brottför Rússanna hefur ýmsar
afleiðingar, sem eru miður hag-
stæðar fyrir afl Egypta til striðs.
Sovétmenn mundu varla byggja
undir Sadat i sliku striðsbrölti
hans. Við brottför kunnáttu-
manna Sovétrikjanna frá skot-
pöllunum veiktist hernaðarmátt-
ur Egyptalands gifurlega.
Bandalag Egyptalands og Libiu
er þvi fyrst og fremst hræðslu-
bandalag tveggja foringja, en
jafnframt vinsælt mál alls þorra
Araba, sem vill einingu, samein-
að veldi Araba, sem kallað er
pan-arabismi. Nasser varð hetja
allra Araba nema nokkurra
kommúnistiskra undanvillinga,
þegar hann hóf merki sameining-
arstefnunnar. Gamlar konur um
gjörvallan arabiska heiminn settu
mynd af Nasser fyrir ofan rúmið
sitt. En Sadat er ekki Nasser, og
fáar gamlar konur hafa mynd
hans nærri sér.
Reynslan af sameiningartil-
raunum arabiskra rikja hefur
verið dapurleg. Egyptar og Libiu-
menn segjast nú ætla að sameina
rikin til fulls 1. september 1973.
Nasser stofnsetti á sinum tima
rikjabandalag Egyptalands, Sýr-
lands, en það hrundi i rúst árið
1961 eftir þriggja ára lif. Tilraunir
til að sameina Egyptaland, Súdan
og Libiu hafa verið gerðar með
miklum látum og runnið út i
sandinn. Lauslega tengt samband
Egyptalands, Libiu og Sýrlands,
sem var stofnsett fyrir ári, hefur
náð skammt, og veldur þar miklu
andstaða sýrlenzkra kommún-
ista, sem jafnan hafa verið kot-
rosknastir kommúnista i Araba-
rikjum.
Útsendarar úr vestri
og austri
kæfa draum Araba
Sýrlenzkir kommúnistar hafa
hellt sér yfir Sadat fyrir vinslitin
við Rússa. Kommúnistar hafa
hatazt við Sadat, siðan hann rétti
út hönd sina og molaði byltingar-
tilraun kommúnista i Súdan.
Kommúnistum þar var siöan
slátrað við mótmæli úr öllum
heimi.
Útsendarar Vesturveldanna og
Sovétrikjanna hafa átt sinn þátt i
að hindra, að draumur Araba
rætistog riki þeirra renni saman i
eitt. 1 þeirri ægilegu refskák, sem
tefld er án afláts i Arabaheimin-
um i stil Þúsund og einnar nætur
er bróður teflt fram gegn bróður.
Jafnvel Egyptar, gæfastir Araba,
hafa hnifinn i erminni i stjórn-
málum, og aðrir, svo sem trakir,
hafa hnifinn i erminni hvort sem
er.