Vísir - 19.01.1973, Blaðsíða 7

Visir. Föstudagur 19. janúar 1973
cTVIenningarmál
Yngstu þátttakendurnir stafa
mestum þokka á leikinn:
tindátar i leikfangalandi.
Þióöleikhúsiö:
FERÐIN TIL TUNGLSINS.
Ævintýraleikur i tveim þáttum
eftir Gert von Bassewitz
Þýðandi: Stefán Jónsson
Leikstjóri: Klemenz Jónsson
Danshöfundur: Unnur Guöjóns-
dóttir
Leikmyndir: Barbara Árnason og
Jón Benediktsson
Búningar: Lárus Ingólfsson
Tónlist: Carl BiIIich o.fl.
„Viðtökunum er óþarft
að lýsa, áhorfendurnir litlu
skemmtu sér forkunnarvel,
hrifning og gleði skein af
hverri ásjónu. Ferðin til
tunglsins verður sýnd við
mikla aðsókn það sem eftir
er vetrar og væntanlega
öðru hverju á næstu árum.
Börnunum er ekkert of
gott, þeirra er framtiðin."
1 i i M wm 7 fKft % I Jh t wsm IpÍ|
f L
Olafur Jónsson skrifar um leiklist:
A þessum orðum lauk Asgeir
Hjartarson einkar vingjarnlegri
umsögn um Ferðina til tunglsins
þegar leikurinn var fyrst sýndur i
Þjóðleikhúsinu, árið 1954. En
Ferðin til tunglsins mun hafa
verið með fyrstu barnasýningum
leikhússins og er nú tekin þar upp
i þriðja sinn þegar nitján ár eru
liðin frá fyrstu sýningunum það
kann þvi að vera timabært að
spyrja hvað Þjóðleikhúsið hafi
gert börnunum til góða öll þessi
ár, hvað hafi breytzt og hverjar
framfarir orðið, hver sé hin list-
ræna stefna sem leikhúsið hafi
mótað barnaleikjum á starfstima
sinum.
Til spari
eða hversdags?
Og þvi er fljótsvarað: það er
ekki sýnilegt að neitt hafi breytzt
né hafi framfarir orðið á barna-
leikjum Þjóðleikhússins. En það
er einnig óbreytt að leikurinn er
liklegur til vinsælda, það er
glöggt að hann „gengur i” börnin
eins og bráðið smjör. Þetta á að
visu við um flestallar barna-
sýningar. Barnaleikirnir hafa
mikið forskot umfram flest önnur
viðfangsefni leikhúsanna i áhuga
og eftirvæntingu, fölskvalausri
góðvild hinna ungu leikhúsgesta.
Þeim mun meiri er ábyrgð og
skylda leikhússins að bregðast
ekki trúnaðartraustinu sem þvi er
sýnt. Eru hinar tryggu undir-
tektir barnaleikjanna nægjan-
legar til að réttlæta verkefnaval
og vinnubrögð, sýningastefnu
leikhússins á þessu sviði undan-
farin ár?
Það held ég ekki. Það eitt er
ekki nóg að stytta börnunum eina
kvöldstund i sparifötunum einu
sinni á ári. A barnasýningunum
eru leikhúsgestir framtiðarinnar
að vaxa upp, eins og oft er sagt,
og það riður þvi á miklu fyrir
leikhúsin, ekki siður en börnin
sjálf, hvers konar leiklist þau
venjast við og hvers konar afnot
af leikhúsi. Ég hygg að það sé eitt
brýnasta viðfangsefni nýrrar
Leikhús
stjórnar i leikhúsunum að taka til
gagngerrar endurskoðunar alla
sýningastefnu þeirra gagnvart
börnum og unglingum og gagn-
vart skólunum.
Gjafir og gott
Þvi miður sá ég ekki fyrri
sýningar Þjóðleikhússins á
Ferðinni til tunglsins og er þvi
ekki fær um að bera núverandi
sýningu saman við þær. En
fjarska á ég bágt með að koma
vinsamlegri umsögn og loflegri
lýsingu Asgeirs Hjartarsonar á
leiknum sem fyrr var vitnað til
(prentuð i bók hans, Tjaldið
fellur) heim og saman við mina
eigin reynslu i Þjóðleikhúsinu á
miðvikudagskvöld. Af grein
Ásgeirs að dæma hefur sýningin
1954 verið verulega miklu betra
verk en það sem nú er á fjölunum
við Hverfisgötu.
