Vísir - 19.10.1972, Blaðsíða 6

6
Vísir Kimmtudagur 1!). október. 1972
vísm
Útgefandi: Keykjaprent hf.
Framkvæmdastjóri: Sveinn K. Eyjólfsson
Kitstjóri: Jónas Kristjánsson
F'réttastjóri: Jón Birgir Fétursson
Kitstjórnarfulltrúi: Valdimar H Jóhannesson
Auglýsingastjóri: Skúli G. Jóhannesson
Auglýsingar: Hverfisgötu 22. Simar 11660 Ktifill
Afgreiðsla: Hverfisgötu 32. Siini 8661 1
Kitstjórn: Siðumúla 14. Simi 86611 <7 linur)
Askriftargjald kr. 225 á mánuði innanlands
i lausasölu kr. 15.00 eintakið.
Blaðaprent hf.
Cegnsœir sökudólgar
Samkvæmt upplýsingum forsætisráðherra má
búast við þvi, að sjávarafli verði 7-8% minni i ár en
hann var i fyrra. Þar á móti kemur, einnig sam-
kvæmt upplýsingum ráðherrans, að útflutningsverð
sjávarafurða hækkar um sama hlutfall eða 7-8%.
Þegar tekið er tillit til birgðabreytinga, er heildar-
niðurstaðan sú, að söluverðmæti sjávarútvegsins er
hærra á þessu ári en i fyrra. Allt þetta kom fram i
hásætisræðu forsætisráðherra á þriðjudaginn.
Það er þvi meira en skritið, að ráðherrann
skyldi skömmu siðar i ræðu sinni halda þvi fram, að
önnur aðalorsök vandræðanna i efnahagsmálunum
væri ,,stórkostlegur aflabrestur”. Fyrir nokkrum
árum, þegar viðreisnarstjórnin var við völd, þótti
honum ekki mikið, þegar útflutningstekjur sjávar-
útvegsins minnkuðu skyndilega um helming. Nú er
það stórkostlegur aflabrestur, sem veldur vand-
ræðunum, þótt tekjur sjávarútvegsins séu meiri i ár
en i fyrra.
Hvernig er hægt að kalla 7-8% samdrátt ,,stór-
kostlegan aflabrest”, þegar verðmæti aflans hækk-
ar jafnframt um 7-8%? En forsætisráðherra virðist
meina þetta i fullri alvöru, og dagblaðið Timinn
leggur sérstaka áherzlu á þetta atriði i leiðara i
gær. Kenningin um hinn stórkostlega aflabrest er
svo þunn og vonleysisleg, að það er varla hægt að
kalla hana óheiðarlega. Rikisstjórnin gat áreiðan-
lega fært sér eitthvað haldbetra til afsökunar.
Hin orsök ófaranna i efnahagsmálum er ,,til-
kostnaðarhækkun af völdum gengisbreytinga er-
lendis” að sögn forsætisráðherra. Þar á hann við þá
8% dulbúnu gengislækkun krónunnar, sem fólst i
þvi, að hún fylgdi Bandarikjadollar, meðan myntir
Vestur-Evrópu hækkuðu i verði. Þessi gengislækk-
un hefur vitanlega aukið útflutningstekjur atvinnu-
veganna og bætt aðstöðu þeirra til að mæta innlend-
um kostnaðarhækkunum. Hún er ekki orsök ófar-
anna, heldur hefur hún þvert á móti dregið litillega
úr áhrifum þeirra.
Svo merkileg eru talin þessi atriði úr ræðu for-
sætisráðherra, aö leiðari Timans um ræðuna fjallar
eingöngu um þau. Aflabresturinn og erlendi til-
kostnaðurinn eru þar feitletraðir til áherzlu. Það
er ekki auðvelt að átta sig á þessu. Atriðin eru svo
fráleit, aö enginn reyndur stjórnmálamaður mundi
reyna að blekkja með þeim. Og forsætisráðherra er
ekki trúandi til þess. Liklega er hér um að ræða ein-
hvern kjánaskap af hálfu þess, sem safnað hefur
saman upplýsingum fyrir ráðherrann vegna ræð-
unnar. Og þessi kjánaskapur nægir siðan sem hald-
reipi fyrir Timann, sem ekki er góðu vanur.
Kaupfélag Eyfirðinga hefur sagt um efnahags-
ástandið, að ,,syrt hafi i álinn”, „holskefla kostn-
aðarhækkana riði yfir” og að „Hrunadansi
kostnaðarverðbólgu eigi að mæta með taprekstri
fyrirtækja”. Efnahagssérfræðingur Alþýðubanda-
lagsins segir um sama ástand, að atvinnuvegirnir
,,séu ýmist reknir með tapi... eða án gróða”, ,,fjár-
festingarsjóðirnir séu tómir” og ,,bruðlið sé að sliga
þjóðfélagið og skapa vitahring jafnvægisleysis.”
Þessi ófögru orð lýsa heimatilbúnu ástandi, sem
stafar af verðbólgunni, er rikisstjórnin kom af stað
fyrir ári með léttlyndi sinu i fjármálum. Þetta létt-
lyndi er nú að drepa sjávarútveginn, aðra atvinnu
vegi og skattgreiðendur, án þess þó að rikið sé ná-
lægt þvi að ná endum saman. Ástandið stafar ekki
af aflabrögðum og gengislækkunum ársins.
Flugmanninn
skorti þjálfun
Rannsókn vegna flugslyssins við ísbúðina
llllllllllll
l'Uit'maöui'inii á F-86 |>otumii,
soni rakst á isbúðina i Sacra-
inciito i Kalitorniu, virftist ekki
liaía hlotift næj>ilcga þjálfun i
nieðferð slikra flugvéla, enda hafi
liaiin ncilað frekari tilsögn.
I’etta kom Iram i vitnaleiðsí-
ii in vcgna rannsóknar, sem
National Transportation Safety
Board (iiryggisráð flutninga-
lækja) hclur gcngi/.t lyrir eftir
slysið.
Joseph Patrick, fyrrum flug-
maður i flughernum, hafði veitt
Richard Bingham, flugmanni
þotunnar, tilsögn i notkun hennar,
og var hann kallaður fyrir ráðið
til þess að gefa skýrslu.
,,Ef ég hefði einhverju ráðið um
það, hver hefði flogið vélinni, þá
hefði ég aldrei látið þennan
herramann koma nærri henni,”
sagði leiðbeinandinn, þegar hann
kom fyrir ráðið i fyrradag.
„En ég var ekki spurður ráða,
og það eru engar reglur til, sem
gátu komið i veg fyrir, að hann
fengi að fljúga þotunni,” hélt
hann áfram.
22 fónist i fsbiíðiiini — þar á meðal nokkur börn — 26 slösuðust.

Brakið af F-86 þotunni fyrir utan isbúðina.
Umsjón:
Guðmundur Pétursson
Eins og menn muna, var Bing-
ham að hefja fluglak á einni braut
flugvallarins við Sacramento
þann 24. sept. sl., þegar vélin
skellti sér aftur niður á brautina
og rann beint yfir götu, þar sem
hún rakst á isbúð fulla af fólki.—
22 biðu bana og 26 særðust.
Bingham átti aðeins eina 40
minútna flugferð að baki i F-86
þotunni, en hana fór hann i júni.
Þá hætti hann við frekari æfingar,
„vegna þess að hann vildi ekki
eyða meiri tima i þetta,” sagði
Patrick.
Patrick sagðist sjálfur hafa 600
tima reynslu i flugi véla af
gerð, en hann hefur að undan-
förnu starfað sem leiðbeinandi
hjá Spectrum-flugfélaginu, þar
sem Bingham var framkvæmda-
stjóri.
„Hann er maður óþolinmóður
að eðlisfari. Einn þeirra, sem vill
ijúka hlutunum af á eins skömm-
um tima og af verður komizt með
— rétt aðeins til að fullnægja
kröfum loftferðaeftirlitsins. —
Nei, mér fannst þetta engan veg-
inn nægileg þjálfun fyrir hann.”
sagði Patrick i yfirheyrslunum.
öryggisráðið yfirheyrði enn-
fremur annan starfsmann
Spectrum-flugfélagsins, fyrrver-
andi yfirflugmann þess —
Michael Jose — en hann lagði
fram skriflega yfirlýsingu, þar
sem hann gagnrýndi harðlega
framkvæmdastjórn Binghams á
Spectrum-flugfélaginu. Enn
fremur áleit hann af og frá, að
Bingham hefði verið nógu reynd-
ur til að fljúga F-86 vélinni.