A hinn bóginn má segja að á
Ferðinni til tunglsins birtist
flestöll þau auðkenni sem alla tið
siðan hafa mótað barnasýningar
leikhússins. Hér er einatt um að
ræða viðhafnarlegar og iburðar-
miklar sýningar sem fátt er
sparað til i tjöldum og ytra
búnaði, fjölmenni skipað á sviðið
og einatt stórum barnahópum,
tækifærið þá oftast notað til að
liðka og teygja úr danskröftum
leikhússins á meðal annars. Efnið
er jafnan eitthvað tilfallandi
ævintýraefni, ekki bara ■ einfalt
heldur lika einfeldningslegt,
stundum aðfengið og þá jafnan
meir eða minna útþynnt, en
stundum heimatilbúið og þá oft-
lega enn þynnra. Hér er i stytztu
máli um að ræða leiksýningar
sem þykjast vera einhvers konar
bió. Oftast er slikum leikjum
falinn einhvers konar siðferðis-
boðskapur að bera áhorfendum
sinum, að minnsta kosti að
nafninu til. í þessu falli er hann
Sólin: Rósa Ingólfsdóttir, og sólargeislar: Auður Bjarnadóttir, Helga
Bernhard, Asdís Magnúsdóttir.
sem þykist vera bíó
eitthvað á þá leið að börnum
hinna borgara beri að vera góð og
hlýðin — enda muni þá þeim
gefast rikulega i aðra hönd af
gjöfum og gottirii. Leikurinn er
saminn i Þýzkalandi fyrir manns-
aldri eða meir. Alveg sérstaklega
óviðfelldinn er sá lifskilningur
sem þessi leikur lýsir, öll hans
goðafræði um óla lokbrá, jóla-
sveininn, karlirin i tunglinu og allt
það lið, hin sjálfhverfa heims-
mynd hans þar sem máttarvöld
himins og jarðar, sól, tungl og
stjörnur sifellt snúast um barnið
sjálft og gefa þvi jafnharðan
einkunnir fyrir rétta og passlega
framkomu.
Er vert að
gera betur?
Þótt mikið skorti að öllum
jafnaði á listræna stefnu i efnis-
meðferð og leikstil barnasýninga
má samt oft og einatt hafa eitt-
hvert gaman af þeim, af einfeldni
og gamansamlegri meðferð
efnisins, eða einstökum manns-
legum hlutverkum, eða
vellukkaðri viðhöfn og iburði
sýningarinnar. En i þessu tilfelli
var fáu sliku til að dreifa nema þá
helzt sjálfum umbúnaði
sýningarinnar i tjöldum og
búningum sem stundum voru
gleðileg fyrir augað. Það sem
helzt stafaði þokka á leikinn var
þátttaka hinna yngstu dansenda
leikhússins i gervi lamba, dáta,
jólasveina o.s.frv. Mikill fjöldi
leikenda og dansara tekur þátt i
sýningunni og gera sjálfsagt sina
skyldu, en engu tók ég eftir um-
fram það, hvort sem það stafar af
áhugaleysi manna á efninu eöa
vanefnum hlutverkanna og
leiksins i heild.
Um hitt þarf ekki að spá né
spyrja, að leikurinn verður vin-
sæll ,,að vanda” og vel sóttur
fram eftir vetri. Ef aðsókn og
undirtektir barnanna er nógur
mælikvarði þá er þessi sýning
sjálfsagt „góð”. En væri það
samt ekki vert að reyna, að
minnsta kosti einhvern tima, að
gera börnunum betur til? Þeirra
er framtið leikhúsanna þrátt fyrir
allt.
Börnin i leiknum: Einar Sveinn
Þórðarson og Hrafnhildur
Guðmundsdóttir hjá Óla lokbrá á
tunglinu: Arna Tryggvasyni
FLUGFÉLAG
/SLAJVDS
Flug-
freyjjur
Flugfélag Islandsh.f. óskar að ráða til
sín nokkrar flugfreyjur að vori.
Umsækjendur skulu vera á aldrinum
19—23 ára, vera 165—174 cm á hæð, og
svari þyngd til hæðar.
Lágmarkskrafa um menntun er:
Gagnfræðapróf eða hliðstætt próf, og
staðgóð þekking á ensku og einu norð-
urlandamáli, þýzkukunnátta er æski-
leg.
Ennfremur þurfa umsækjendur að
geta sótt námskeið, virka daga kl.
18:00—20:00 og laugardaga kl.
14:00—18:00, á tímabilinu 15. febrúar
— 1. apríl.
Umsóknareyðublöð fást á söluskrif-
stofu Flugfélags íslands h.f., Lækjar-
götu 2, Rvk., og hjá umboðsmönnum
úti á landi.
Umsóknum, merktum „Flugfreyjur",
má skila á sömu staði, eigi síðar en 30.
janúar n.k.