„1 minum augum,” sagði Jose i
yfirlýsingunni, ,,þá var þetta eng-
in spurning um, hvort yrði slys,
heldur aðeins hvar og hvenær.”
Hann viðurkenndi þó i yfir-
lýsingu sinni, að honum hefði ver-
ið sagt upp störfum af Bingham
eftir þrætu, sem spratt upp milli
hans og Bingham út af þvi,
hvernig Bingham fór með mál
flugfélagsins.
Bingham mætti einnig til yfir-
heyrslu fyrir ráðinu og sat fyrir
þvi i eina og hálfa klukkustund i
hjólastól sinum með hægri hönd
og fót enn i gifsi eftir slysið.
Hann skýrði frá flugtakinu og
svo hrapinu, en spurður af Gerald
Bruggink, fulltrúa öryggisráðsins,
sagði hann, að fyrri flugtök sin
með þessari endurbyggðu her-
þotu hefðu verið á 10.000 feta
langri flugbraut i Oakland.
„Varstu á nokkurn hátt tauga-
óstyrkur vegna þess?” spurði
Bruggink og hafði i huga, að
flugbrautin i Sacramento var að-
eins 5000 feta löng.
„Alls ekki,” sagði Bingham.
„Er möguleiki á þvi, að þú hafir
tekið vélina of fljótt á loft, vegna
þess að flugbrautin var svona
miklu styttri?” spurði Bruggink.
En Bingham þvertók fyrir það.
Rússnesk gyðingahjón greiddu
5,5 milljón króna „lausnargjald
„Sové/kii' gyðingar með æðri
inenntuii greiða uin 2 til 3 miiljón
iiibliir i hverjum mánuði til þess
að flytja úr Káðstjórnarríkjun-
um”, liefur AP-fréttastofan eftir
þvi. sem liún telur áreiðanlegar
licimildir i Moskvu.
Lögin. sem sett voru með leynd
3. ágúst siðastliðinn — um að
útflytjendur vrðu að endurgreiða
rikinu menntunarkostnað þeirra
hafa aðeins að litlu leyti
stemmt stigu við landílótta fólks
af gvðingaættum.
i fyrstu eftir lagasetninguna
neituðu margir útflytjenda að
greiða þessi gjöld til þess að fá
leyli til að flytjast alfari út. en
eítir að i Ijós. kom. að ntargir
gyðingar voru fúsir til. þá hefur
skriður komizt á landflóttann
aftur — i lok sept. sl. höfðu 22
þúsund sovézkir gyðingar yfir-
gefið Ráðstjórnarrikin og flutzt til
tsrael á þessu ári.
Hæsta gjald. sem frétzt hefur
af. að hjón hafi orðið að greiða.
áður en þau fengu fararleyfi. nam
53.000 rúblum. en samkvæmt
gengisskráningu rússneskra yfir-
valda er það um 5.5 milljónir
islenzkra króna. Konan var sál-
lræðingur og maðurinn læknir.
Sá kvittur hefur komizt á kreik,
að yfirvöldin hyggist endurskoða
þennan skatt, en það hefur verið
borið til baka af þeim. sem bezt
þekkja til. Á hinn bóginn segja
gvðingar. sem sótt hafa um vega-
bréf. að þeim hafi verið bent á að
sa'kja heldur um vegabréfin eftir
fáeinar vikur.
Ljóst þykir, að þessi skattur,
sem sumir hafa nefnt „lausnar-
gjald". hefur aftrað mörgum
menntamönnum af gyðinga-
ættum frá þvi að flytjast úr landi,
vegna þess að þeim hefur ekki
tekizt að afla nægilegs fjár.
Engum dylst heldur lengur, að
þessi skattur er einungis lagður á
gyðinga. þvi menn þekkja fjölda
dæma um að fólki. sem ekki var
gyðingaættar. en ætlaði að setjast
að erlendis. var bent á að sækja
um vegabréf til að heimsækja
ættingja sina i viðkomandi landi.
og jafnlramt var athygli fólksins
vakin á þvi. að þegar það væri
þangað koniið. mundu rússnesku
sendiráðin i viðkomandi löndum
hiklaust láta það fá vegabréf til
langvarandi dvalar.